Εισήγηση της ΚΕ του ΚΚΕ στις εργασίες του 16ου Συνεδρίου

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Τα χιλιάδες μέλη του Κόμματος που πήραν μέρος στην προσυνεδριακή διαδικασία μάς έχουν εξουσιοδοτήσει να σκύψουμε πιο βαθιά και ολοκληρωμένα στην επεξεργασία της πολιτικής πρότασης του Κόμματος για τη συγκρότηση του Μετώπου. Μας έστειλαν ως εδώ με την απαιτητική εντολή να πάρουμε αποφάσεις, να επεξεργαστούμε δεσμευτικές κατευθύνσεις, με βάση και τη νέα πείρα που αποκτήθηκε, για την ολόπλευρη ισχυροποίηση και ανάπτυξη του Κόμματος, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στα σοβαρά και επείγοντα καθήκοντα που έχει μπροστά του.

Είμαστε εδώ χάρη στη δύναμη που μας δίνει η ηρωική ιστορία του Κόμματός μας, η ανεκτίμητη προσφορά του στην εργατική τάξη και το λαό. Τον περασμένο Νοέμβρη συμπληρώθηκαν 82 χρόνια από την ίδρυσή του Κόμματός μας. Παραμένει ένα μεγάλο, βαρυσήμαντο γεγονός στη νεότερη ιστορία της χώρας μας. Τόσα και τόσα χρόνια, αντίθετα με τις προφητείες για τη διάλυση και το θάνατο του ΚΚΕ, το Κόμμα μας παρέμεινε όρθιο, ζωντανό, μαχητικό, πάντα μαζί με το λαό, κόμμα αληθινά πατριωτικό, ασυμβίβαστο, μαχητής της ειρήνης και της εθνικής ανεξαρτησίας, αταλάντευτα διεθνιστικό. Τίποτε δεν είναι σε θέση να αλλάξει στο παραμικρό την ακλόνητη πεποίθηση στη σοσιαλιστική και κομμουνιστική προοπτική ως ιστορική αναγκαιότητα, αλλά και δυνατότητα. Οπως υπογράμμιζε η Διακήρυξη της ΚΕ προς τιμήν των 80χρονων του Κόμματός μας, «η ανθρώπινη ιστορία είναι διαδικασία συνεχούς προόδου, που συντελείται μέσα και από προσωρινές υποχωρήσεις. Ομως η μετάβαση από το "βασίλειο της ανάγκης" στο "βασίλειο της ελευθερίας" είναι νομοτελειακή». Αντέξαμε και παραμένουμε ορθοί, έτσι είμαστε σε θέση με ευθύνη σήμερα να πάρουμε τις καλύτερες αποφάσεις.

Οι εργασίες του 16ου Συνεδρίου του ΚΚΕ ξεκινούν από μια ελπιδοφόρα αφετηρία: Οι Θέσεις της ΚΕ υπερψηφίστηκαν από τα μέλη του Κόμματος στις συνελεύσεις των ΚΟΒ. Εγκρίθηκε ο απολογισμός του Κόμματος από το 1996, η δράση της ΚΕ με την κριτική και αυτοκριτική εξέταση της δουλιάς της. Η συντριπτική πλειοψηφία των κομματικών μελών συμφωνεί όχι μόνο γενικά με τη στρατηγική του Κόμματος, αλλά και με τους βηματισμούς, τα μέσα, τις μεθόδους και τις προϋποθέσεις που απαιτεί η δράση για τη συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου (ΑΑΔΜ). Η συμφωνία δεν προέκυψε αβασάνιστα ή ανεύθυνα. Είναι βγαλμένη μέσα από τη νέα πείρα, δίπλα στη μακρόχρονη δοκιμασμένη πείρα του Κόμματος σε ασυνήθιστες, πρωτόγνωρες και ως ένα βαθμό ξαφνικές αλλαγές στο σύνολο των όρων πάλης.

Πριν δηλωθεί το «ναι» στις Θέσεις, προηγήθηκε μια ολόκληρη συζήτηση, που συνοδεύτηκε από προτάσεις για βελτίωσή τους, κριτικές παρατηρήσεις και υποδείξεις για τη δουλιά των στελεχών και των οργάνων. Στο επίκεντρο της συζήτησης ήταν το ΑΑΔΜ. Οι μαζικοί αγώνες, ιδιαίτερα το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα. Η συσπείρωση και συμπαράταξη δυνάμεων σε επίκαιρα προβλήματα και μέτωπα πάλης. Η διεθνοποίηση της πάλης, η πορεία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Οι επεξεργασίες για τη λαϊκή εξουσία και τη λαϊκή οικονομία συγκέντρωσαν την προσοχή των συνελεύσεων και ιδιαίτερα των συνδιασκέψεων. Σε σημαντικό βαθμό εκδηλώθηκε η ανησυχία για το πώς οι ΚΟΒ, το κύτταρο του Κόμματος, θα συμμετέχει πιο ενεργά όχι μόνο με γνώμες, αλλά και με δράση στην εκπλήρωση των βασικών πολιτικών καθηκόντων του Κόμματος. Σκέψεις και παρατηρήσεις έγιναν για τη δουλιά των στελεχών, ιδιαίτερα για το περιεχόμενο, τις μεθόδους καθοδήγησης, το χαλαρό έλεγχο των αποφάσεων. Υπάρχει ήδη ένα πλούσιο υλικό στα πρακτικά των συνεδριάσεων, που πρέπει να μελετηθεί συγκεκριμένα, από τα όργανα και τη νέα ΚΕ, να αξιοποιηθεί και μετά το συνέδριο.

Ιδιαίτερα θετική και μέσα σε κλίμα γενικευμένης αποδοχής των θέσεων και της πολιτικής του Κόμματος ήταν και η αντίστοιχη συζήτηση στα όργανα και τις οργανώσεις της ΚΝΕ. Εγινε μια σημαντική προσπάθεια να αφομοιωθεί βαθύτερα η πολιτική του Κόμματος. Η προσπάθεια αυτή πρέπει να συνεχιστεί και με τις αποφάσεις του συνεδρίου.

Σοβαροί ήταν οι προβληματισμοί, οι σκέψεις, οι κριτικές παρατηρήσεις και υποδείξεις όλων εκείνων με τους οποίους συνεργαστήκαμε στους αγώνες, στις εκλογικές αναμετρήσεις, σε σημαντικά μέτωπα και πεδία δράσης. Η συζήτηση με το λαό δε θα σταματήσει στις 17 του μήνα. Θα γίνει πιο ολοκληρωμένη και γόνιμη, καθώς θα συνεχίζεται σε όλη την κλίμακα του Κόμματος, κεντρικά και τοπικά, παντού. Είναι μεγάλη η ευθύνη μας να στερεώσουμε την κοινή δράση και συνεργασία και, όπου έχουν ήδη δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις, να προχωρήσουμε σε ένα πιο επίμονο άνοιγμα σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία με δραστηριότητες και πρωτοβουλίες αγώνα, να συναντηθούμε με τις δυνάμεις εκείνες που θέλουν, αλλά, είτε από δική μας ευθύνη, ή και δική τους, δεν έχουμε καταφέρει να συντονίσουμε κοινά βήματα.

Θετικός ο απολογισμός δράσης του ΚΚΕ. Αναμέτρηση με τις καθυστερήσεις, ελλείψεις και τις αδυναμίες μας, ώστε να ανταποκριθούμε στο καθήκον της συσπείρωσης και συμμαχίας δυνάμεων, σε περίοδο που εκδηλώνονται διεργασίες στην κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου

Ποτέ για το Κόμμα μας, από το 1918 ως σήμερα, ο δρόμος δεν ήταν στρωμένος με ρόδα. Ούτε θα είναι και στα επόμενα χρόνια. Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, ως τα μέσα της 10ετίας του '80, το ΚΚΕ δρούσε σε σχετικά καλύτερες συνθήκες. Ομως και τότε δεν ήταν τα πράγματα απλά και εύκολα. Ηταν ταυτόχρονα αντιμέτωπο με ένα νέο πλέγμα δυσκολιών από τις αυταπάτες που καλλιεργούσε η πολιτική του ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε να διαχειριστεί τις τύχες του καπιταλισμού σε μια σχετικά ευνοϊκή φάση για το σύστημα. Σε συνθήκες που ήταν διατεθειμένο, κάτω οπωσδήποτε από την πίεση της ταξικής πάλης, να κάνει ορισμένες γενικευμένες παραχωρήσεις - ελιγμούς που συνέβαλαν σε μια ορισμένη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Σε τέτοιες συνθήκες ενισχύθηκαν αντιλήψεις ότι ήταν δυνατό, χωρίς ρήξη με την άρχουσα τάξη της χώρας μας, εξελικτικά να γίνουν ριζικές αλλαγές.

Από τις αρχές της τελευταίας 25ετίας, το σκηνικό αρχίζει να αλλάζει διεθνώς. Για την αστική διακυβέρνηση ωριμάζει σταδιακά η ανάγκη να εγκαταλείψει τη διαχείριση του συστήματος με την εκτεταμένη κρατική καπιταλιστική ιδιοκτησία στη βιομηχανία στις μεταφορές - τηλεπικοινωνίες, στο χρηματοπιστωτικό τομέα και τον τουρισμό. Να εγκαταλείψει την πολιτική γενικευμένων παροχών που εφαρμόσθηκε κυρίως στην Ευρώπη.

Η σοσιαλδημοκρατία αποδεικνύεται ικανός διαχειριστής του συστήματος, επιταχύνοντας μετά τη νίκη της αντεπανάστασης την προώθηση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής διαχείρισης: Με τις ιδιωτικοποιήσεις παραγωγικών και άλλων επιχειρήσεων μεγάλης συγκέντρωσης κεφαλαίων. Με την ενίσχυση της εμπορευματοποίησης στους τομείς παιδείας, υγείας, πρόνοιας, ασφάλισης. Την αντιδραστική αναδιάρθρωση στην αγορά εργασίας με στόχο τη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Τον ταξικό χαρακτήρα της πολιτικής της, την ταύτιση με την πολιτική των κλασικών συντηρητικών κομμάτων, με εκστρατεία δυσφήμησης του σοσιαλισμού.

Σήμερα βιώνουμε την κατάργηση των λαϊκών και δημοκρατικών κατακτήσεων. Ζούμε την περίοδο των σύγχρονων καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, της βάρβαρης ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας. Παρά τις δυσκολίες και αντιξοότητες, το ΚΚΕ παραμένει δύναμη δράσης και συσπείρωσης ενάντια στο ρεύμα.

Το σύγχρονο κυρίαρχο ρεύμα δεν περιλαμβάνει μόνο τις αστικές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις ή εκείνες που συνήθως από τη ταξική τους θέση ρέπουν προς το συμβιβασμό. Η γενική συντηρητική στροφή προς τη νεοφιλελεύθερη διαχείριση παρασύρει και ορισμένες αριστερές και κομμουνιστικές δυνάμεις που υιοθετούν τη λογική της συνδιαχείρισης, εγκαταλείποντας αντιμονοπωλιακούς, αντικαπιταλιστικούς στόχους και αιτήματα. Το ρεύμα αυτό έγινε ευρύτερο και πολυπληθέστερο. Εντάχθηκαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, και δυνάμεις που τις προηγούμενες δεκαετίες είχαν αντιιμπεριαλιστικές, ριζοσπαστικές διακηρύξεις. Στο έδαφος της ανατροπής των εργασιακών σχέσεων, της κατάργησης του διεθνούς δικαίου που είχε διαμορφωθεί μεταπολεμικά, καλλιέργησε συστηματικά κλίμα απογοήτευσης και αποστράτευσης παρασύροντας χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες. Εμείς τους περισσότερους από αυτούς δεν τους θεωρούμε χαμένους για το λαϊκό κίνημα, για την υπόθεση του Μετώπου.

Εμφανίζονται σημάδια που δείχνουν δυνατότητα ανάκαμψης του κινήματος

Υπάρχουν σημαντικά δείγματα και αποδείξεις που ενισχύουν την πεποίθηση για ανάκαμψη του κινήματος. Είναι ορατές οι θετικές διεργασίες, ενώ άλλες φαίνεται ότι κυοφορούνται, ιδιαίτερα στα εργατικά λαϊκά στρώματα. Στην Ελλάδα δεν έγινε δυνατό να περάσει καθολικά η πολυπόθητη συναίνεση για την οποία εργάστηκαν η ολιγαρχία του πλούτου, οι μηχανισμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ. Στην προσπάθειά τους αυτή είχαν και χέρι ανοχής και βοήθειας από δυνάμεις που εγκατέλειψαν την ταξική πάλη, όπως ο Συνασπισμός. Εγιναν σημαντικοί αγώνες, που πέρασαν μηνύματα και έξω από τη χώρα μας. Δεν ήταν συνηθισμένοι αγώνες. Η σύγκρουση ήταν πιο βαθιά, οι μορφές πάλης περισσότερο οξυμένες. Αναπτύχθηκε η κοινή δράση παρά τις αντίθετες προσπάθειες των ηγεσιών των περισσότερων κομμάτων. Δίχως αυτούς τους αγώνες η κατάσταση θα ήταν χειρότερη. Θα είχαν προχωρήσει με μεγαλύτερη ταχύτητα τα νεοφιλελεύθερα μέτρα.

Η κυβέρνηση προχώρησε σε μια άνευ προηγουμένου επίθεση συκοφάντησής τους. Επιστράτευσε όλους τους μηχανισμούς για να τρομοκρατήσει, για να τσακίσει τους αγώνες. Μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις η ΝΔ να έδειξε αρχικά ανοχή στο ξέσπασμα των αγώνων, όταν όμως είδε το νόημα και το περιεχόμενό τους, τους καταδίκασε ανοιχτά. Ο Συνασπισμός μπορεί να δημοσίευσε ανακοινώσεις αλληλεγγύης, αλλά την κρίσιμη ώρα καταδίκαζε τις μορφές πάλης, γιατί χαλούσαν την ησυχία της συναίνεσης. Γνωστός είναι ο ρόλος της εργοδοσίας, που προσπάθησε να τσακίσει τους απεργούς, αξιοποιώντας τους μηχανισμούς καταστολής, αλλά και τον πέλεκυ της ανεργίας.

Οι δίκες που έγιναν σε βάρος χιλιάδων αγροτών, εργατών, μαθητών, εκπαιδευτικών, η χρήση βίας και τρομοκρατίας είναι αδιάψευστος μάρτυρας για την ανοδική τάση των αγώνων. Η αντιδραστική συνταγματική αναθεώρηση που προωθείται με συναίνεση και της ΝΔ έχει στόχο να βάλει «στο γύψο» το λαϊκό κίνημα. Να βγάλει από τη μέση τα όποια τυπικά εμπόδια υπήρχαν για την κατάργηση των λαϊκών κατακτήσεων. Είναι βέβαιο ότι ο λαός θα συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο ότι αυτή η νομιμότητα αφορά τους λίγους και τα ταξικά τους συμφέροντα.

Στα χρόνια αυτά το ΚΚΕ, με γνώμονα και πυξίδα την πρόταση για το ΑΑΔΜ, ανέλαβε πρωτοβουλίες για συσπειρώσεις σε μεγάλα και οξυμένα μέτωπα πάλης, στις εκλογικές αναμετρήσεις, χωρίς προαπαιτούμενο να υπάρχει συμφωνία και στη γενική στρατηγική.

Πήρε σημαντικές πρωτοβουλίες για το συντονισμό και κοινή δράση των κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων, για τη συσπείρωση των αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων, με στόχο διεθνείς συντονισμένες δραστηριότητες στους εργατικούς αγώνες, στο κίνημα κατά του νέου δόγματος του ΝΑΤΟ. Στήριξε διεθνείς προτάσεις και προσπάθειες. Συναντήθηκε με νέες δυνάμεις, απόκτησε μεγαλύτερη ωριμότητα για την υπόθεση του Μετώπου.

