Σχέδιο Προγράμματος

Εισαγωγή

H ίδρυση του ΚΚΕ το 1918 ήταν ώριμος καρπός της ανάπτυξης του εργατικού κινήματος στη χώρα μας και της συνένωσής του με τη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού. Επιταχύνθηκε από την Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, που αποτέλεσε την αρχή μιας νέας εποχής στην ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας, της εποχής του περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, σε παγκόσμια κλίμακα.

Το ΚΚΕ, πρωτοπόρο, συνειδητό και οργανωμένο τμήμα της εργατικής τάξης, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του, παλεύει για τα συμφέροντα των εργαζομένων. Εχει τελικό σκοπό του τον επαναστατικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας με την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού.

Το ΚΚΕ καθοδηγείται από την κοσμοθεωρία του μαρξισμού - λενινισμού. Αφομοιώνει και αναπτύσσει δημιουργικά τη θεωρία, γενικεύοντας την πείρα του κινήματος, μελετώντας τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις.

Το ΚΚΕ νιώθει περηφάνια για ό,τι υψηλό, ωραίο και προοδευτικό δημιούργησε ο λαός μας στη μακρόχρονη ιστορία του. Είναι γνήσιος κληρονόμος των εθνικών, δημοκρατικών και επαναστατικών παραδόσεών του. Τις υπερασπίζεται με όλες τις δυνάμεις του, παλεύει για την ανάπτυξη του λαϊκού πολιτισμού.

Η πορεία του ΚΚΕ είναι η ιστορία των αγώνων του ελληνικού λαού για την απελευθέρωσή του από ξένους και ντόπιους δυνάστες. Η ιστορία της πάλης της εργατικής τάξης και των άλλων καταπιεζόμενων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας, για τη δημοκρατία και την εθνική ανεξαρτησία, για απελευθέρωση από τα δεσμά της κεφαλαιοκρατικής εκμετάλλευσης, για το σοσιαλισμό.

Οι Ελληνες κομμουνιστές είναι περήφανοι, γιατί μικρές και μεγάλες κατακτήσεις του κινήματος φέρουν τη σφραγίδα του ΚΚΕ, των αμέτρητων θυσιών του. Μελετούν, εξετάζουν κριτικά, αξιοποιούν δημιουργικά την πείρα του, με βάση την επιστημονική κοσμοθεωρία και τα ντοκουμέντα του Κόμματος.

Η πολύχρονη πείρα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, και του ΚΚΕ, επιβεβαιώνει ότι η εργατική τάξη δεν μπορεί να εκπληρώνει την ιστορική της αποστολή, χωρίς να έχει, σε όλες τις φάσεις του αγώνα για τα δικαιώματα των εργαζομένων, την εθνική ανεξαρτησία, τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, το δικό της γερό, καλά οργανωμένο, θεωρητικά εξοπλισμένο κόμμα, κόμμα νέου τύπου, με ολοκληρωμένο και επιστημονικά θεμελιωμένο πρόγραμμα. Κόμμα, που φροντίζει διαρκώς να αναπτύσσει στενούς και ακατάλυτους δεσμούς με την εργατική τάξη και τους άλλους εργαζομένους, στους καθημερινούς αγώνες για τα συμφέροντά τους.

Ο πρωτοπόρος, καθοδηγητικός ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος διασφαλίζεται με τη μελέτη, αφομοίωση και δημιουργική αξιοποίηση της θεωρίας μας. Με την υπεράσπισή της από τις επιθέσεις της αστικής και μικροαστικής ιδεολογίας, τις οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις. Με την τήρηση των αρχών συγκρότησης και λειτουργίας του. Με την αφοσίωση, την αυτοθυσία, την ανιδιοτελή δράση των μελών του Κόμματος, τα οποία φέρουν και προσωπική ευθύνη για την εκπλήρωση των αποφάσεων, τη συνέπεια λόγων και έργων.

Το ΚΚΕ αντιπαλεύει την αντίληψη της ταξικής "συνεργασίας", της κοινωνικής "συναίνεσης" ανάμεσα σε εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους, που προβάλλουν συστηματικά τα αστικά, ρεφορμιστικά και οπορτουνιστικά κόμματα. Θεωρεί κινητήρια δύναμη της κοινωνικής εξέλιξης την ταξική πάλη, τους αγώνες, με πρωταγωνιστικό το ρόλο της εργατικής τάξης. Δρα στενά δεμένο με τους ανθρώπους της δουλιάς. Αντλεί τη δύναμή του από τους δεσμούς του με τους εργαζομένους.