Οτι ωριμάζουν αλλαγές, γίνονται διεργασίες, φαίνεται και από το γεγονός ότι πέφτουν στο τραπέζι σχέδια και σενάρια για να αναδιαμορφωθεί το πολιτικό σκηνικό χωρίς να διαταραχθεί η πορεία των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, η συμμετοχή της Ελλάδας στα πιο επιθετικά σχέδια του ιμπεριαλισμού. Η άρχουσα τάξη της χώρας μας, που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ευρωπαϊκής ολιγαρχίας και ένα τμήμα της έχει απλώσει ίσως πιο μακριά τις φιλοδοξίες της, θα ήθελε να λειτουργεί απρόσκοπτα η εναλλαγή των δύο κομμάτων της. Καταλαβαίνει όμως ότι πρέπει να θέσει σε εφαρμογή και άλλες σκέψεις. Την ενδιαφέρει να υπάρχει ο ανταγωνισμός για την κυβερνητική λεία ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και την ΝΔ, αλλά όχι και να ξεφεύγει από κάποια όρια. Την ενδιαφέρει να αξιοποιήσει τη σοσιαλδημοκρατία, που αναδείχνεται πιο ικανή στη χειραγώγηση της λαϊκής συνείδησης, στην άλωση αριστερών συνειδήσεων. Φοβάται όμως ότι το ξεσκέπασμα της σοσιαλδημοκρατίας θα οδηγήσει στην άνοδο της αντιιμπεριαλιστικής, αντικαπιταλιστικής συνείδησης. Η τακτική της είναι να στηρίζει, προσωρινά πάντα, κάθε κίνηση ή προσπάθεια συμβιβασμού με τη σημερινή τάξη πραγμάτων, όταν αυτή προέρχεται από τα αριστερά, από τους κόλπους του κινήματος. Στηρίζει και ενθαρρύνει ανάλογες κινήσεις από τα δεξιά, ακόμα και φασιστικά εθνικιστικά στοιχεία, έστω και αν δεν εντάσσονται πλήρως στο σύγχρονο κοσμοπολιτισμό της. Ετσι, αρχίζουν και φυτρώνουν δεξιά και αριστερά διάφορα σχήματα, ομάδες, όμιλοι, κύκλοι, ορισμένα από τα οποία προσφέρονται ως αναχώματα στην πολιτική συμμαχιών που έχει ανάγκη σήμερα ο λαός.

Από μια άποψη, όλες αυτές οι εξελίξεις βοηθούν να ξεκαθαριστεί όσο γίνεται πιο έγκαιρα η ήρα από το στάρι. Το φαινόμενο των αναχωμάτων δεν θα σταματήσει. Θα επανεμφανίζεται με διάφορες μορφές, όσο το κίνημα θα δυναμώνει, όσο η πολιτική των συμμαχιών του ΚΚΕ βρίσκει έδαφος στις ανάγκες και στην πείρα του λαού.

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν την πολιτική γραμμή του Κόμματος, την αναγκαιότητα μετωπικής αντιπαράθεσης και προοπτικής συνολικής ρήξης με τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Για το χαρακτήρα της ΕΕ ως διακρατικής καπιταλιστικής ένωσης, για το ρόλο του ΝΑΤΟ. Επιβεβαιώνουν ότι οι αστικοί εκσυγχρονισμοί που γίνονται στην Ελλάδα, ορισμένοι από τους οποίους έχουν προχωρήσει εδώ και χρόνια σε ευρωπαϊκές χώρες, ένα και μόνο στόχο έχουν: Να κάνουν το σύστημα πιο αποτελεσματικό στην επίθεση κατά των λαϊκών δικαιωμάτων, στην υπηρέτηση του μεγάλου κεφαλαίου.

Με αυτή την γραμμή και όχι εκείνη που μας ζητούν οι αντίπαλοι, διευκολύνθηκαν οι διεργασίες. Η πολιτική μας γραμμή δεν είναι αρεστή στις δυνάμεις του μεγάλου κεφαλαίου. Είναι, όμως, μια πολιτική γραμμή, συνεκτική, συγκεκριμένη, με καθαρές θέσεις, δίχως αντιφάσεις που οδηγούν σε αδιέξοδα. Αυτό που έχει σημασία, είναι να γίνει υπόθεση και ευρύτερων λαϊκών μαζών.

Ο ιμπεριαλισμός είναι ισχυρός, δεν είναι όμως παντοδύναμος. Ο συσχετισμός δυνάμεων είναι αρνητικός, όχι, όμως, αναλλοίωτος

Μελετώντας τις εξελίξεις στην Ελλάδα, τα διεθνή γεγονότα, τις τάσεις, τα οικονομικά και κοινωνικά στοιχεία, τα ντοκουμέντα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών και ιδρυμάτων, προκύπτει το συμπέρασμα ότι διεθνώς και στην περιοχή μας διαμορφώνονται συνθήκες όξυνσης όλων των αντιθέσεων του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος, της σήψης και της στασιμότητας. Υπάρχουν οι αντικειμενικές συνθήκες που κυοφορούν μια πιο γενικευμένη κρίση, συνθήκες που θα διαμορφώσουν στην πορεία και αντικειμενικά στοιχεία πανεθνικής κρίσης σε μια η περισσότερες χώρες, αλλού νωρίτερα, αλλού αργότερα.

Και στη χώρα μας ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός έχει μπει σε τροχιά όξυνσης των αντιθέσεών του. Η όξυνση έχει μεγαλύτερη ένταση και βάθος λόγω της εξαρτημένης και υποδεέστερης θέσης της Ελλάδας στην ΕΕ και το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Η χώρα μας βρίσκεται σε μια περιοχή, όπου εκδηλώνονται με μεγάλη οξύτητα οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις ηγετικές δυνάμεις της ΕΕ, ανάμεσα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ. Ο ανταγωνισμός για τον έλεγχο πρώτων υλών, αγορών, στη διακίνηση κεφαλαίων και εμπορευμάτων είναι οξύτατος. Αναπτύσσεται σε μια περιοχή, όπου έχει εγκατασταθεί το ΝΑΤΟ όχι μόνο με την κλασική μορφή των πυρηνικών και κατασκοπευτικών βάσεων, αλλά και με στρατιωτικές δυνάμεις, στις οποίες προστίθεται και ο ιμπεριαλιστικός ευρωστρατός.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περιοχή στην οποία ξεκίνησε και συνεχίζεται η αλλαγή συνόρων. Ο ανταγωνισμός μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας προϋπήρξε, αλλά σήμερα είναι πιο οξύς. Και οι δυο άρχουσες τάξεις προσπαθούν να κατακτήσουν μεγαλύτερο ρόλο στη διανομή της πίτας. Ταυτόχρονα εμφανίζονται και νέοι ανταγωνισμοί σε βάρος της ελληνικής άρχουσας τάξης. Στο προσκήνιο μπαίνουν και οι ηγεσίες βαλκανικών χωρών που έχουν τις δικές τους ιδιαίτερες βλέψεις και βρίσκονται σε στενή συνεργασία με όρους εξάρτησης από τις ΗΠΑ ή από τις ηγετικές χώρες της ΕΕ που ενδιαφέρονται, μέσω αυτών των χωρών, να ελέγχουν τον βαλκανικό χώρο, τη διανομή της λείας.

Είναι φανερό ότι η Ελλάδα, αν και παίζει ενεργό ρόλο σε όλα τα επιθετικά σχέδια, δεν καταγράφεται μόνον ως θύτης, αλλά και θύμα των ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων και ανταγωνισμών, με πιο χαρακτηριστική την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο.

Στις αρχές της δεκαετίας του '90 εκδηλώθηκαν οι δυσκολίες αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου στα περισσότερα κράτη - μέλη της ΕΕ. Βεβαίως, οι δυσκολίες δεν έχουν το ίδιο μέγεθος από χώρα σε χώρα, η κρίση δεν εμφανίζεται συγχρονισμένα για όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ. Αυτό, όμως, δεν αναιρεί τη γενική τάση. Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας επηρεάζεται αρνητικά από τις εξελίξεις της ΕΕ, όσο και από τις εξελίξεις της οικονομίας των ΗΠΑ. Η επόμενη οικονομική κρίση θα είναι βαθύτερη. Επομένως και στην Ελλάδα υπάρχει έδαφος για την εμφάνιση μιας πιο οξυμένης λαϊκής δυσαρέσκειας, που μπορεί κάτω από προϋποθέσεις να επιδράσει θετικά στη συσπείρωση και αντεπίθεση για βαθύτερες αλλαγές στο κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.

Ο ιμπεριαλισμός είναι σήμερα ισχυρός, καθώς ανέκτησε το χαμένο έδαφος. Ομως τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν με τον ίδιο τρόπο και στο άμεσο μέλλον. Δεν θα είμαστε κομμουνιστές, μαρξιστές, αν δεν βλέπαμε στο σύνολό τους τις εξελίξεις, αν δεν βλέπαμε τις αντιθέσεις και αντιφάσεις που διέπουν και χαρακτηρίζουν ακόμα πιο έντονα σήμερα το ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Ολοι αυτοί που ισχυρίζονται ότι «ζούμε σήμερα μια πραγματικότητα που δεν πρέπει να αγνοούμε», λένε τη μισή αλήθεια από συμφέρον ή από συμβιβασμό. Αυτή η πραγματικότητα εξελίσσεται, αλλάζει. Ο συσχετισμός δυνάμεων δεν είναι αναλλοίωτος. Το καπιταλιστικό σύστημα δεν είναι παντοδύναμο και αιώνιο. Η πολιτική του κομμουνιστικού κόμματος δεν μπορεί να καθορίζεται μόνο από τις τρέχουσες εξελίξεις, αλλά και με βάση την συνολική πορεία που θα πάρουν τα πράγματα με την παρέμβαση οπωσδήποτε του λαϊκού παράγοντα.

Παρά τις μεσοπρόθεσμες δυνατότητες που παρέχει η εκτεταμένη εξαγωγή κεφαλαίων, τα μέσα που διαθέτει η καπιταλιστική εξουσία να παρεμβαίνει στο βάθος και την έκταση της κρίσης, στη βίαιη αποκατάσταση των διαταραγμένων αναλογιών της καπιταλιστικής αναπαραγωγής, δεν μπορεί να ξεπεράσει τις κρίσεις και τις συνέπειές τους. Η καπιταλιστική βαρβαρότητα και επιθετικότητα δεν είναι μόνον απόδειξη δύναμης. Είναι και ένδειξη αδυναμίας να αντιμετωπίσει την απότομη όξυνση του συνόλου των αντιθέσεων, των αντιφάσεων που είναι σύμφυτες με την εξέλιξη του ιμπεριαλιστικού συστήματος.

Δεν είναι τυχαίο ότι τα πιο υπεύθυνα οικονομικά και πολιτικά επιτελεία του ιμπεριαλισμού συζητούν όλο και πιο πολύ ότι αντιμετωπίζεται σήμερα το ενδεχόμενο να ζήσει η ανθρωπότητα το φάσμα μιας παγκόσμιας κρίσης. Οι συνέπειες της κρίσης δεν μπορούν σήμερα να αμβλύνονται με τις κλασικές συνταγές ή κάποιες παραλλαγές τους γιατί έχει προχωρήσει σε ανώτερο επίπεδο η συγκέντρωση της παραγωγής και η κοινωνικοποίηση της εργασίας, από τη μια, και η συγκέντρωση του κοινωνικού πλούτου σε όλο και λιγότερα χέρια, από την άλλη. Οι αντιθέσεις και ανταγωνισμοί ανάμεσα στα διάφορα περιφερειακά κέντρα του ιμπεριαλισμού, οι ανταγωνισμοί μέσα στα ίδια τα κέντρα γίνονται όλο και πιο άγριοι, γι' αυτό και ο ιμπεριαλισμός γίνεται πιο επικίνδυνος. Οι αντιφάσεις και τα κρισιακά φαινόμενα μπορεί να φαίνονται πιο έντονα στη σφαίρα της κυκλοφορίας των κεφαλαίων. Στην πραγματικότητα όμως, η ουσία βρίσκεται στη σφαίρα της παραγωγής, εκεί που βγαίνει το καπιταλιστικό κέρδος, το μονοπωλιακό υπερκέρδος, εκεί που παράγεται η υπεραξία.

Αναζητούνται διάφορες αποχρώσεις καπιταλιστικής διαχείρισης, φιλομονοπωλιακής πολιτικής, προκειμένου να γίνει κάποια ρύθμιση στην έκταση και το βάθος της κρίσης, αλλά τα περιθώρια και τα μέσα δεν είναι απεριόριστα.

Ωριμάζει η ανάγκη για βαθιές αλλαγές, κυοφορείται η δυνατότητα της γενικής αντεπίθεσης. Το πόσο γρήγορα θα μετατραπεί σε πραγματικότητα θα εξαρτηθεί από την πορεία του εργατικού, γενικότερα του λαϊκού κινήματος σε κάθε χώρα, στο εθνικό επίπεδο, από την πορεία του διεθνούς συντονισμού και της συνεργασίας.

Το θέμα δεν είναι να συμπέσουν όλοι ακριβώς στην εκτίμηση πότε θα εκδηλωθούν πιο ανοικτά οι αντιθέσεις. Το ζήτημα για το ΚΚΕ είναι να δει τις τάσεις και να κάνει ό,τι μπορεί για να εκδηλωθούν όσο γίνεται πιο γρήγορα οι θετικές διεργασίες, οι ανακατατάξεις, τα μεγάλα κοινωνικά και επαναστατικά κινήματα. Να είναι έτοιμο στις απότομες εξελίξεις και όχι στην ουρά των γεγονότων.

Δεν αρκεί να κάνει το αυτονόητο, να βρίσκεται καθημερινά στο πλευρό του λαού, μέσα στα προβλήματα και τους αγώνες του. Αυτό που έχει σημασία είναι να επιταχυνθούν οι θετικές διεργασίες, να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για μια γενική αντεπίθεση, για να ανοίξει ο δρόμος για ριζικές αλλαγές στη χώρα μας, στο επίπεδο της εξουσίας, στο γενικό προσανατολισμό της χώρας στις διεθνείς εξελίξεις.

Δεν ξεκινά από το μηδέν. Υπάρχει βάση και έδαφος για μια πορεία με πιο γρήγορους βηματισμούς, μαζί με τους συμμάχους, αυτούς που υπάρχουν σήμερα, αυτούς που σύντομα θα έλθουν στον κοινό αγώνα.

Για το Κόμμα

Στις ανοικτές εκδηλώσεις και τις συσκέψεις, στις συζητήσεις που έγιναν με εξωκομματικούς και συνεργαζόμενους, ακούστηκε πολλές φορές μια εκτίμηση που ξάφνιασε, γιατί έδειχνε ότι δεν ήταν μόνο τα μέλη του Κόμματος που σκέφτονταν έτσι, ότι μια από τις πιο ισχυρές προϋποθέσεις για να χτιστεί το Μέτωπο είναι η ισχυροποίηση του ΚΚΕ. Και το εννοούσαν.

Εννοείται ότι η σωστή αυτή επισήμανση δεν ερμηνεύεται ως άποψη "πρώτα ισχυρό ΚΚΕ και μετά να προχωρήσει το Μέτωπο". Πρόκειται για διαδικασία ενιαία, που επιβάλλει όμως να εξεταστεί τι νόημα και κυρίως τι πρακτική εντατική δράση θα αναλάβει το ΚΚΕ για να καταθέσει τη μεγάλη συμβολή του σ' αυτήν την υπόθεση που αφορά ευρύτερα το λαό.

Η έννοια "ισχυρό ΚΚΕ" δεν είναι μονοσήμαντη έννοια, περιορισμένη στις τρέχουσες ανάγκες. Δεν ταυτίζεται με τα συνηθισμένα κριτήρια που προβάλλουν τα αστικά κόμματα, οι πολιτικές δυνάμεις, που οι φιλοδοξίες τους φθάνουν ως τα όρια κάποιων μεταρρυθμίσεων που δεν απειλούν τη σημερινή τάξη πραγμάτων.

Ισχυρό ΚΚΕ:

Οργανωμένο γερά και δυνατό πριν απ όλα στους χώρους εργασίας, με συνεχή ανάπτυξη και ανανέωση των γραμμών του. Oσο πιο ισχυρό είναι το ΚΚΕ στην εργατική τάξη, τόσο αυτή θα κατακτά τη δυνατότητα και αποτελεσματικότητα μαζί με τους συμμάχους της να τα βγάλει πέρα με την εγχώρια και διεθνή αντίδραση που θέλει το λαό υποταγμένο, την Ελλάδα σε πλήρη συμμετοχή στα επιθετικά πολεμικά σχέδια κατά γειτονικών λαών.

Κόμμα ικανό να προωθήσει την οικοδόμηση του ΑΑΔΜ.

Κόμμα με ικανότητα πρόγνωσης, ετοιμότητα για γρήγορη αναπροσαρμογή και εναλλαγή των μορφών πάλης.

Κόμμα ικανό να συμβάλει αποφασιστικά στην αλλαγή της πνευματικής, κοινωνικής ατμόσφαιρας, ώστε ο λαός να κατανοήσει ότι έχει τη δύναμη να επιβάλει το δίκιο του. Να γίνει ευρύτερη πεποίθηση η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού, η ζωτικότητα των ιδεών της κοινωνικής απελευθέρωσης, της διεθνιστικής αλληλεγγύης.

Να υπάρχει όσο γίνεται μεγαλύτερη αντιστοιχία στην ικανότητα να παίρνονται σωστές αποφάσεις με την αποτελεσματικότητα της δράσης

Ενώ το Κόμμα έχει σημειώσει πρόοδο στην επεξεργασία και ανάπτυξη της στρατηγικής του στις σύγχρονες συνθήκες, δεν καταγράφονται ανάλογα αποτελέσματα και σταθερά αποκρυσταλλώματα σε βασικά στοιχεία και χαρακτηριστικά όπως: Στην ανάπτυξη και ανανέωση των γραμμών του, στην κομματική οικοδόμηση στους εργασιακούς χώρους, στην ανάπτυξη της κυκλοφορίας του «Ριζοσπάστη», στην ανάπτυξη των οικονομικών του Κόμματος, στην ισχυροποίηση των δεσμών του με ευρύτερες λαϊκές μάζες. Ενώ με τη δράση και τις πρωτοβουλίες του έχει καταφέρει να κατακτήσει ένα υψηλό για τις συνθήκες κύρος, ενώ διευρύνεται ο περίγυρος και οι δυνατότητες για ευρύτερες συνεργασίες, δεν έχει καταφέρει να συμβάλει στην άνοδο της λαϊκής οργάνωσης και πρωτοβουλίας, στην καταγραφή της επιρροής του στις εκλογικές αναμετρήσεις.

Κάποτε, σε δύσκολες πάλι συνθήκες, δύο και τρεις πρωτοπόροι κομμουνιστές μπορούσαν να θέσουν σε κίνηση αναλογικά πολύ περισσότερες λαϊκές δυνάμεις από ό,τι σήμερα. Το πρόβλημα συνδέεται και με τις αντικειμενικές εξελίξεις, με παράγοντες ανεξάρτητους από την θέλησή μας που δυσκολεύουν την ανάπτυξη της πολιτικής συνείδησης. Ωστόσο δεν πρέπει να καλύπτονται οι υποκειμενικές αδυναμίες, μια οργανωτική χαλαρότητα στην όλη δουλιά.

Το κομμουνιστικό κόμμα δεν είναι επαναστατικό μόνο γιατί διαθέτει επαναστατική γραμμή. Απαιτείται υψηλό επίπεδο ικανότητας στην οργάνωση των λαϊκών μαζών, ζωντανή και πλούσια εσωτερική λειτουργία, ενεργότερη συμμετοχή όλων των μελών του Κόμματος στη διαμόρφωση της πολιτικής του, στην προώθηση των αποφάσεων.

Τι πρόβλημα είναι αυτό; Γιατί δεν έγινε δυνατό να υπάρχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σ' αυτές τις συνθήκες; Σε τρεις κατευθύνσεις μπορούν να αναζητηθούν οι αιτίες:

Είναι αδύνατη η σύνδεση της τακτικής με τη στρατηγική στην καθημερινή δράση, στη δημιουργία προϋποθέσεων για την οικοδόμηση του Μετώπου.

Δεν υπήρξε η απαιτούμενη προσοχή, το βάρος στη μελέτη, ανάπτυξη και τελειοποίηση μορφών και μεθόδων καθοδήγησης, μαζικής δράσης και προπαγάνδας, που να αντιστοιχούν στο χαρακτήρα των πολιτικών καθηκόντων και στόχων του Κόμματος, ώστε να ανέβει η δράση των μελών του Κόμματος, η συμμετοχή τους στην προώθηση των αποφάσεων.

Παρά την πρόοδο, δεν γίνεται συστηματική δουλιά με τα στελέχη ώστε να βελτιώνουν το ιδεολογικοπολιτικό τους επίπεδο. Να κατακτούν θεωρητικές γνώσεις, τη μεθοδολογία. Να διευρύνουν την πείρα τους, ώστε να ανταποκρίνονται στις σημερινές αυξημένες απαιτήσεις.

Πρόβλημα κατανόησης της σχέσης ανάμεσα στην τακτική και τη στρατηγική

Υπάρχει καθυστέρηση στην καθημερινή δράση ως προς τη διαλεκτική σχέση τακτικής και στρατηγικής, σε συνθήκες που ο αντιιμπεριαλιστικός αντιμονοπωλιακός αγώνας έχει πιο έντονο αντικαπιταλιστικό χαρακτήρα και η λύση της αντίθεσης του λαού με το μονοπωλιακό κεφάλαιο, τον ιμπεριαλισμό, είναι αναπόσπαστα δεμένη με το πρόβλημα της εξουσίας, με το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Δεν έγινε δυνατό, η πρακτική δράση, σε όλη την κλίμακα του Κόμματος, να υποτάσσεται κυριολεκτικά στη δημιουργία των προϋποθέσεων για την οικοδόμηση του Μετώπου.

Πώς εκδηλώνεται αυτό το πρόβλημα:

Δεν έχει ακόμα κατακτηθεί ο ενιαίος και σταθερός προσανατολισμός στην πολιτική και μαζική δράση στην εργατική τάξη, δηλαδή στην ηγετική δύναμη του λαϊκού αγώνα. Τα νέα προβλήματα, με τη στρατηγική των σύγχρονων καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, με την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα αντιμετωπίζονται κάτω από το βάρος εμπειριών, αντιλήψεων και μεθόδων που ανταποκρίνονταν σε προηγούμενες φάσεις.

Εμφανίζεται το φαινόμενο προσκόλλησης στο μερικό και ειδικό, σε βάρος της ανάγκης να προβάλλεται η γενική κατεύθυνση και η πάλη για συσπείρωση δυνάμεων με βάση την αντίθεση στο μονοπωλιακό κεφάλαιο, στην πολιτική του ιμπεριαλισμού.

Εμφανίζονται επίσης φαινόμενα εξίσου λαθεμένα, με την αντίθετη όμως μορφή: Να υπερτερεί η αναγκαία προβολή της γενικής κατεύθυνσης, χωρίς όμως αυτή να θεμελιώνεται με τη δράση για αντιιμπεριαλιστικούς, αντιμονοπωλιακούς στόχους και αιτήματα που συμβάλλουν στην κατανόησή της.

Δεν πρέπει να υποτιμηθεί η ανάγκη να θεμελιώνεται η προπαγάνδα, η πρότασή μας, στη δύναμη των προβλημάτων του κάθε χώρου, με τη συγκεκριμένη ή ειδική έκφραση που έχουν. Να μην παραγνωρίζεται αυτό που έχει ωριμάσει στη συνείδηση των εργαζομένων, χωρίς όμως να μένουμε και προσκολλημένοι σ' αυτό.

Είναι γνωστοί οι λόγοι που οδηγούν τους εργαζόμενους να διεκδικούν περιορισμένα και αμυντικά αιτήματα σε σύγκριση με αιτήματα που είχαν προβληθεί και ωριμάσει πριν από 10 και 15 χρόνια. Αδύνατα διεκδικούνται και σπάνια προβάλλονται: Προβλήματα υγιεινής και ασφάλειας - αν και είμαστε μια χώρα με ρεκόρ εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών - αιτήματα δημοκρατίας στους χώρους δουλιάς, αιτήματα για ισότιμη μεταχείριση και χειραφέτηση των γυναικών, ώριμα αιτήματα για τη μόρφωση των παιδιών των εργαζομένων, για σύγχρονες δωρεάν παροχές υγείας, για την προστασία του περιβάλλοντος. Ακόμα και οι οικονομικές διεκδικήσεις των εργαζομένων κινούνται σε πολύ χαμηλό επίπεδο απαιτήσεων. Αυτό όμως δε σημαίνει απαλλαγή από την υποχρέωση να προβάλλονται οι σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων, οι δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα να ζήσουν καλύτερα, οι πραγματικές αιτίες που τους καταδικάζουν σε οπισθοδρόμηση από άποψη συνθηκών ζωής και εργασίας.

Το συμπέρασμα είναι ότι η προβολή του άλλου δρόμου εξέλιξης της ελληνικής κοινωνίας, η ανάγκη να ανατραπεί η εξουσία των μονοπωλίων, δεν πρέπει να γίνεται μόνο σε προεκλογική περίοδο ή σε κορυφαίες στιγμές του αγώνα, αλλά καθημερινά και σε περιόδους ύφεσης των μαζικών δραστηριοτήτων. Σε τέτοιες περιόδους υπάρχει επίσης δυνατότητα να κατασταλάζει η πείρα, να προετοιμάζεται η επόμενη επίθεση.

Στις σημερινές συνθήκες όπου η καπιταλιστική επιθετικότητα είναι μεγαλύτερη και ο συσχετισμός δυνάμεων αρνητικός, η αδυναμία να συνδέεται διαλεκτικά η τακτική με τη στρατηγική, στενεύει τον ορίζοντα των ίδιων των συνδικαλιστικών αγώνων, άρα και την αποτελεσματικότητά τους. Το πρόβλημα δε λύνεται με άγονη αναζήτηση, αν θα δοθεί περισσότερη σημασία στα άμεσα ή στα γενικότερα, στα τοπικά, στα κλαδικά ή στα γενικά. Δε γίνεται επιλογή του ενός σκέλους σε βάρος του άλλου. Το πρόβλημα βρίσκεται στην άνοδο του ιδεολογικού και πολιτικού επιπέδου, στην κατάκτηση ευρύτερων γνώσεων. Στην ικανότητς να συνδέεται η τακτική με τη στρατηγική, σε τελευταία ανάλυση, στην ικανότητα συνένωσης θεωρίας και πράξης του Κόμματος. Προϋπόθεση είναι η γνώση του Προγράμματος, της στρατηγικής του Κόμματος, αλλά και η καλή γνώση του κάθε προβλήματος, του χαρακτήρα, του βάθους που έχει, ώστε να επιτυγχάνεται μελετημένα και ουσιαστικά η σύνδεση τακτικής και στρατηγικής.

Το πρόβλημα των μορφών και μεθόδων καθοδήγησης, η εσωκομματική ζωή και λειτουργία. Η άνοδος της προσωπικής ευθύνης των μελών του Κόμματος στην επεξεργασία των αποφάσεων, στην εφαρμογή και προώθησή τους.

Η ενεργητική συμμετοχή όλων στη διαμόρφωση των αποφάσεων είναι βασική προϋπόθεση για την άνοδο της δράσης, της ατομικής ευθύνης. Είναι πρόβλημα τρόπου καθοδήγησης, προετοιμασίας των συνεδριάσεων και συζητήσεων ώστε αυτές να έχουν ζωντανό χαρακτήρα. Να θέτουν ζητήματα για λύση, να ανεβάζουν τη συμμετοχή στον προβληματισμό και στη δράση. Να αντιμετωπίζεται το πνεύμα ρουτίνας, τυποποίησης, η γενικολογία, η αποσπασματικότητα.

Αυτό δεν έχει επιτευχθεί. Εχει όμως συγκεντρωθεί πλούσια πείρα. Επομένως μπορεί να βελτιωθεί ουσιαστικά η καθοδηγητική δουλιά.

Η ΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να συγκεντρωθεί η προσοχή σε ορισμένα πιο ειδικά ζητήματα, τα οποία μπορούν να βελτιώσουν τον προσανατολισμό και να ανεβάσουν σε ανώτερο επίπεδο την αφομοίωση της στρατηγικής του Κόμματος στην πρακτική δουλιά.

Πρώτο: Να κατακτηθεί ενιαία αντίληψη για το πώς θα υπερνικηθούν τα σοβαρά εμπόδια που προκύπτουν από τη συναίνεση και το συμβιβασμό που κυριαρχεί στις ηγεσίες του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, αλλά και των μεσαίων στρωμάτων και της αγροτιάς. Σε συνδυασμό με τις γενικότερες εξελίξεις στην οικονομία και στις εργασιακές σχέσεις, η στάση αυτή των ηγεσιών εντείνει την τάση αποστράτευσης από τα σωματεία και από την οργανωμένη συνδικαλιστική ζωή. Να μην υπάρχει ούτε ένα μέλος του Κόμματος που δεν είναι γραμμένο και δε μετέχει ενεργά στο σωματείο του στο συνδικαλιστικό κίνημα. Να δοθεί ιδιαίτερο βάρος και συμβολή από το Κόμμα ώστε η εργατική τάξη να αναλάβει την ευθύνη της. Να γίνει δηλαδή πρωτοποριακή δύναμη σε πρωτοβουλίες, για να αναπτυχθούν αγωνιστικές μορφές κοινωνικής συμμαχίας με τα άλλα λαϊκά στρώματα που έχουν συμφέρον να αντιπαλέψουν τα μονοπώλια.

Η κατανόηση της στρατηγικής των κοινωνικών συμμαχιών πρέπει να κατακτηθεί έμπρακτα στη δράση του Κόμματος, σε όλα τα επίπεδα και ειδικά στην ΚΟΒ, στους παραγωγικούς χώρους, στον τομέα των υπηρεσιών. Η προσυνεδριακή δουλιά ανέδειξε ότι υπάρχουν λαθεμένες αντιλήψεις και κυρίως λειψή γνώση για το ποιες είναι οι κινητήριες δυνάμεις του αγώνα και του Μετώπου, ποια είναι η κοινή βάση, πώς μπορεί να αντιμετωπιστούν οι υπαρκτές διαφορές.

Με βάση την πείρα που έχει κατακτηθεί, είναι αναγκαία πιο συνειδητή και σχεδιασμένη δουλιά για την άνοδο του καθοδηγητικού ρόλου του Κόμματος στο εργατικό κίνημα, ιδιαίτερα στα συνδικάτα, στους ενωτικούς ταξικούς συνδικαλιστικούς αγώνες. Να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά η κατακερματισμένη, αποσπασματική δράση, το στένεμα του ορίζοντα των κοινωνικών κινημάτων, η αντίληψη ότι κάθε κίνημα αποτελεί ένα αυτόνομο, ξεχωριστό κουτάκι. Πρέπει να γίνουν υπόθεση καθημερινής πάλης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της τα προβλήματα της παιδείας, της υγείας, της ανισοτιμίας των γυναικών. Τα προβλήματα της νεολαίας, της εκμετάλλευσης των αλλοδαπών εργατών και εργατριών. Του ελεύθερου χρόνου και της αναψυχής, της διατροφής, του πολιτισμού, του αθλητισμού, του περιβάλλοντος. Οι παράγοντες, οι αιτίες που αυξάνουν τη διάδοση των ναρκωτικών, την κοινωνική εγκληματικότητα, το ρατσισμό, το σοβινισμό. Η πολιτική του ιμπεριαλισμού, οι στρατιωτικές επεμβάσεις και ο πόλεμος, η αναδιανομή της λείας, η ληστεία του πλούτου των χωρών, η συρρίκνωση της δημοκρατίας, η τρομοκρατική επίθεση στο δικαίωμα της απεργίας και της ταξικής πάλης είναι ζητήματα καθημερινής πάλης των εργαζομένων. Η αντίθεση, δηλαδή, με τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό πρέπει να διαπεράσει όλα τα κοινωνικά κινήματα, χωρίς βεβαίως να χάνεται η αυτοτέλεια, η ιδιαιτερότητα και η ιδιομορφία τους.