Το ΚΚΕ στην 77χρονη ηρωική ιστορία του κατόρθωσε, μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες, να διατηρήσει τον επαναστατικό χαρακτήρα του. Αντιπάλεψε και αντιμετώπισε με ανοιχτή αυτοκριτική τις συνέπειες από λάθη και παρεκκλίσεις που σημειώθηκαν στη μακρόχρονη, πολυκύμαντη ιστορία του.

Κατάφερε να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο ιδεολογικού εκφυλισμού, μαρασμού και διάλυσης, από την κρίση που ξέσπασε την περίοδο 1989-1990. Και το πέτυχε με την πάλη των χιλιάδων μελών και στελεχών του, τη βοήθεια των φίλων και οπαδών του, αλλά και των προοδευτικών ανθρώπων, που κατανόησαν ότι η πολιτική ζωή του τόπου χρειάζεται και σήμερα και αύριο το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Η πείρα από αυτές τις δοκιμασίες αποτελεί σοβαρή παρακαταθήκη του Κόμματός μας για το μέλλον. Η συλλογικότητα στη δράση και στην επεξεργασία της πολιτικής του ΚΚΕ, στη θεωρητική επιστημονική προσέγγιση των φαινομένων του σύγχρονου κόσμου και της ελληνικής πραγματικότητας, ο διαρκής έλεγχος, η κριτική και αυτοκριτική, η πρωτοπόρα δράση στο χώρο εργασίας και κατοικίας είναι σημαντικές προϋποθέσεις για την εμπέδωση και ανάπτυξη του ταξικού προσανατολισμού και της ιδεολογικής ενότητας.

Το ΚΚΕ βασίζεται στην αρχή του προλεταριακού διεθνισμού. Στηρίζει το διεθνισμό του στα συμφέροντα της εργατικής τάξης, στα κοινά οράματα και τους σκοπούς των κομμουνιστών όλων των χωρών. Διαπαιδαγωγεί τα μέλη του στο πνεύμα του προλεταριακού διεθνισμού, της διεθνούς αλληλεγγύης και συνεργασίας με τους εργαζομένους όλου του κόσμου. Εκπληρώνει με συνέπεια τις διεθνιστικές υποχρεώσεις, συμμετέχει στον αγώνα για την ανασυγκρότηση, την ενότητα και το δυνάμωμα του διεθνούς κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος. Το ΚΚΕ συνδέει διαλεκτικά το διεθνισμό με τον πατριωτισμό. Είναι γνήσιος και αντάξιος κληρονόμος των εθνικών, δημοκρατικών και επαναστατικών παραδόσεων του ελληνικού λαού. Αντιπαλεύει κάθε εκδήλωση φασισμού, εθνικισμού, σοβινισμού και ρατσισμού. Το ΚΚΕ υπερασπίζεται τα δικαιώματα των μειονοτήτων και των μεταναστών.

Στην ιστορική του πορεία συνέδεσε την πάλη για το σοσιαλισμό με την πάλη για την εθνική ανεξαρτησία και τη δημοκρατία, για μια Ελλάδα ανεξάρτητη από τους ιμπεριαλιστικούς οικονομικο-πολιτικούς και στρατιωτικούς οργανισμούς. Οι κομμουνιστές ήταν στην πρώτη γραμμή του αγώνα στα χρόνια της εποποιίας της Εθνικής Αντίστασης και του αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού. Η περίοδος αυτή περικλείει τις πιο ατράνταχτες αποδείξεις για τον πατριωτικό ρόλο των κομμουνιστών, πολύτιμα για το λαό διδάγματα για το ποιοι ευθύνονται για τα οξυμένα μεταπολεμικά προβλήματα και τις περιπέτειες που έζησε ο λαός μας.

Το ΚΚΕ αγωνίζεται ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, υπερασπίζεται την ειρηνική συμβίωση των λαών. Ο κίνδυνος του πολέμου θα είναι παρών όσο υφίσταται η πηγή των πολέμων, ο ιμπεριαλισμός. Η πάλη για την υπεράσπιση της ειρήνης δένεται οργανικά με την αντιιμπεριαλιστική πάλη, την πάλη για το σοσιαλισμό.