Να δοθεί συνέχεια στην επεξεργασία του προγραμματικού πλαισίου πάλης που περιέχεται στις Θέσεις, που ήδη έχει εμπλουτισθεί με παρατηρήσεις και προτάσεις.

Το πλαίσιο αυτό εφοδιάζει το λαϊκό κίνημα με αντιιμπεριαλιστικούς αντιμονοπωλιακούς στόχους με βάση τις σύγχρονες ανάγκες. Διευκολύνει να κατανοηθεί η αναγκαιότητα της λαϊκής οικονομίας και αντιστοιχεί στον πρωτοποριακό ρόλο της εργατικής τάξης, στα κοινά συμφέροντα με τους κοινωνικούς συμμάχους της.

Τεκμηριώνει γιατί η μικρομεσαία αγροτιά και τα άλλα μικροαστικά στρώματα, τα κοινωνικά κινήματα (της νεολαίας, των γυναικών, της πάλης κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου και των στρατιωτικών επεμβάσεων, το κίνημα για τις δημοκρατικές ελευθερίες, το κίνημα για την υπεράσπιση και προστασία του περιβάλλοντος, το πολιτιστικό, το αθλητικό κίνημα, κάθε κίνημα που θίγει σημαντικές πλευρές των προβλημάτων του λαού), έχουν συμφέρον να συναντηθούν με την εργατική τάξη σε ενιαίο αγώνα με ενιαίους στόχους πάλης.

Δίνει τη δυνατότητα να διατηρείται σταθερή η γενική κατεύθυνση της πάλης και να γίνονται, ανάλογα με τις συνθήκες, την επικαιρότητα και τις ιδιαιτερότητες, οι κατάλληλες ιεραρχήσεις και προτεραιότητες.

Επιτρέπει να παίρνεται υπόψη το επίπεδο ωριμότητας των κοινωνικών κινημάτων, χωρίς όμως υποκλίσεις στο αυθόρμητο, στην προσπάθεια που γίνεται να μη διεκδικούν οι εργαζόμενοι, να συμβιβαστούν, να μετέχουν στη διαχείριση της ανεργίας και της κρίσης.

Σ' αυτήν τη διαδικασία το ΚΚΕ θα δουλέψει από κοινού με τις δυνάμεις, που συνεργάζεται, με δυνάμεις που προσβλέπει να συνεργαστεί, παίρνοντας υπόψη τις διεργασίες και τις αναζητήσεις που γίνονται.

Oλη η κλίμακα του Κόμματος, από την ΚΕ ως το επίπεδο των ΚΟΒ, οφείλει να αποκτήσει πιο άμεσους και πιο στενούς δεσμούς με την εργατική τάξη και τις οργανώσεις της στους εργασιακούς χώρους, στους χώρους κατοικίας. Το ίδιο ισχύει και για τη νεολαία, στους χώρους εργασίας, παιδείας, ψυχαγωγίας, κατοικίας. Να διεξάγει πλατιά και πειστικά ανώτερου επίπεδου κομμουνιστική προπαγάνδα και διαφώτιση με τη ζύμωση των Θέσεων του Κόμματος, του Προγράμματός του, της πολιτικής πρότασης για το Μέτωπο. Να μπει ένα τέλος στον υποβιβασμό της πολιτικής δουλιάς μέσα στην εργατική τάξη και τη νεολαία σε επίπεδο των τρεχουσών αναγκών του μαζικού κινήματος. Σήμερα είναι πολύ πιο ώριμα τα πράγματα για να διαδοθεί η ιδεολογία του Κόμματος στην εργατική τάξη.

Χωρίς την έντονη διαπάλη με τον οπορτουνισμό και το ρεφορμισμό, την αντιδραστική ιδεολογία, τον εθνικισμό και το σοβινισμό, τον κοσμοπολιτισμό του κεφαλαίου, είναι αδύνατο να αλλάξουν καταστάσεις λίγο - πολύ παγιωμένες στη συνείδηση των λαϊκών μαζών.

Απαιτείται μεγαλύτερη συμβολή για την οργάνωση των εργαζομένων στα σωματεία, σε συνδυασμό με την ενίσχυση του αγωνιστικού προσανατολισμού τους. Μεγαλύτερη συμβολή στη συσπείρωση και το συντονισμό δράσης, με μορφές που βοηθούν την προσέλκυση των εργαζομένων στον αγώνα και στη συνδικαλιστική δράση. Η ενίσχυση του ρόλου του ΠΑΜΕ, η διεύρυνση της δράσης του και των δεσμών του με σωματεία και εργαζομένους αποτελούν την αγωνιστική ενωτική απάντηση στη σημερινή κατάσταση που κυριαρχεί στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, στις δυσκολίες που συναντούν οι εργαζόμενοι εξαιτίας της εργοδοτικής τρομοκρατίας.

Να ανοίξει ευρύτερος προβληματισμός για νέες μορφές δράσης και οργάνωσης που να αγκαλιάζουν μεγάλα τμήματα της εργατικής τάξης τα οποία σήμερα σπρώχνονται έξω από τις γραμμές του συνδικαλιστικού κινήματος και εξαιτίας των νέων εργασιακών σχέσεων, όπως είναι οι άνεργοι, οι ανασφάλιστοι, οι ξένοι εργάτες. Προβληματισμός για νέες μορφές επικοινωνίας με τις εργαζόμενες και άνεργες γυναίκες, με τις γυναίκες της «μαύρης εργασίας» που συναντούν πρόσθετα εμπόδια στη διαμόρφωση ταξικής συνείδησης, στην κατανόηση της ανάγκης για οργανωμένη δράση.

Η ΚΕ προτείνει στο συνέδριο να αποφασίσει πανελλαδική συνδιάσκεψη για τη δουλιά του Κόμματος στην εργατική τάξη και το συνδικαλιστικό κίνημα.

Δεύτερο: Επείγει, χωρίς αναβολές και επίκληση όποιων υπαρκτών αντικειμενικών δυσκολιών, να δοθεί στην εσωκομματική ζωή περιεχόμενο ζωντανό, πλούσιο, αποτελεσματικό. Να ανταποκρίνεται στη συνθετότητα και τις απαιτήσεις των πολιτικών καθηκόντων. Να χρησιμοποιούνται ζωντανές, απλές μορφές καθοδήγησης που διασφαλίζουν ταχύτητα ενημέρωσης στις ΚΟΒ, ετοιμότητα αντίδρασης σε μεγάλα γεγονότα. Ετσι θα μπει ένα τέλος στη ρουτίνα, στη χαλαρότητα, στην καθυστερημένη αντίδραση. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ποιότητα της καθοδηγητικής δουλιάς, από τη δράση της ΚΕ, των καθοδηγητικών οργάνων, ιδιαίτερα στο επίπεδο των Επιτροπών Περιοχής και των Επιτροπών Πόλης.

Το κύριο και βασικό είναι να διασφαλιστεί η δραστήρια συμμετοχή όλων των μελών του Κόμματος, των ΚΟΒ στην προώθηση του καθήκοντος για την οικοδόμηση του Μετώπου, για την ισχυροποίηση του Κόμματος στο κίνημα της εργατικής τάξης, για την κομματική οικοδόμηση.

Οι συνεδριάσεις των οργάνων, οι συνελεύσεις των ΚΟΒ, που θα διαμορφώνουν μαχητικές συνεδριάσεις, που θα διαμορφώνουν σχέδια δράσης μέσα στα οποία θα αντανακλάται ένας βαθύτερος προβληματισμός για το πώς, με ποια τακτική, με ποια ιεράρχηση, με ποιες μέθοδους και επιλογές, με ποια γραμμή ιδεολογικής διαπάλης θα επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή συσπείρωση δυνάμεων.

Κριτήριο αποτελεσματικότητας στη δουλιά της κάθε ΚΟΒ είναι αν η δράση στο χώρο της συμβάλει στην άνοδο της οργάνωσης των λαϊκών μαζών, της πάλης, στη διάδοση των κομμουνιστικών ιδεών και αξιών ευρύτερα, στην ικανότητα να δουλεύει με ευρύτερες δυνάμεις που έχουν διαφωνίες με το ΚΚΕ, ωστόσο προβληματίζονται και αναζητούν δρόμους κοινής δράσης.

Κριτήριο της απόδοσης συνιστά και το πώς συμβάλλει και διευκολύνει την ανάπτυξη της λαϊκής πρωτοβουλίας και αυτενέργειας. Μόνο τότε μπορεί να γίνεται λόγος για ισχυρό μαζικό κίνημα, για δυνατότητες όξυνσης της ταξικής πάλης.

Από τα παραπάνω προκύπτουν ιδιαίτερα καθήκοντα για το περιεχόμενο της ιδεολογικής δουλιάς. Αξιοποίηση των εκδόσεων και υλικών του Κόμματος, πρώτα και κύρια η μέγιστη αξιοποίηση του «Ριζοσπάστη» και της ΚΟΜΕΠ, που συμβάλλουν στην πληρέστερη ενοποίηση προσανατολισμού και πείρας, στην κατάκτηση ενός αναγκαίου ενιαίου επιπέδου γνώσεων και εμπειριών, ώστε όλα τα σφυριά να χτυπάνε στον ίδιο στόχο. Ζωντανή ιδεολογική δουλιά με πολυμορφία, αλλά και προσωπικό σύστημα αυτομόρφωσης, δεμένο με τις ανάγκες και την προοπτική του αγώνα.

Τόσο η ΚΕ, όσο και τα καθοδηγητικά όργανα των περιοχών και πόλεων, των νομών, των αχτίδων οφείλουν να έχουν μπροστά τους σε κάθε φάση το σύνολο των εξελίξεων και των προβλημάτων, που αφορούν την οικονομία, τις αναπτυξιακές δυνατότητες και τα προβλήματα των εργαζομένων και του λαού, τη δράση της άρχουσας τάξης και της κυβέρνησης, των πολιτικών δυνάμεων, τις διεργασίες που γίνονται. Παράλληλα όμως και τις συνέπειες από τη συμμετοχή και ενσωμάτωση της χώρας στο περιφερειακό και διεθνή ιμπεριαλιστικό καταμερισμό, στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Η γνώση της πραγματικότητας δεν γίνεται μια και έξω ούτε και τελειώνει κάποια στιγμή. Υπόκειται στο νόμο των εξελίξεων και ανακατατάξεων. Αυτό το επίπεδο συνείδησης και μελέτης της πραγματικότητας σήμερα το Κόμμα είναι ώριμο και μπορεί να το κατακτήσει. Τότε θα είναι δυνατή η καλύτερη επεξεργασία και εξειδίκευση των στρατηγικών καθηκόντων σε κάθε χώρο, η κατάλληλη ιεράρχηση και κλιμάκωση των στόχων. Τα ειδικά καθήκοντα των οργανώσεων προκύπτουν από τα γενικά και με αυτό το πρίσμα πρέπει να καθοδηγούν, να συζητούν, να αποφασίζουν.

Στη συνεδρίαση των ΚΟΒ και των οργάνων να γίνει καθημερινός τρόπος δουλιάς, συνήθεια, η βαθύτερη μελέτη και δημιουργική γενίκευση της πείρας, από την πολιτική και μαζική δράση, από την πρόοδο της ταξικής πάλης, από τους αγώνες, από την πολιτική συσπείρωσης δυνάμεων. Της πείρας του διεθνούς εργατικού κινήματος, των λαϊκών αγώνων, της πολιτικής συμμαχιών του εργατικού κινήματος στον καπιταλιστικό κόσμο.

Στα πλαίσια αυτά μπορεί να βοηθήσει ο «Ριζοσπάστης» και η ΚΟΜΕΠ με ειδήσεις, αρθρογραφία, μελέτες. Να αξιοποιηθεί επίσης η μορφή των συσκέψεων και των σεμιναρίων. Η ενημέρωση των ΚΟΒ πρέπει να είναι ουσιαστική με κάθε δυνατό μέσο.

Αποτελεί πρώτη προϋπόθεση η διδασκαλία από τη θετική εμπειρία, αλλά και από τα λάθη μας. Να απαντάμε γιατί μια απόφαση έμεινε στα χαρτιά, γιατί δεν είχαμε τα αναγκαία αποτελέσματα. Δε φτάνει η μελέτη της πείρας στο χώρο ευθύνης κάθε οργάνωσης, κάθε οργάνου. Οσο και αν είναι πολύτιμη, υποφέρει από αναπόφευκτη στενότητα, είναι αναγκαία η γενίκευση και η μετάδοση της συλλογικής πείρας, ώστε κάθε όργανο, κάθε οργάνωση, κάθε μέλος του Κόμματος να έχει έναν πολύ ευρύτερο ορίζοντα εμπειριών, γνώσεων, διδαγμάτων.

Να αξιοποιούνται συστηματικά η πείρα και οι παρατηρήσεις συνεργαζόμενων, συναγωνιστών, όλων εκείνων που θέλουν να δράσουν μαζί με τους κομμουνιστές. Ενα ακόμα «πρέπει», αφού δεν έχουμε φθάσει σε ικανοποιητικό επίπεδο: Να αναδειχτούν πιο πλούσιες μορφές άμεσης επικοινωνίας, διαλόγου με φίλους και οπαδούς, συνεργαζόμενους, με στόχο να διευρύνεται συνεχώς ο περίγυρος, να σταθεροποιείται και να αναπτύσσεται ο κύκλος των αγωνιστών με τους οποίους συζητάμε και ανταλλάσσουμε απόψεις, δρώντας ταυτόχρονα μαζί τους.

Η ανανέωση των γραμμών του Κόμματος

Με την άνοδο της λαϊκής πάλης και αυτενέργειας, τη σχεδιασμένη, και συνεχώς ελεγχόμενη δουλιά, θα προωθείται και η γρήγορη ανάπτυξη των κομματικών γραμμών με τους πιο δραστήριους και συνεπείς αγωνιστές και αγωνίστριες. Και σήμερα γύρω μας δεν είναι λίγες δυνάμεις ικανές και κατάλληλες να αποτελέσουν το νέο αίμα στο Κόμμα μας. Oμως η συνειδητή και προγραμματισμένη δράση στον τομέα αυτόν είναι πολύ χαμηλή, τυπική. Το καθήκον της οικοδόμησης χάνεται μέσα στα καθημερινά και τρέχοντα. Υπάρχουν προϋποθέσεις να αναπτυχθεί και να βελτιωθεί η κοινωνική σύνθεση του Κόμματος. Υπάρχουν δυνάμεις που θέλουν να μην είναι απλώς φίλοι και οπαδοί, αλλά κομμουνιστές και κομμουνίστριες με τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα που παρέχει ο τιμημένος τίτλος του μέλους του ΚΚΕ. Μέσα στην ΚΝΕ υπάρχουν ήδη σύντροφοι και συντρόφισσες που μπορούν να αποκτήσουν τον τίτλο του μέλους του Κόμματος, ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί πολύ σοβαρά, σε σχέση με το τι κάνουν σήμερα οι κομματικές οργανώσεις.

Το ΚΚΕ, η ΚΝΕ και το κίνημα της νεολαίας

Η οργάνωση της ΚΝΕ δικαίωσε απόλυτα τις προσδοκίες του Κόμματος στο 15ο Συνέδριο. Δυνάμωσε αισθητά, πολλαπλασιάστηκε, έπαιξε πρωτοπόρο ρόλο στους αγώνες της νεολαίας για τα προβλήματα της δουλιάς και της μόρφωσης. Είχε σημαντική δράση σε άλλα μέτωπα, όπως είναι το κίνημα κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου, ο αγώνας κατά των ναρκωτικών, η πολιτιστική δράση, η ενεργοποίηση νέων εργαζομένων. Η πολιτική δράση του ΚΚΕ και οι πολιτικές κατευθύνσεις έδωσαν σοβαρή δυνατότητα στα μέλη και τα στελέχη της ΚΝΕ να εντατικοποιήσουν την πάλη τους για τα προβλήματα της νεολαίας, να αναπτύξουν τους δεσμούς με τη νεολαία.

Ωστόσο, η δουλιά του Κόμματος βρίσκεται σε ένα σημείο που από μια άποψη μπορεί να θεωρηθεί κρίσιμο. Δεν φθάνει η βοήθεια που δόθηκε στην ΚΝΕ μέχρι σήμερα, ειδικά τώρα που η οργάνωση αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς. Δεν είναι αρκετό να δίνουμε μια γενική, τυπική πολιτική και ιδεολογική βοήθεια με την καθιερωμένη συμμετοχή του εκπροσώπου του Κόμματος στις συνεδριάσεις ή το αντίθετο, με τη συμμετοχή των μελών της ΚΝΕ σε κομματικές διαδικασίες και εκδηλώσεις. Και αυτά χρειάζονται, αλλά είναι πολύ λίγα για σήμερα.

Τα στελέχη και τα μέλη του Κόμματος, τα όργανα, πριν από όλα οφείλουν να σκύψουν πιο πολύ στα σύνθετα προβλήματα που αντικειμενικά αντιμετωπίζει η ΚΝΕ στη δράση της στη νεολαία, ώστε η βοήθεια να είναι ουσιαστική. Είναι πρώτα από όλα κομματικό καθήκον να μεταδοθεί με πλούσιο και ελκτικό τρόπο στα μέλη της ΚΝΕ η μακρόχρονη πείρα και η ιστορία του Κόμματος, η κομμουνιστική διαπαιδαγώγησή τους. Η ιστορία του Κόμματος αφορά ευρύτερα την νεολαία.

Η νέα ΚΕ πρέπει να συγκροτήσει κατάλληλα επιτελεία, αντίστοιχα με τις σημερινές ανάγκες, να συνεργαστεί πιο συστηματικά με εξωκομματικούς που γνωρίζουν τα νεολαιίστικα προβλήματα, την ψυχολογία και τους σύγχρονους προσανατολισμούς της νέας γενιάς, ώστε να επεξεργαστεί θέσεις και προτάσεις με ορισμένους τομείς, όπου σήμερα υστερεί σημαντικά. Πρόκειται για τομείς γενικότερης σημασίας, που ενδιαφέρουν όμως τη νέα γενιά, όπως είναι θέματα κοινωνικής πολιτικής, επιστήμης και έρευνας, νέων τεχνολογιών, πολιτισμού και αθλητισμού, του ελεύθερου χρόνου που είναι ανύπαρκτος, ακόμα και για την παιδική ηλικία.

Το κύριο και βασικό είναι το Κόμμα να αποκτήσει άμεσους δεσμούς, πιο στενούς, με τη νέα γενιά και όχι μόνο μέσα από τη δράση της ΚΝΕ, που οπωσδήποτε έχει τη δική της αυτοτελή ευθύνη.

Στις σημερινές συνθήκες που η αποστράτευση και η απογοήτευση έχουν διαδοθεί στις μεσαίες ηλικίες, η δράση του Κόμματος πρέπει να συνδυάζει τα κοινωνικοταξικά κριτήρια και με τα κριτήρια της ηλικίας. Η σημερινή νέα γενιά είναι αυτή που θα κληθεί τα επόμενα χρόνια να πάρει μεγάλες αποφάσεις και να κάνει κρίσιμες επιλογές. Από τώρα κρίνεται λοιπόν τι θα γίνει αύριο, πόσο γρήγορα θα υπάρξουν διεργασίες και εξελίξεις θετικές για το λαό, υπέρ του άλλου δρόμου ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας.

Κρίσιμης σημασίας ζήτημα, η πολιτική ανάδειξης και ανάπτυξης στελεχών

Τα τελευταία χρόνια αναδείχθηκαν μέσα από τη δράση και σε σκληρές μάχες νέα στελέχη, ενώ από την άλλη παλαιότερα και δοκιμασμένα στελέχη έκαναν προσπάθειες για βελτίωση της απόδοσής τους. Η νέα ΚΕ, τα καθοδηγητικά όργανα πρέπει να περάσουν σε ένα ανώτερο επίπεδο επιτελικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη και ανάδειξη στελεχών, ώστε στο επόμενο συνέδριο να υπάρχει μια νέα πλειάδα στελεχών που θα δώσουν μεγαλύτερη ορμή στη δράση του κόμματος. Αυτό θα επιτευχθεί αν όλο το κομματικό δυναμικό κάνει δική του υπόθεση την πολιτική ανάδειξης στελεχών, την κριτική εξέταση και τον έλεγχο της δουλιάς τους με βάση τα γενικά, ενιαία κριτήρια.

Στην πολιτική στελεχών δεν ισχύει η λογική "το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη". Βασικό στοιχείο του σχεδιασμού είναι η καταγραφή των συγκεκριμένων αναγκών, που υπάρχουν ιδιαίτερα σε τομείς δουλιάς όπου σήμερα υπάρχουν ελλείψεις όπως: νέα στελέχη από την εργατική τάξη, από μέτωπα πάλης στρατηγικής σημασίας. Στελέχη για την ιδεολογική δουλιά, την προπαγάνδα, την επιστημονική μελέτη και την έρευνα. Γυναικεία στελέχη για όλους τους τομείς δράσης, στην οργανωτική δουλιά, στο μαζικό κίνημα, στον ιδεολογικό τομέα.

Ενώ υπάρχουν επεξεργασμένα ντοκουμέντα με τα βασικά κριτήρια για την ανάδειξη και αξιολόγηση των στελεχών, στην πράξη παρατηρούνται παρεκκλίσεις στην τήρησή τους.

Το συμπέρασμα είναι ότι ο έλεγχος της δουλιάς των στελεχών πρέπει να γίνει πιο ουσιαστικός μέσα στο Κόμμα. Να βασίζεται στα ουσιαστικά αποτελέσματα της δουλιάς του και όχι σε κάποιες επιφανειακές πλευρές. Τον έλεγχο, την κριτική πρέπει να την επιζητεί το στέλεχος, γιατί μόνο τότε μπορεί έγκαιρα να δει αδύνατες πλευρές της δουλιάς του.

Η πίστη στην υπόθεση της εργατικής τάξης, στον αγώνα για το σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό, η εφαρμογή των αρχών και κανόνων λειτουργίας του Κόμματος, η συμμετοχή στην πάλη, οι δεσμοί με την εργατική τάξη και τις λαϊκές μάζες δεν συνιστούν αυτόματα και ικανές προϋποθέσεις για να ανταποκρίνεται το στέλεχος στις μεγάλες υποχρεώσεις του. Τα στελέχη του ΚΚΕ αντιμετωπίζουν σύνθετα προβλήματα. Είναι εκτεθειμένα σε όλες τις παγίδες και τα όπλα του ταξικού αντίπαλου, ο οποίος σωστά εκτιμά ότι η από τα έξω επίθεση στο Κόμμα μπορεί να φέρει κάποια αποτελέσματα στο βαθμό που μπορεί να διαβρώσει ή να επηρεάσει σοβαρά κάποια στελέχη.

Η ΚΕ και τα καθοδηγητικά όργανα, ως το επίπεδο τουλάχιστον των Νομαρχιακών Επιτροπών πρέπει να περιλαμβάνουν στελέχη που έχουν αφομοιώσει την πολιτική του Κόμματος, έχουν ολοκληρωμένη εικόνα και γνώση των καθηκόντων και ταυτόχρονα είναι εξειδικευμένα στον τομέα ευθύνης τους. Με συναίσθηση ευθύνης ότι πρέπει να στηρίζονται στη βοήθεια και την αξιοποίηση μελών του Κόμματος, αλλά και εξωκομματικών που διαθέτουν ειδικές γνώσεις και πείρα. Να έχουν μόνιμα επιτελεία δουλιάς, ώστε η καθοδήγησή τους να στηρίζεται στη βαθύτερη μελέτη των ζητημάτων. Η αναγκαία ειδίκευση σε έναν τομέα δουλιάς δεν πρέπει να οδηγεί στην απόσπαση από τα γενικά καθήκοντα. Να μην καταλήγει σε μονομέρεια, που οδηγεί στην υπόκλιση στο ειδικό, το τοπικό, στην ιδιομορφία. Οι εξειδικευμένες γνώσεις, οι επιστημονικές εργασίες και μελέτες είναι απαραίτητες όχι ως αυτοσκοπός, αλλά για την άνοδο της ταξικής πάλης, τη συσπείρωση δυνάμεων, για να παραμερίζεται η προχειρότητα, ο πρακτικισμός.

Τα στελέχη έχουν υποχρέωση να εξασφαλίζουν τις καλύτερες συνθήκες ώστε να εκτίθενται όλες οι γνώμες, όσο διαφορετικές και να είναι. Δεν πρόκειται για ένα απλό προσωπικό δημοκρατικό δικαίωμα. Η έκθεση όλων των απόψεων, η κριτική εξέτασή τους, η τεκμηριωμένη αποδοχή ή απόρριψή τους διασφαλίζει ότι, πριν παρθούν οι υποχρεωτικές για όλους αποφάσεις, έχουν εξεταστεί όλες οι πλευρές, έχουν αξιοποιηθεί όλες οι εμπειρίες και προτάσεις. Μια τέτοια διαδικασία καλλιεργεί αίσθημα αυτοπεποίθησης ότι είναι ορθές, ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Οι απόψεις και προτάσεις που απορρίπτονται δεν πρέπει να ξεχνιούνται, να πετιούνται στο καλάθι. Ισως κάποιες από αυτές στην πορεία να αποδειχτούν χρήσιμες ή και σωστές. Αυτό εξακριβώνεται όμως μέσα από την ενιαία δράση με βάση τις αποφάσεις που εγκρίθηκαν από την πλειοψηφία.

Κάθε στέλεχος πρέπει να συναισθάνεται την ανάγκη της πολιτικής και ιδεολογικής μόρφωσης. Χρειάζεται όμως να βοηθιέται μέσα από σύστημα αυτομόρφωσης, κομματικές σχολές, διαλέξεις για την εμβάθυνση των γνώσεων, με συνεχή ανανέωσή τους στις σύγχρονες συνθήκες. Δεν αρκεί η προσωπική ικανότητα και διάθεση για προσφορά. Απαιτείται να κατακτά την ικανότητα να προσανατολίζει τις οργανώσεις, την ικανότητα να πείθει και να προσελκύει στη δράση ευρύτερες δυνάμεις, την ικανότητα να εφαρμόζει τις αποφάσεις με κινητοποίηση όλων των δυνάμεων. Η προσωπική βελτίωση δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά προϋπόθεση για να επιδράσει το στέλεχος στη συλλογική βελτίωση.

Ενα ικανό στέλεχος χρειάζεται να είναι πριν από όλα ικανός οργανωτής, καθοδηγητής, με λίγα λόγια, να προσανατολίζει σωστά αυτούς που καθοδηγεί. Να συμβάλλει στην ανάδειξη νέων στελεχών. Να έχει όσο γίνεται πολύπλευρες ικανότητες, ώστε να μπορεί να αποδίδει σε διάφορους τομείς δουλιάς. Να ξεχωρίζει το κύριο και βασικό, να μπαίνει βαθιά στο πετσί του τομέα ευθύνης του. Να βλέπει το καινούργιο που αναδείχνει η ζωή. Να βλέπει έγκαιρα το λάθος, την αδυναμία. Να αισθάνεται υποχρέωση για συνολική πορεία της δουλιάς. Να λέει ανοιχτά τη γνώμη του στα όργανα, στα σώματα που μετέχει, με στόχο να βοηθήσει στις αποφάσεις, να διορθωθούν λάθη που εκτιμά ότι γίνονται. Να ακούει και να μελετά τις απόψεις, τις κριτικές παρατηρήσεις που ακούει.

Και πάλι όμως όλα αυτά δεν επαρκούν, αν δε φροντίζει και με το προσωπικό του παράδειγμα για την κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση και πειθαρχία.

Από την πείρα του Κόμματος προκύπτει ότι, συστηματικές, μακροχρόνιες διαφωνίες, που καταλήγουν σε διαφωνία με το Πρόγραμμα του Κόμματος μπορεί να ωθήσουν ορισμένους συντρόφους ως την ανοιχτή αντιπαράθεση και πολεμική κατά του Κόμματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις η διαγραφή είναι αναπόφευκτη.

Η αποχώρηση από το Κόμμα ύστερα από προσωπική επιλογή ή εξαιτίας διαγραφής για συγκεκριμένες αντικαταστατικές και αντικομματικές ενέργειες δεν απαλλάσσει τα στελέχη που είχαν υπεύθυνες θέσεις, από την ηθική υποχρέωση να σέβονται τους αγώνες του Κόμματος, τις σκληρές προσπάθειες που κάνουν τα μέλη του.

Για το Αντιιμπεριαλιστικό Αντιμονοπωλιακό Δημοκρατικό Μέτωπο

Το κεντρικό ζήτημα που θέτουν οι θέσεις του 16ου Συνεδρίου αφορά την αναγκαιότητα να κτισθεί Μέτωπο συμμαχίας και συνεργασίας κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, κοινωνικοπολιτικών παραγόντων που θα οργανώσει τη λαϊκή πάλη για τα καθημερινά προβλήματα του λαού. Θα πείσει την πλειοψηφία του λαού ότι αξίζουν οι θυσίες, ότι μπορεί να παλέψει με στόχο να κατακτήσει τη λαϊκή εξουσία με κύριο χαρακτηριστικό την κοινωνικοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας και των βασικών και συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, τον εργατικό κοινωνικό έλεγχο. Η λαϊκή εξουσία θα οργανώσει τη λαϊκή οικονομία, υλική βάση, για την κοινωνική ευημερία, για την αποδέσμευση και την πολιτική ανεξαρτησία της χώρας από την ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων.

Ο όρος «λαϊκό μέτωπο» ή «λαϊκή συμμαχία» χρησιμοποιείται για να δείξει τον κινηματικό του χαρακτήρα, την ανάγκη να στηρίζεται και να στηρίζει την ταξική πάλη, τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες. Την ανάγκη να κερδίσει όχι απλά την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας του λαού, αλλά να συμβάλει ώστε να βγει στο προσκήνιο ο λαϊκός παράγοντας. Να διεκδικήσει την εξουσία, μαχητικά αντιμέτωπος με την εγχώρια και διεθνή αντίδραση, που δε θα μείνει αδιάφορη μπροστά στον κίνδυνο να χάσει τον έλεγχο στη χώρα.

Από τη στιγμή που γίνεται λόγος για συμμαχία είναι καθαρό ότι δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία σε όλα τα ζητήματα, όχι μόνο για πολιτικούς λόγους, αλλά και γιατί τα συμφέροντα των κοινωνικών δυνάμεων δεν ταυτίζονται πλήρως. Eχουν και διαφορές πέρα από το κοινό συμφέρον πάλης. Στο Μέτωπο θα συμμετέχουν δυνάμεις με αντιθέσεις μεταξύ τους, όπως συμβαίνει με την εργατική τάξη και τα μικροαστικά στρώματα. Δυνάμεις με διαφορετικό επίπεδο συνείδησης, πείρας, διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές απόψεις. Ολες αυτές οι δυνάμεις μπορούν να συμφωνήσουν στην ανάγκη να αντιπαρατεθούν στα συμφέροντα των μονοπωλίων, του ιμπεριαλισμού.