Ο διεθνισμός του ΚΚΕ εκφράστηκε στην υπεράσπιση της ΕΣΣΔ και του σοσιαλιστικού συστήματος στην Ευρώπη και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών. Εκφράστηκε με τη συμμετοχή του στην Κομμουνιστική Διεθνή και τις μετέπειτα προσπάθειες για κοινή στρατηγική του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος απέναντι στον ιμπεριαλισμό. Με την αλληλεγγύη του στους εργατικούς ταξικούς αγώνες άλλων χωρών, στην πάλη των λαών που αγωνίζονταν για την εθνική τους απελευθέρωση, τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό. Το ίδιο το ΚΚΕ δέχτηκε, σε κρίσιμες και δύσκολες φάσεις του αγώνα του, τη διεθνιστική αλληλεγγύη και συμπαράσταση του διεθνούς κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι αναγκαίο ένα ισχυρό διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, που να δρα ενωμένο, με κοινή στρατηγική απέναντι στον ιμπεριαλισμό. Η εργατική τάξη πρέπει να αντιτάξει τη διεθνή επαναστατική της ενότητα απέναντι στην αντεπαναστατική ενότητα των δυνάμεων του κεφαλαίου.

Το ΚΚΕ είναι κόμμα βαθιά δημοκρατικό. Σε όλη τη διαδρομή του αναδείχτηκε σε αδιάλλακτο υπερασπιστή των δημοκρατικών, πολιτικών και συνδικαλιστικών ελευθεριών του λαού. Ο τρόπος οργάνωσής του, οι αρχές και κανόνες λειτουργίας του, οι δεσμοί του με τις μάζες, η αναγνώριση του επαναστατικού ρόλου της εργατικής τάξης και των λαϊκών μαζών είναι ορισμένες από τις πιο βασικές αποδείξεις.

Το ΚΚΕ αναδείχτηκε σε συνεπή και σταθερό υπερασπιστή του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού. Αντιπάλεψε το σκοταδισμό και τη μισαλλοδοξία, αγωνίστηκε για μια βαθιά ανθρωπιστική λαϊκή παιδεία, θεμελιωμένη στο επιστημονικό πνεύμα. Αδιάψευστη μαρτυρία αποτελεί το γεγονός ότι στις γραμμές του εντάχθηκαν και αναδείχτηκαν σε υπεύθυνες θέσεις άνθρωποι της Επιστήμης, των Γραμμάτων και των Τεχνών. Το ΚΚΕ στήριξε τις προσπάθειες και το επιστημονικό έργο της προοδευτικής διανόησης, ανέδειξε το ρόλο της στους εργατικούς λαϊκούς αγώνες, στην απελευθερωτική, δημοκρατική πάλη.

Το ΚΚΕ από την ίδρυσή του στάθηκε στο πλευρό της νεολαίας της χώρας μας, έδειξε στοργή γι' αυτήν και φροντίδα για τα προβλήματα και το μέλλον της. Εξακολουθεί να προσβλέπει με εμπιστοσύνη στο πρόσωπο της νέας γενιάς, στις δυνατότητές της να συμβάλει στην οικοδόμηση του σοσιαλιστικού αύριο.

Το Πρόγραμμα του ΚΚΕ δίνει σε γενικές γραμμές τη συνολική στρατηγική του για το σοσιαλισμό και τα βασικά καθήκοντα της ταξικής πάλης. Η ανάγκη για το νέο Πρόγραμμα του Κόμματος προέκυψε κυρίως από τις αλλαγές που συνέβησαν στη χώρα μας και από τις διεθνείς εξελίξεις την τελευταία 15ετία, ιδιαίτερα μετά το 1989-1990. Η περίοδος αυτή σημαδεύεται από την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος στην Ευρώπη, από τη μετεξέλιξη της ΕΟΚ σε Ευρωπαϊκή Ενωση και τη χάραξη της στρατηγικής του ΝΑΤΟ στις νέες συνθήκες.

1. Στον 20ό αιώνα έγιναν σημαντικές αλλαγές στην καπιταλιστική κοινωνία. Διαμορφώθηκε ο ιμπεριαλισμός ως ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού: Η συγκέντρωση της παραγωγής έφτασε σε τέτοια βαθμίδα ανάπτυξης, ώστε δημιουργήθηκαν τα μονοπώλια, που διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή και γεννούν την τάση για στασιμότητα και σήψη. Η καπιταλιστική οικονομία πέρασε σε μια νέα βαθμίδα διεθνοποίησης του κεφαλαίου και της παραγωγής. Συγχωνεύθηκε το τραπεζικό κεφάλαιο με το βιομηχανικό, δημιουργήθηκε το χρηματιστικό κεφάλαιο και η χρηματιστική ολιγαρχία. Απέκτησε εξαιρετική σημασία η εξαγωγή κεφαλαίων σε σχέση με την εξαγωγή εμπορευμάτων. Συγκροτήθηκαν διεθνείς μονοπωλιακές ενώσεις των καπιταλιστών για το μοίρασμα και το ξαναμοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στις μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις. Διαμορφώθηκε ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός (ΚΜΚ).

2. Οι πρωτοφανείς δυνατότητες ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνικής έχουν δημιουργήσει τις υλικές προϋποθέσεις για την εξάλειψη πολλών από τα προβλήματα που βασανίζουν τους λαούς και για την ικανοποίηση των σημερινών αναγκών τους. Αντίθετα, αναπαράγεται σε μαζική κλίμακα από τη μια μεριά η συσσώρευση αμύθητου πλούτου στα χέρια των λίγων και από την άλλη εντείνεται η φτώχεια και η εξαθλίωση για τους πολλούς. Δυναμώνει η τάση διάδοσης και μονοπώλησης και της επιστημονικής γνώσης σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.

Αυξάνεται περισσότερο η περιθωριοποίηση των εργαζομένων. Ο καπιταλισμός έχει περάσει στο στάδιο της γενικής του κρίσης, είναι ιστορικά ξεπερασμένος. Η εξέλιξη της κοινωνίας δεν μπορεί να προχωρήσει παρά μόνο στη βάση μιας σχεδιασμένης ολόπλευρης ανάπτυξης, που προϋποθέτει την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας στα βασικά μέσα παραγωγής και τη συμμετοχή της εργατικής τάξης και των συμμάχων της στη διαμόρφωση του κεντρικού σχεδιασμού, στη διαμόρφωση των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής. Αυτή την ανάγκη την επιτείνει και η αλματώδης πρόοδος στις νέες τεχνολογίες.

Οξύνθηκαν οι ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις, οι οποίες κορυφώθηκαν με το ξέσπασμα δύο παγκοσμίων πολέμων. Ο νόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης και η εξαθλίωση αποδείχτηκαν αναπόφευκτοι όροι και προϋποθέσεις του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.

Στους κόλπους του ιμπεριαλισμού διαμορφώθηκαν οι υλικές προϋποθέσεις για το σοσιαλισμό. Από τις αρχές του 20ού αιώνα εγκαινιάστηκε η έναρξη μιας νέας εποχής, της εποχής μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Το ξέσπασμα της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, η εμφάνιση του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους, της Σοβιετικής Ενωσης, η διαμόρφωση του παγκόσμιου σοσιαλιστικού συστήματος επιβεβαίωσαν το μεταβατικό χαρακτήρα της εποχής.

Οι αντεπαναστατικές αλλαγές - ανατροπές, που συνέβησαν στο τέλος του 20ού αιώνα, δεν αλλάζουν το χαρακτήρα της εποχής. Παραμένει η νομοτελειακή αναγκαιότητα για τη σοσιαλιστική επανάσταση και την κομμουνιστική προοπτική, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Η εποχή μας είναι εποχή μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, καθώς οξύνθηκαν όλες οι βασικές εκδηλώσεις και τα χαρακτηριστικά του ιμπεριαλισμού.

Η εργατική τάξη, που από τη θέση της στην κοινωνική παραγωγή σηκώνει το βάρος της ιστορικής της αποστολής, να απελευθερώσει όλους τους εργαζομένους από την ταξική καταπίεση και την κοινωνική αδικία, αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Νέα λαϊκά στρώματα εντάσσονται στις γραμμές της. Εγιναν αλλαγές στη διαστρωμάτωσή της, στη βάση της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, των νέων τεχνολογιών, της πληροφορικής και της αύξησης των εργαζομένων στις υπηρεσίες, της μείωσης άλλων τμημάτων της, καθώς και της ένταξης νέων μισθωτών στρωμάτων στις γραμμές της.