Τα τελευταία χρόνια, προσυνεδριακά, χρησιμοποιήθηκε πολύ μελάνι, χύθηκαν κροκοδείλια δάκρυα, επειδή το ΚΚΕ δήθεν παραβιάζει τις αποφάσεις του 15ου Συνεδρίου. Οτι διολίσθησε σε μια πρόταση συμμαχίας που θέτει ως όρο τη συμφωνία με το ΚΚΕ «εφ΄ όλης της ύλης», ως και τη δικτατορία του προλεταριάτου. Με δημαγωγικό τρόπο επικρίθηκε το ΚΚΕ, γιατί, αντί να ενώσει την εργατική τάξη δήθεν τη διαχωρίζει, προβάλλοντας μια γραμμή συσπείρωσης που βρίσκεται έξω από την πραγματικότητα. Οτι χάρη της σοσιαλιστικής επανάστασης παραιτείται από τον αγώνα για τα καθημερινά προβλήματα του λαού. Εφτασαν στο σημείο αυτοί που κατηγόρησαν το ΚΚΕ ως δήθεν υποκινητή όλων των μεγάλων κινητοποιήσεων, των εργατών, των αγροτών, της νεολαίας, να πουν ότι το ΚΚΕ έχει αποχωρήσει από τα σημερινά πεδία πάλης.

Βεβαίως, αυτές οι δημαγωγικές και εντελώς ψεύτικες θεωρίες δεν απευθύνονται στα μέλη του Κόμματος και της ΚΝΕ. Κυρίως στρέφονται σε ένα ακροατήριο που ευαισθητοποιείται στην πρόταση του ΚΚΕ, που συγκινείται με την ιδέα του Λαϊκού Μετώπου, προβληματίζεται σε μια κοινή ή παραπλήσια κατεύθυνση μαζί του. Από μια άποψη αυτή η επίθεση δίνει την ευκαιρία να ακουστεί η πραγματική πρόταση του ΚΚΕ πιο πλατιά, αυθεντικά.

Το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι αν χρειάζεται συμμαχία. Το θέμα είναι σε ποια βάση πρέπει να χτιστεί, για ποιο σκοπό. Ποιο είναι το αναγκαίο επίπεδο συμφωνίας, ποιες διαφορές είναι απαγορευτικές για τη συγκρότησή της, ποιες διαφορές μπορεί να παραμείνουν και πώς θα λύνονται στην πορεία. Κρίσιμο επίσης ζήτημα είναι οι μορφές οργάνωσης και πάλης του Μετώπου, η σύνθεσή του, ο τρόπος λειτουργίας του.

Πρόκειται για συμμαχία με πολιτικούς στόχους, με εναλλακτικό πρόγραμμα, που έχει στο επίκεντρό του το πρόβλημα της εξουσίας και με αυτόν τον τρόπο δίνει απάντηση στα μεγάλα, πιεστικά προβλήματα του λαού. Δεν υπάρχει κόμμα, πολιτική κίνηση, δεν υπάρχει πρόταση πολιτικής συμμαχίας που να μην έχει σημείο αναφοράς το πρόβλημα της εξουσίας είτε το ομολογεί είτε το κρύβει. Αυτή είναι άλλωστε η ουσιώδης διαφορά ανάμεσα στα κόμματα και τις μαζικές οργανώσεις.

Τα αστικά κόμματα προσφεύγουν στην πολιτική των συμμαχιών για να διατηρήσουν την εξουσία και να αδρανοποιήσουν τον λαϊκό παράγοντα. Τα μικροαστικά κόμματα, κόμματα, πολιτικές κινήσεις, ομάδες που διακηρύσσουν την πάλη κατά του νεοφιλελευθερισμού, έχουν δύο επιλογές: `Η να κλίνουν στην υπεράσπιση του σημερινού συστήματος, να περιοριστούν σε μια λογική διαχείρισης ή να το αντιπαλέψουν οργανώνοντας την πάλη κατά της φιλομονοπωλιακής πολιτικής, των συμφερόντων του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Να πάρουν μέρος στη διαχείριση του συστήματος ή να γυρίσουν την πλάτη και να βάλουν πλώρη για ριζικές και όχι επιφανειακές αλλαγές στο επίπεδο της εξουσίας, προς όφελος του λαού.

Το ΚΚΕ πάντοτε, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του και στις μέρες μας, υπολόγιζε πολύ σοβαρά την ενότητα δράσης της εργατικής τάξης, του λαού, με βάση τα προβλήματα και τις ανάγκες, γνωρίζοντας ότι η άρχουσα τάξη και τα κόμματά της δε θέλουν τους εργαζόμενους ενωμένους ούτε πάνω σε άμεσα προβλήματα. Γι' αυτό άλλωστε το ΚΚΕ είχε και έχει πρωτοπόρα συμμετοχή στους μαζικούς αγώνες, παλεύει για την αναζωογόνηση της δράσης των σωματείων. Στηρίζει το ΠΑΜΕ. Ενδιαφέρεται για τα κινήματα της αγροτιάς και των ΕΒΕ, για την αναζωογόνηση της δράσης των οργανώσεών τους, αλλά και για τη διαμόρφωση αγωνιστικού πόλου στα άλλα κινήματα των μικροαστικών στρωμάτων.

Γι' αυτό και πρέπει με ακόμα μεγαλύτερο αίσθημα ευθύνης οι κομμουνιστές και κομμουνίστριες να στηρίζουν κάθε μορφή λαϊκής οργάνωσης, κάθε πρωτοβουλία που ενώνει στον αγώνα ακόμα και όταν τα αιτήματά τους και στόχοι αφορούν περιορισμένες πλευρές, είναι στενά αμυντικά. Γι' αυτό και δουλεύουν επίμονα να υπάρξει όσο γίνεται πιο ευρεία συσπείρωση στον αγώνα κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου, των στρατιωτικών επεμβάσεων, των δυνάμεων ταχείας επέμβασης, κατά της κατάργησης δημοκρατικών και κοινωνικών ελευθεριών.

Ομως πουθενά και ποτέ, πολύ περισσότερο σήμερα, που ζούμε μια νέα περίοδο μεγάλης καπιταλιστικής επιθετικότητας και βαρβαρότητας, οι αγώνες δε θα δώσουν λύση, αν δεν προσανατολίζεται η λαϊκή πάλη από μια ισχυρή κοινωνικοπολιτική συμμαχία, με κατεύθυνση ριζικών αλλαγών στο επίπεδο της εξουσίας.

Τα περί ενότητας δράσης του λαού «με βάση το πρόβλημα του κάθε χώρου» είναι άλλοθι, είναι προπέτασμα καπνού για να κρυφτούν οι πραγματικές απόψεις που υποστηρίζουν μια γραμμή συμμαχίας που, αν δε συγκλίνει στα περισσότερα, συγγενεύει με την κεντροαριστερά, γραμμή που ήδη είναι μια δοκιμασμένη στις πλάτες των λαών της Ευρώπης διαχείριση του συστήματος. Η «ενότητα στο πρόβλημα» ενισχύει την τάση κατακερματισμού των προσπαθειών. Δεν ενώνει, χωρίζει σε κουτάκια τους εργαζόμενους. Μπορεί να συγκινεί λαϊκές μάζες που δεν έχουν αναπτυγμένη πείρα ή δεν έχουν συνειδητοποιήσει τα όπλα και τη δύναμη που διαθέτουν. Εξηγείται αυτό το φαινόμενο. Οταν όμως προβάλλεται σε αντικατάσταση της αντιιμπεριαλιστικής, αντιμονοπωλιακής συμμαχίας, τότε προσφέρει υπηρεσίες στο σύστημα, στη νεοφιλελεύθερη συναίνεση και ειδικότερα στη σοσιαλδημοκρατία, βοηθάει να παρουσιάζεται καλλωπισμένη κοινωνικά η ΝΔ.

Το 16ο Συνέδριο με τις αποφάσεις του θα δώσει στο λαό συγκεκριμένα και ξεκάθαρα, χωρίς μισόλογα, ντοκουμέντα. Βεβαίως δεν είναι δυνατόν από σήμερα να λυθούν όλα τα προβλήματα του αύριο, του μέλλοντος. Δεν είναι δυνατό να γίνουν λεπτομερειακά σχέδια, γιατί θα είναι «επί χάρτου». Σήμερα το ΚΚΕ απαντά συγκεκριμένα τι είναι και προς τα πού πρέπει να κινηθεί το Μέτωπο. Η δυναμική των εξελίξεων θα δώσει απαντήσεις και σε εκείνα τα ερωτήματα και διαφορετικές απόψεις που σήμερα δεν έχει ωριμάσει η λύση τους. Αλλωστε το ΚΚΕ δε θεωρεί ότι μόνο του θα τα μελετήσει και θα τα αντιμετωπίσει όλα. Συζητά και αύριο θα συζητά περισσότερο με συμμάχους, με αυτούς οι οποίοι στην πορεία θα έλθουν κοντά μας.

Το ΚΚΕ ξεκαθαρίζει ότι το Μέτωπο θα εκφράζει και θα συσπειρώνει σε οργανωμένη δράση τα κινήματα της εργατικής τάξης, της μικρομεσαίας αγροτιάς, των μικροαστικών στρωμάτων που ασφυκτιούν από τη δράση των μονοπωλίων. Θα συσπειρώνει πολιτικές δυνάμεις που θέλουν να αντισταθούν και να δράσουν σε αντιμονοπωλιακή αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση. Κοινωνικά κινήματα που εκφράζουν τα αιτήματα της νεολαίας, των γυναικών. Κινήματα κατά της ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων, κατά του ΝΑΤΟ και του πολέμου, κατά των ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων. Κινήματα για τη δημοκρατία, τον πολιτισμό, την παιδεία και την υγεία, το περιβάλλον, τον αθλητισμό, κατά των ναρκωτικών. Κάθε κίνημα ή κίνηση που θέλει να προσφέρει σ' αυτή την κατεύθυνση, μέσα από τα ιδιαίτερα προβλήματα που προβάλλει.

Από μια άποψη είναι μια πρωτόγνωρη μορφή συμμαχίας, για τη χώρα μας, στις σύγχρονες συνθήκες, καθώς περικλείει κοινωνικές και πολιτικές οργανώσεις, μαζικά κινήματα. Οι δυνάμεις που θα συγκροτήσουν το Μέτωπο με ένα πανελλαδικό προγραμματικό πλαίσιο πάλης διατηρούν την αυτοτέλειά τους. Το Μέτωπο δεν πρέπει να «χωνέψει», να «συγχωνεύσει» πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις. Τότε δε θα γίνει τίποτε άλλο παρά ένα πολυτασικό κόμμα χωρίς δυναμική και προοπτική. Αλλωστε, υπάρχει πείρα πώς εξελίχθηκαν συμμαχίες που μετατράπηκαν σε κομματικούς σχηματισμούς.

Οι βασικότερες διαφορές ανάμεσα στις δυνάμεις του Μετώπου θα αφορούν το ερώτημα: Μετά τη ριζική ανατροπή του συσχετισμού δύναμης, τι θα συμβεί στο επίπεδο της εξουσίας; Αυτό δε σημαίνει ότι δε θα υπάρχουν διαφορές και σε άλλα ζητήματα τακτικής και στρατηγικής.

Πώς θα λύνεται το ζήτημα των διαφορών: Με τη διαπάλη απόψεων στις γραμμές του Μετώπου, φροντίζοντας όμως η διαπάλη αυτή να μην εμποδίζει την κοινή δράση, να μη θέτει σε κίνδυνο το κατακτημένο επίπεδο συμφωνίας στη γενική κατεύθυνση. Οι διαφορές δε θα λύνονται μόνο στο επίπεδο της συζήτησης ανάμεσα στις ηγεσίες των πολιτικών δυνάμεων και των κοινωνικών κινημάτων, αλλά και μέσα στην πορεία των αγώνων, με τη βοήθεια και του συσχετισμού δύναμης που θα διαμορφώνεται στην κοινωνία. Οι συμβιβασμοί είναι αναγκαίοι και επιτρεπτοί, αρκεί να μη φέρνουν προς τα πίσω το λαϊκό κίνημα, να μην οδηγούν στην υποχώρηση και αναδίπλωση μπροστά και στις διαιρετικές ενέργειες του κατεστημένου και τις πιέσεις για συμμετοχή ή στήριξη της αστικής διαχείρισης. Είναι αναγκαίοι, σε συνθήκες προσωρινής υποχώρησης, προκειμένου να προετοιμασθεί το έδαφος για την επόμενη επιθετική προσπάθεια, τη νέα φάση αντεπίθεσης.

Το ίδιο το Μέτωπο θα υπόκειται σε αλλαγές στο εσωτερικό του και στις σχέσεις του με την κοινωνία, κάτω από τη δυναμική των εξελίξεων, ανάλογα αν περνάει τη φάση της «αμπώτιδας» ή της «πλημμυρίδας». Η πρόοδος του αγώνα θα φέρνει ανακατατάξεις στο πολιτικό επίπεδο. Επομένως, η τάση, λογικά, θα είναι να εισέρχονται στο Μέτωπο, να το προσεγγίζουν νέες δυνάμεις. Αλλά δεν μπορεί προκαταβολικά να αποκλειστεί και το αντίστροφο: κάποιες δυνάμεις να μην μπορέσουν ή να μη θελήσουν να φτάσουν ως την τελική ρήξη.

Ορισμένοι σύντροφοι κατά την προσυνεδριακή περίοδο εξέφρασαν την ανησυχία μήπως με τον όρο λαϊκή εξουσία γλιστράμε στη λογική των δύο σταδίων. Αλλοι σύντροφοι θεώρησαν ότι η λογική των σταδίων συνδέεται με την εκτίμηση για την πιθανότητα να αναδειχτεί, με βάση το Κοινοβούλιο, μια κυβέρνηση αντιμονοπωλιακών, αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Δεν υπάρχει ούτε τέτοια πρόθεση ούτε τέτοιος κίνδυνος. Οι θέσεις, διαμορφωμένες από το 15ο Συνέδριο ακόμα, είναι καθαρές και δεν επιδέχονται παρερμηνείες. Βεβαίως, μπορεί να κατανοηθεί έτσι από ορισμένες λαϊκές δυνάμεις που ελπίζουν σε ανατροπές με βαθμιαίες μεταρρυθμίσεις, εξελικτικά, ή από λαϊκές δυνάμεις που πιστεύουν ότι ο καπιταλισμός είναι ανίκητος. Τέτοιες παρερμηνείες και αυταπάτες δεν αποφεύγονται, το θέμα όμως είναι τι πραγματικά αναφέρεται στο Πρόγραμμα και στις Θέσεις.

Ακόμα από τα μέσα της 10ετίας του '80 και πιο ειδικά το 12ο Συνέδριο είχε καταλήξει με βάση τις εξελίξεις, ότι δεν μπορεί να υπάρξει ενδιάμεσο στάδιο ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, που θα λύσει προς όφελος των εργαζομένων την αντίθεση με τα μονοπώλια, με τον ιμπεριαλισμό. Ηδη από το 15ο Συνέδριο το Κόμμα έπιασε το νήμα από εκείνες τις σκέψεις και επεξεργασίες, υπολογίζοντας ταυτόχρονα και τις σημαντικές αλλαγές που μεσολάβησαν.

Από τη στιγμή που το Μέτωπο χτίζεται σε αντιμονοπωλιακή αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση, είναι φυσικό και λογικό να προβάλλει θετική θέση για το ποια εξουσία χρειάζεται. Αυτή η εξουσία δεν μπορεί να πατάει σε δύο βάρκες. Ή θα υπηρετεί τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό ή θα είναι σαφώς σε πλήρη αντίθεση με αυτά.

Ο αντιιμπεριαλιστικός αντιμονοπωλιακός αγώνας συνδέεται και εντάσσεται πιο οργανικά από ό,τι στο παρελθόν, στον αγώνα κατά του καπιταλισμού. Αν και δεν οδηγεί υποχρεωτικά στο σοσιαλισμό, συμβάλλει στη δημιουργία προϋποθέσεων, αφού από τη φύση του περικλείει ρήξεις που υπονομεύουν τα θεμέλια της σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας, όπου κυριαρχεί το μονοπώλιο. Γι' αυτό το Μέτωπο πρέπει να είναι ανοιχτό στη δυναμική των εξελίξεων στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στις διεθνείς εξελίξεις.

Σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης μπορεί να πάρει τα χαρακτηριστικά του επαναστατικού μετώπου που συγκρούεται για να ανατρέψει την εξουσία των μονοπωλίων, με ετοιμότητα και ικανότητα να εναλλάσσει όλες τις μορφές πάλης. Μέσα σ΄ αυτόν τον αγώνα, με την πείρα και την αποφασιστικότητα της λαϊκής πλειοψηφίας, διαμορφώνονται νέοι λαϊκοί θεσμοί που μπορεί να φθάσουν ως το επίπεδο μιας επαναστατικής κυβέρνησης. Αυτή η κυβέρνηση, με τη νικηφόρα έκβαση της πάλης, θα ολοκληρώσει και θα σταθεροποιήσει τα χαρακτηριστικά της ως σοσιαλιστικής εξουσίας της εργατικής τάξης και των συμμάχων της.

Ο αγώνας για τη λαϊκή εξουσία θα περάσει από πολλές φάσεις και διακυμάνσεις. Το βάθος των αλλαγών στο επίπεδο της εξουσίας καθορίζονται σε κάθε φάση ή στροφή του κινήματος, από το συσχετισμό δύναμης, από τη δυναμική των εξελίξεων. Δεν μπορεί όμως να αποκλειστεί μια απότομη μείωση των αστικών δυνάμεων, σε συνδυασμό με όξυνση της ταξικής πάλης, ταξικών αναμετρήσεων. Να πέσει δηλαδή απότομα το κύρος και η επιρροή τους στο λαό και χωρίς να υπάρχουν συνθήκες πανεθνικής κρίσης, επαναστατικής κατάστασης, να διαμορφωθεί δυνατότητα κυβέρνησης αντιμονοπωλιακών, αντιμπεριαλιστικών δυνάμεων με βάση το Κοινοβούλιο.

Το Μέτωπο πρέπει να έχει κατεύθυνση και πρόγνωση πώς θα κινηθεί σε μια τέτοια περίπτωση. Πρέπει να αξιοποιήσει αυτήν τη δυνατότητα, να ελέγχει την κυβέρνηση, να στηρίζει την πολιτική επιλογή της υπέρ των λαϊκών συμφερόντων. Να εξασφαλίζει τη μέγιστη κινητοποίηση του λαού ενάντια στα σχέδια ανατροπής της, από την πλευρά της κυρίαρχης τάξης. Η κυβέρνηση θα κριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, αν θα καταφέρει να αντιμετωπίσει την επίθεση της αντίδρασης, να συμβάλει στην ωρίμανση και έναρξη της επαναστατικής διαδικασίας.

Λαϊκή εξουσία - λαϊκή οικονομία

Η λαϊκή εξουσία στη δική μας αντίληψη είναι η σοσιαλιστική εξουσία, η εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της με σκοπό την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Ομως δε θέτουμε ως όρο για τη συγκρότηση του Μετώπου τη συμφωνία για το σοσιαλισμό, τη δικτατορία του προλεταριάτου. Εκτιμάμε ότι ο όρος λαϊκή εξουσία μπορεί να αποτελέσει μια γενική ενοποιητική ιδέα και η κάθε συνιστώσα του Μετώπου θα διατηρεί τη δική της αντίληψη για το χαρακτήρα και το περιεχόμενό της. Σε κάθε περίπτωση η αντίληψη για τη λαϊκή εξουσία πρέπει να περιέχει χαρακτηριστικά που τη διαφοροποιούν από τη δικτατορία των μονοπωλίων, να πείθει το λαό ότι αξίζει θυσίες ο αγώνας.

Ποια χαρακτηριστικά και ιδιότητες μπορούν να διασφαλίσουν αυτήν τη διαφορετικότητα:

Οτι θα είναι εξουσία η οποία εκφράζει αποκλειστικά τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Θα έχει χαρακτηριστικό της τη δημιουργία της λαϊκής οικονομίας, την κοινωνική ιδιοκτησία, τον εργατικό κοινωνικό έλεγχο. Θα προωθεί πολιτική ανεξάρτητη από τους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, θα απαλλαγεί και από τις τυπικές δεσμεύσεις μαζί τους. Η λαϊκή εξουσία θα έχει ήδη τη συγκατάθεση του λαού για μια τέτοια επιλογή από τη στιγμή που το Πρόγραμμα της δεν μπορεί να υλοποιηθεί εντός των τειχών της ΕΕ, του ΝΑΤΟ. Αλλωστε η ίδια η ΕΕ καθορίζει ότι τα κράτη - μέλη όχι μόνο δεν έχουν δικαίωμα να αμφισβητούν τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, αλλά το αντίθετο: πρέπει να τις στηρίζουν με κάθε μέσο και τρόπο: με οικονομικά, πολιτικά και κατασταλτικά μέτρα. Το ΝΑΤΟ δεν αφήνει περιθώρια ελιγμών στις χώρες - μέλη, ακόμα και όταν πρόκειται για ζητήματα συνόρων, εθνικής κυριαρχίας. Αντίθετα, ζητά πλήρη συμμετοχή στην πολιτική αλλαγής συνόρων, στον πόλεμο και στην τρομοκρατία κατά των λαών.

Οι κομμουνιστές δεν έχουν αυταπάτες ότι είναι εύκολο μια χώρα μόνη της να αντιμετωπίσει πλήρως την περικύκλωση και την αντίδραση που θα προκύψει από την προσπάθειά της να αγνοήσει και να διαρρήξει τις δεσμεύσεις. Ομως δεν μπορεί να συμφωνήσουν με εκείνους που υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα θα είναι μόνη της.

Η Ελλάδα έχει δυνατότητες να σταθεί στα πόδια της. Θα έχει και δυνατότητες να συνεργαστεί και να συνασπιστεί με άλλες χώρες και δυνάμεις που θα έχουν συμφέρον από μια αμοιβαία επωφελή συνεργασία. Θετικές αλλαγές στον έναν ή τον άλλο βαθμό θα συμβαίνουν και αλλού. Αλλωστε ακόμα και σήμερα ενισχύονται οι τάσεις για περιφερειακή συνεργασία. Το ΚΚΕ δε συμφωνεί με ουτοπικές απόψεις που υποστηρίζουν ότι ή θα γίνουν αλλαγές ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ ή δεν μπορεί να γίνει τίποτε σε μια χώρα ή σε έναν κύκλο λιγότερων ή περισσότερων χωρών. Πώς όμως θα γίνουν αλλαγές σε διεθνές επίπεδο, αν δεν προσπαθεί κάθε χώρα να επιφέρει χτύπημα στους διεθνείς καπιταλιστικούς οργανισμούς, να αξιοποιεί τις αντιθέσεις, να ενισχύει τις φυγόκεντρες τάσεις;

Η αντιπαράθεση και ρήξη με τις διεθνείς ιμπεριαλιστικές ενώσεις θα προκληθεί αναπόφευκτα και θα εκφραστεί πριν από όλα στον τομέα της οικονομίας, αλλά και στην πολιτική της χώρας στα Βαλκάνια, στην περιοχή, στο αμυντικό της δόγμα, που σήμερα έχει μετατραπεί σε επιθετικό.

Η λαϊκή εξουσία θα υποχρεωθεί από τα ίδια τα πράγματα να θέσει σε πλήρη κίνηση και αξιοποίηση τον πλούτο της χώρας, όλες τις αναπτυξιακές πηγές της. Να εξασφαλίσει την απασχόληση, να διασφαλίσει τη βελτίωση ζωής του λαού, την υγεία και τη μόρφωση, την προστασία του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος. Είναι αδύνατο να γίνει το παραμικρό βήμα προς τα εμπρός, πολύ περισσότερο να προχωρήσει η φιλολαϊκή ανάπτυξη, αν δε διαμορφωθεί ένας κεντρικός πανεθνικός οικονομικός μηχανισμός διεύθυνσης για την αξιοποίηση του πλούτου, των αναπτυξιακών πηγών και δυνατοτήτων της χώρας. Εργαλείο θα είναι ο κρατικός πανεθνικός σχεδιασμός με προσαρμογή στο περιφερειακό, κλαδικό, διακλαδικό επίπεδο, με στόχο να μπορέσει η χώρα να αξιοποιήσει, από την πρώτη στιγμή, κάθε δυνατή θετική οικονομική διεθνή συνεργασία.

Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει προγραμματισμένη καθολική ανάπτυξη για τους πολλούς, για το λαό, όταν τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, ο παραγωγικός πλούτος της χώρας βρίσκεται στην ιδιοκτησία των μονοπωλίων, των διεθνικών μονοπωλίων.

Επομένως, όρος είναι η κοινωνικοποίηση των πηγών του πλούτου, των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής. Ο κοινωνικοποιημένος τομέας θα είναι διευρυμένος σε σύγκριση με το παρελθόν, αφού το μονοπωλιακό κεφάλαιο έχει περάσει σε ανώτερο βαθμό συγκέντρωσης και διείσδυσης, όχι μόνο στο πεδίο της παραγωγής, αλλά και στο εμπόριο, στον κοινωνικό τομέα, στην παιδεία, στην υγεία, στον τουρισμό, που ο τελευταίος αποτελεί για τη χώρα μας σημαντική πηγή εσόδων εκτός από το ρόλο που διαδραματίζει για την ποιότητα ζωής του λαού. Το ΚΚΕ δεν υποστηρίζει την πλήρη, καθολική σε πανεθνική κλίμακα κοινωνικοποίηση. Υποστηρίζει ότι δίπλα στον κοινωνικοποιημένο τομέα της λαϊκής οικονομίας, θα λειτουργεί ο παραγωγικός συνεταιρισμός της μικρομεσαίας αγροτιάς, των μικρών επιχειρηματιών, ιδιαίτερα αυτών που είναι σε κλάδους μεταποίησης, όπου υπάρχει πολύ μικρή συγκέντρωση. Η ένταξη των λαϊκών αυτών στρωμάτων στους συνεταιρισμούς, με την εμπειρία που έχουν ζήσει κάτω από την καταπίεση των μονοπωλίων, θα κατανοείται ως συμφέρουσα επιλογή, αφού διευκολύνει τη συγκέντρωσή τους, τη διασφάλιση των συμφερόντων τους, την άνοδο της παραγωγικότητά τους, τη βελτίωση των προϊόντων, τη διακίνησή τους.

Ετσι θα δυναμώνει η συμμαχία της εργατικής τάξης με τη φτωχή αγροτιά και τα μικροαστικά στρώματα. Θα διασφαλίζεται να υπάρχουν και να κυκλοφορούν καταναλωτικά αγαθά με βάση τις σύγχρονες ανάγκες, χωρίς τη γνωστή κερδοσκοπία και την απειλή σε βάρος της υγείας.

Στον κοινωνικοποιημένο τομέα της λαϊκής οικονομίας εντάσσεται: Η ενέργεια. Οι τηλεπικοινωνίες. Τα ορυχεία. Η ύδρευση. Οι μεταφορές. Οι βασικοί κλάδοι της μεταποίησης, παραγωγής μέσων παραγωγής και προϊόντων λαϊκής κατανάλωσης. Το τραπεζικό σύστημα, το σύστημα συγκέντρωσης, διοχέτευσης, διαχείρισης οικονομικών και υλικών πόρων. Το εξωτερικό εμπόριο, το συγκεντρωμένο δίκτυο εσωτερικού εμπορίου. Ο τομέας της λαϊκής στέγης. Η βασική και εφαρμοσμένη έρευνα. Η δημοκρατική πληροφόρηση του λαού.

Ο κεντρικός πανεθνικός οικονομικός μηχανισμός διεύθυνσης μπορεί να λειτουργήσει με αποτελεσματικότητα, ικανότητα να ξεπεράσει τα εμπόδια που θα συναντήσει σε εθνικό και διεθνικό επίπεδο, στο βαθμό που θα διασφαλίζει στην πράξη την ενεργητική συμμετοχή των εργαζομένων, τον κοινωνικό και εργατικό έλεγχο, τη δημοκρατία στο χώρο εργασίας. Εχει στόχο τη διευρυμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, τη διευρυμένη αναπαραγωγή, την ασφάλεια και άμυνα της χώρας, τη διεθνή συνεργασία και διεθνή λαϊκή αλληλεγγύη.

Ο κεντρικός σχεδιασμός προστατεύει την εγχώρια παραγωγή, διασφαλίζει τις αναλογίες παραγωγής - κατανομής, προωθεί διακρατικές συμφωνίες, την έρευνα για την εφαρμογή των επιτευγμάτων επιστήμης και τεχνολογίας και στους τομείς παραγωγής και αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης.

Αναπτύσσει τα μέσα παραγωγής, την παραγωγικότητα της εργασίας, την κάθετη διασύνδεση μεταποίησης και αγροτικής παραγωγής, την αποκέντρωση, την αντιπλημμυρική και αντισεισμική προστασία, το περιβάλλον.

Πώς θα συγκροτηθεί όσο πιο γρήγορα γίνεται το Μέτωπο

Είναι γεγονός ότι η συγκρότηση του Μετώπου είναι άμεση ανάγκη ή αλλιώς ότι ο λαός θα πάλευε από καλύτερες θέσεις, αν το Μέτωπο είχε πάρει σάρκα και οστά. Ομως δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε και η τελευταία φορά που διαπιστώνεται αναντιστοιχία ανάμεσα στην αναγκαιότητα και την άμεση δυνατότητα. Δεν είναι όμως αποκλειστική ευθύνη του ΚΚΕ το πότε θα συγκροτηθεί το Μέτωπο. Απαιτούνται προϋποθέσεις γενικότερες, όπως η αναγέννηση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος και άλλων βασικών κινημάτων, η τελική απόφαση επιλογής από σημαντικές δυνάμεις που υπάρχουν σήμερα. Ορισμένες μάλιστα είναι ακόμα κάτω από την επιρροή άλλων κομμάτων, που έχουν κατά κάποιο τρόπο διπλή ψυχή. Ενώ βλέπουν καθαρά τα πράγματα, δεν μπορούν να απαλλαγούν από την αυταπάτη ότι είναι δυνατό οι ηγεσίες των κομμάτων τους να αλλάξουν γραμμή πλεύσης.

Οπωσδήποτε το Κόμμα δεν είναι στο ίδιο σημείο με την περίοδο του 15ου Συνεδρίου, που έγινε η πρώτη επεξεργασία της πολιτικής πρότασης. Σήμερα είναι σε θέση να μιλά για το Μέτωπο όχι μόνο σαν ένα «σχέδιο επί χάρτου», αλλά και με τις εμπειρίες των συσπειρώσεων, των συνεργασιών που έγιναν σε διάφορα μέτωπα πάλης. Είναι θετικό ότι έχει ξεκινήσει μια συζήτηση. Ομως χρειάζεται ακόμα δουλιά και προσπάθεια να γίνει ένας πιο πλατύς διάλογος για το ζήτημα, ώστε η συγκρότηση του Μετώπου να έχει αφετηρία μια σταθερή βάση, για να έχει και την ανάλογη αξιοπιστία και δυναμική. Ταυτόχρονα, πρέπει να υπάρχει και η μεγαλύτερη ετοιμότητα γιατί είναι πολύ πιθανό «όσα δε φέρνει ο χρόνος να τα φέρει η ώρα».

Χωρίς να αναβάλλεται ούτε στιγμή η συστηματική δράση για την ίδρυσή του μπορεί να βρεθεί ένας τρόπος να αναπτυχθούν συνεργασίες σε επιμέρους μέτωπα και συσπειρώσεις, αρκεί βεβαίως αυτές να αντιστρατεύονται, στο συγκεκριμένο ζήτημα, τις κυρίαρχες επιλογές της φιλομονοπωλιακής, ιμπεριαλιστικής πολιτικής. Οι συνεργασίες και συμμαχίες με συγκεκριμένα αντιιμπεριαλιστικά αιτήματα και στόχους δεν αποτελούν κιόλας Μέτωπο, όμως μπορούν να αποτελέσουν πεδία συσπείρωσης και δοκιμασίας, να γίνουν οι χείμαρροι και τα ρυάκια, να λειτουργήσουν ως φύτρα που θα οδηγήσουν και στο Μέτωπο.

Η διαμόρφωση επιμέρους μετώπων πάλης με κοινωνικοπολιτικό χαρακτήρα δράσης δίνει τη δυνατότητα να μη χαθεί η πολύτιμη σύμπραξη εκεί που συμφωνούμε, ώστε να δοκιμαστεί στην πράξη πόσο μπορεί να διευρυνθεί η συμπαράταξη ως το ίδιο το Μέτωπο. Με τον τρόπο αυτό συγκεντρώνονται, χωρίς τον κίνδυνο να μετατραπεί το Μέτωπο σε μια ευκαιριακή συμμαχία εκτεθειμένη από την αρχή στον κίνδυνο της διάσπασης και της αναποτελεσματικότητας.

Τα επιμέρους μέτωπα πάλης μπορούν να συσπειρώσουν ακόμα ευρύτερες δυνάμεις με την έννοια ότι σ΄ αυτά μπορεί να πάρουν μέρος δυνάμεις που στο συγκεκριμένο ζήτημα θέλουν να δράσουν χωρίς κατ΄ ανάγκη να έχουν συνολική στρατηγική αντίθεσης με τα μονοπώλια, τον ιμπεριαλισμό και τις ενώσεις του. Με τα επιμέρους μέτωπα πάλης και συνεργασίας με αντιιμπεριαλιστικούς αντιμονοπωλιακούς στόχους που αφορούν οξυμένα προβλήματα, επιταχύνονται οι διεργασίες προς το Μέτωπο, χωρίς παθητική αναμονή να ωριμάσουν στο σύνολό τους οι συνθήκες.

1. Συσπείρωση κατά των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, με αφετηρία αυτό που έχει κατακτηθεί: το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο το οποίο στηρίζεται όχι μόνο από το ΚΚΕ, αλλά και άλλες πολιτικές δυνάμεις και σχηματισμούς, κυρίως όμως εκφράζει τις διαθέσεις των ταξικών δυνάμεων στο συνδικαλιστικό κίνημα. Οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην οικονομία, στις εργασιακές σχέσεις, στην κοινωνική πολιτική, οι ιδιωτικοποιήσεις, αλλά και η πάλη κατά των ιμπεριαλιστικών ενώσεων, των επεμβάσεών τους και της εγκληματικής συμμετοχής της χώρας μας είναι στην επικαιρότητα. Αναπόσπαστο μέρος του αγώνα πρέπει να αποτελεί η ανισότητα και διπλή καταπίεση της γυναίκας, τα προβλήματα της εργαζόμενης νεολαίας. Το οξυμένο πρόβλημα της διατροφής. Η χρήση των νέων τεχνολογιών που αξιοποιείται για ένταση της εκμετάλλευσης. Η αντιμετώπιση οξυμένων περιβαλλοντικών προβλημάτων, η αντισεισμική θωράκιση. Οι συνθήκες ζωής των εργαζομένων, το οξύτατο πρόβλημα του ελεύθερου χρόνου, της ανάπαυσης και της ψυχαγωγίας.

Στην πάλη κατά των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων το ΚΚΕ θα δώσει με όλες του τις δυνάμεις τη συμβολή του ώστε να γεννηθούν και να στηριχθούν διακριτές μορφές κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με τα μικροαστικά στρώματα των πόλεων και τη μικρομεσαία αγροτιά. Η εργατοαγροτική συμμαχία έκανε θαύματα σε πολλές περιοχές της Γης στον 20ό αιώνα. Στον τόπο μας βοήθησε να αποσπαστούν κατακτήσεις. Σήμερα πρέπει να προχωρήσει, να διευρυνθεί και με τα άλλα μικροαστικά στρώματα των αστικών κέντρων και περιοχών. Με κοινή δράση με τα άλλα κοινωνικά κινήματα, της νεολαίας και των γυναικών, της παιδείας και της υγείας, του πολιτισμού, του περιβάλλοντος, κατά των ναρκωτικών.

2. Ενιαίο μέτωπο πάλης κατά του νέου δόγματος του ΝΑΤΟ, κατά των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, των πυρηνικών όπλων, των δυνάμεων ταχείας επέμβασης, που στόχο έχουν τους λαούς, τα κινήματα, το δικαίωμα του κάθε λαού να επιλέγει το δρόμο ανάπτυξης για τη χώρα του. Υπάρχουν επείγοντα προβλήματα που εγκυμονούν τον κίνδυνο νέου πολέμου στα Βαλκάνια και την επιβολή ιμπεριαλιστικής «ειρήνης» με το πιστόλι στον κρόταφο. Υπάρχουν επείγοντα προβλήματα που συνδέονται με την αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο, τη ΝΑΤΟποίησή του, με τη διχοτόμηση της Κύπρου, το Παλαιστινιακό. Η περιοχή μας είναι γεμάτη εστίες απειλής πολέμου, αλλαγής συνόρων, εξάπλωσης των στρατών κατοχής.

3. Μέτωπο δράσης για την υπεράσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών, του δικαιώματος στην απεργία και στους αγώνες. Ενάντια στην εργοδοτική και κρατική βία, τις εσωτερικές και διεθνείς δυνάμεις καταστολής, τις επιθετικές στρατιωτικές δυνάμεις. Ενάντια δηλαδή σε κάθε όργανο και δύναμη που, μέσω ΝΑΤΟ και ΕΕ, απέκτησε το «δικαίωμα» να επεμβαίνει για να καταστείλει λαϊκά κινήματα, για να αστυνομεύει και να κατασκοπεύει την προσωπική ζωή.

4. Κινητοποίηση δυνάμεων από την εργατική τάξη, τη νεολαία, από όλα τα κινήματα, κινητοποίηση των δημιουργών της τέχνης και του πολιτισμού, ώστε να αρχίζει να αλλάζει η πνευματική πολιτιστική ατμόσφαιρα στον τόπο μας. Σήμερα χρειάζεται μετωπική αντιπαράθεση με τα φαινόμενα σήψης και διαφθοράς, τη λογική της μοιρολατρίας και ηττοπάθειας. Με τον ατομισμό, με την εξαγορά συνειδήσεων, την καθυπόταξη συνειδήσεων, που εντείνεται τώρα και με το «φαγοπότι» των έργων για νην «Ολυμπιάδα 2004». Με τον εθνικισμό και το ρατσισμό, το σοβινισμό και τον αντικομουνισμό. Να διαμορφωθεί ένα κλίμα υπέρ των αξιών της συλλογικής και οργανωμένης δράσης, κλίμα κοινωνικής και διεθνιστικής αλληλεγγύης, λαϊκής πρωτοβουλίας. Να καλλιεργηθεί η πεποίθηση ότι όταν ο λαός θέλει μπορεί.

5. Είναι άμεση η ανάγκη να αναπτυχθούν μορφές συντονισμού και συνεργασίες με αντιμονοπωλιακές, αντιιμπεριαλιστικές, ριζοσπαστικές προοδευτικές δυνάμεις σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, με αφετηρία τον κοινό εργατικό αγώνα κατά του ΝΑΤΟ, κατά της στρατιωτικοποιημένης ΕΕ, κατά των μηχανισμών βίας και καταστολής, κατά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η διεθνής διάσταση του ελληνικού αγώνα πρέπει να είναι παρούσα σε κάθε πτυχή και έκφρασή του.

Σε ό,τι αφορά το ΚΚΕ θα καταβάλει κάθε προσπάθεια για να διαμορφωθεί πιο διακριτά η κοινή δράση με εργατικά κομμουνιστικά κόμματα και, ευρύτερα, με αντιιμπεριαλιστικά κινήματα.

Για το σοσιαλισμό

Οσο εξαρτάται από το ΚΚΕ θα δώσει συνέχεια στη διερεύνηση των αιτιών των ανατροπών, της νίκης της αντεπανάστασης. Είναι σωστή η κριτική που ασκείται ειδικά στην ΚΕ ότι δεν προσπάθησε να ανοίξει ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία τις πραγματικές αιτίες. Οτι δε φώτισε όσο έπρεπε τα επιτεύγματα και την προσφορά του σοσιαλισμού. Εμειναν κενά και προσπάθησαν να τα καλύψουν εκείνοι που θέλουν να ξεμπερδεύουν με το σοσιαλισμό. Δυστυχώς, όμως, δεν είναι μόνον αυτοί που παραποιούν την πραγματικότητα. Προσθέτουν τον οβολό τους και εκείνοι που πέφτουν στην παγίδα της εύκολης και επιφανειακής εξήγησης των γεγονότων. Είναι αναγκαιότητα το ΚΚΕ να συνεχίσει τη διερεύνηση των μεγάλων θεωρητικών προβλημάτων που αφορούν την πείρα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης του 20ού αιώνα, έχοντας επίγνωση της ανάγκης για παράλληλη δουλιά από άλλα κομμουνιστικά κόμματα, μαρξιστές επιστήμονες, πριν από όλα από αυτούς που έζησαν από πρώτο χέρι τα γεγονότα, την οικοδόμηση. Σ' αυτά τα πλαίσια χρειάζεται συνεργασία, συντονισμός, ουσιαστικός διάλογος.

Πάντως, θα δοθεί συνέχεια με αφετηρία τις εκτιμήσεις και τους προβληματισμούς της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης που έγινε στις 15-16 Ιούλη 1995 για τους παράγοντες που καθόρισαν την ανατροπή. Υπάρχουν ορισμένες βασικές εκτιμήσεις που τα μέλη του Κόμματος πρέπει να τις ξαναμελετήσουν, γιατί δίχως κριτήρια και πυξίδα δε θα εντοπισθούν βαθύτερες και πιο ολοκληρωμένες απαντήσεις. Υπενθυμίζουμε ορισμένες, τις πιο χαρακτηριστικές :

Παραγνωρίστηκε το σύστημα των εσωτερικών αντιθέσεων στο σοσιαλισμό, με αρνητικές συνέπειες που είχαν αντανάκλαση στο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Υποτιμήθηκαν βασικές θεωρητικές σκέψεις του Λένιν, σύμφωνα με τις οποίες ο σοσιαλισμός δεν είναι απαλλαγμένος από αντιθέσεις και διαφωνίες και ότι αυτές όταν παραγνωρίζονται παίρνουν το χαρακτήρα της σύγκρουσης. Υπερεκτιμήθηκε και απολυτοποιήθηκε η διαδικασία ενοποίησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας, με αποτέλεσμα να μην εντοπίζονται και να μην αντιμετωπίζονται αναντιστοιχίες και δυσαρμονίες, προβλήματα στο βαθμό που απαιτούσαν οι συνθήκες.

Καθυστέρησε η δημιουργική εξέλιξη , η ανάπτυξη και ο εμπλουτισμός της θεωρίας από την πείρα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και της δράσης των επαναστατικών δυνάμεων. Χάθηκε εξελικτικά ο καθοδηγητικός πρωτοποριακός ρόλος του Κόμματος και παράλληλα αδυνάτισε σταδιακά και τελικά εξαφανίστηκε ο έλεγχος του κόμματος , των κομματικών οργανώσεων και των στελεχών από τις πλατιές λαϊκές μάζες.

Χρειάζεται να μελετηθούν βαθύτερα τα ζητήματα της σοσιαλιστικής οικονομίας, του κράτους, της δημοκρατίας. Δε θα βγουν όμως συμπεράσματα και διδάγματα, αν παραγνωριστεί το γεγονός ότι ο σοσιαλισμός οικοδομήθηκε σε συνθήκες ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης, συνεχούς αντιπαράθεσης με τον καπιταλισμό. Δεν πρέπει να παραγνωρίζονται τα διδάγματα που βγαίνουν από την πολιτική εξαγωγής της αντεπανάστασης που εξελίχθηκε με τη μορφή της Περεστρόικα και τα συνθήματα της ανανέωσης και ανασυγκρότησης. Εχει σημασία να παρθεί υπόψη πώς μια αντεπαναστατική πολιτική καταφέρνει να αποσπά την συγκατάθεση πλατιών λαϊκών μαζών ή την ανοχή τους. Να παρθεί υπόψη η πολύ στενή σχέση του οπορτουνισμού με τη δημιουργία των όρων να περάσει η αντεπανάσταση.

Ορισμένες, όμως, απόψεις που κατατέθηκαν για το σοσιαλισμό ή για τις εξελίξεις στις χώρες που επιχειρούν να οικοδομήσουν το σοσιαλισμό στις σύγχρονες συνθήκες, ανεξάρτητα αν περιέχουν σωστές επισημάνσεις και ανησυχίες, δείχνουν μια απλουστευτική στάση απέναντι στα σύνθετα προβλήματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Θα συνεχιστούν οι προσπάθειες για τα ζητήματα του σοσιαλισμού όχι μόνο κοιτώντας το χτες, αλλά μελετώντας και τις σύγχρονες εξελίξεις. Από αυτήν τη διαδικασία δε θα βγούνε κερδισμένοι, πιο μαχητικοί και ικανοί μόνο οι κομμουνιστές αλλά και ο λαός.

* * *

Το Κομμουνιστικό Κόμμα ως συνειδητό τμήμα της εργατικής τάξης, που εκφράζει τα συμφέροντα και των άλλων εργαζομένων, είναι διαφορετικό από τα κόμματα που αντιπροσωπεύουν τις άλλες κοινωνικές τάξεις: ως προς το χαρακτήρα, την αποστολή , την ιδεολογία και τις οργανωτικές αρχές του. Αντιστρατεύεται το καπιταλιστικό σύστημα, δρα για την οργάνωση και επαναστατικοποίηση των πλατιών μαζών των εργαζομένων, παλεύει για την αγωνιστική αλληλεγγύη των λαών, τον προλεταριακό διεθνισμό, για την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής, της κομμουνιστικής κοινωνίας. Γι' αυτό και οι κομμουνιστές είναι δραστήριοι και συνεπείς στους καθημερινούς αγώνες του λαού, στην πάλη για την ειρήνη, τα κοινωνικά, δημοκρατικά δικαιώματα, την εθνική ανεξαρτησία, το δικαίωμα του κάθε λαού να αποφασίζει για το παρόν και το μέλλον του. Το ΚΚΕ βρέθηκε στο παρελθόν αντιμέτωπο με σύνθετα προβλήματα. Το ίδιο ισχύει σήμερα είτε το κίνημα εξελίσσεται ανοδικά είτε βρίσκεται σε φάση προσωρινής υποχώρησης ή ύφεσης. Κάθε βήμα που θα γίνεται προς τα εμπρός θα προσθέτει νέα καθήκοντα και ευθύνες.

Ας ξεκινήσει η συζήτηση με υψηλό αίσθημα ευθύνης. Αν και είναι γνωστό, δεν είναι περιττό να το επαναλάβουμε: Στον αιώνα που πέρασε όλες οι κατακτήσεις της εργατικής τάξης, του λαού έχουν τη σφραγίδα της πρωτοπόρας συμμετοχής των κομμουνιστών στους κοινωνικούς, πατριωτικούς και ταξικούς αγώνες.

Η πάλη κατά των μονοπωλίων, του ιμπεριαλισμού, ο αγώνας για την ανατροπή του καπιταλισμού απαιτεί σκληρές μάχες και θυσίες αλλά αυτές δεν μπορεί να συγκριθούν με τις θυσίες που καλούνται να κάνουν οι λαοί στο βωμό των συμφερόντων του κεφαλαίου.

Η ΚΕ του ΚΚΕ
Δεκέμβρης 2000