Η αλλαγή του συσχετισμού δύναμης σε βάρος των δυνάμεων του σοσιαλισμού, η αντεπίθεση του κεφαλαίου, η οικονομική κρίση, η μεγαλύτερη σήμερα δυνατότητα των δυνάμεων του κεφαλαίου να εξαγοράζουν και να διαφθείρουν συνειδήσεις παρεμβάλλουν νέα σοβαρά εμπόδια στην ανάπτυξη της ταξικής της συνείδησης. Η ωρίμανση της συνείδησης της εργατικής τάξης και η άνοδος και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της αποτελούν κεντρικό καθήκον του εργατικού, κομμουνιστικού κινήματος, μπροστά στα νέα και δύσκολα προβλήματα που γέννησαν οι κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, ιδιαίτερα οι αντεπαναστατικές αλλαγές. Συνδέεται και εξαρτάται και από την προσπάθεια να αντιμετωπίζεται σταθερά ο αντικομμουνισμός, η συκοφάντηση της θεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού, από την έκβαση της διαπάλης με τη συντηρητική ιδεολογία, το ρεφορμισμό και τον αναθεωρητισμό κάθε απόχρωσης.

3. Η αντεπανάσταση κατάφερε ισχυρό πλήγμα στην υπόθεση του σοσιαλισμού και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Εδωσε μεγάλη υπεροχή στις δυνάμεις της παγκόσμιας αντίδρασης και του ιμπεριαλισμού. Πρόσθεσε νέα σοβαρά εμπόδια και δυσκολίες στις χώρες που συνεχίζουν την προσπάθεια οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Στέρησε από τους λαούς ένα μεγάλο στήριγμα στην προοπτική της κοινωνικής τους απελευθέρωσης.

Ο ιμπεριαλισμός, αξιοποιώντας την αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων προς όφελός του, εκδηλώνει πιο απροκάλυπτα την επιθετικότητά του, την τάση για κυριαρχία και υποταγή. Δημιουργεί νέες εστίες πολέμου. Εντείνει την εκμετάλλευση των εργαζομένων, με ολομέτωπη επίθεση στα κοινωνικά δικαιώματα και τις κατακτήσεις τους. Προσθέτει νέα φτώχεια και αυξάνει την εξαθλίωση. Διεισδύει οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, διαμορφώνει άθλιες συνθήκες διαβίωσης, πολιτικής και στρατιωτικής εξάρτησης. Προωθεί την αναδιανομή των ζωνών επιρροής και τη "νέα τάξη πραγμάτων". Το ΝΑΤΟ προχώρησε στη νομιμοποίηση της δράσης του "εκτός ζώνης".

Ενας μικρός αριθμός αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών ελέγχει το μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πλούτου. Εχει υποθηκεύσει την παραγωγική βάση, ολόκληρη την οικονομία της μεγάλης πλειοψηφίας των χωρών.

4. Τις ανατροπές των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη ακολουθεί μια σχεδιασμένη και παρατεταμένη ιδεολογική επίθεση από τους αντιπάλους του σοσιαλισμού για να πείσουν τους εργαζομένους για το "τέλος του σοσιαλιστικού οράματος", την παντοκρατορία της αγοράς και του καπιταλισμού, για τη δήθεν χρεοκοπία του μαρξισμού - λενινισμού.

Στόχος της επίθεσης είναι να χειραγωγήσουν και να διαλύσουν το εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα, να παρεμβάλουν εμπόδια στον ταξικό προσανατολισμό, στην ανασυγκρότηση και ανάπτυξη της δράσης του. Γι' αυτόν το σκοπό επιστρατεύονται θεωρίες για "το τέλος των ιδεολογιών" και της ιστορίας, προβάλλεται το "όραμα" των "μεταβιομηχανικών κοινωνιών", "της κοινωνίας των πληροφοριών" με διάφορες παραλλαγές. Εκθειάζεται ο ανταγωνισμός ως μέσο κοινωνικής επικράτησης και καταξίωσης. Καλλιεργείται ο ατομικισμός, ο ανορθολογισμός, ο μυστικισμός, ο κοινωνικός απομονωτισμός.

Μέσα από αυτό το ζοφερό ιδεολογικό τοπίο αναδεικνύεται και προβάλλει εκ νέου η ακατάβλητη ζωτικότητα και η επικαιρότητα του μαρξισμού - λενινισμού. Αποδείχνεται πως αποτελεί ένα διαχρονικό και αναντικατάστατο θεωρητικό εργαλείο για την ανάλυση, τη γνώση και την επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας. Το γεγονός αυτό στοιχειοθετεί και την υπεροχή της μαρξιστικής - λενινιστικής ιδεολογίας.

5. Οι αντιθέσεις μεταξύ των ηγετικών δυνάμεων του ιμπεριαλισμού και των τριών ιμπεριαλιστικών κέντρων, για το ξαναμοίρασα των αγορών και τις σφαίρες επιρροής, οξύνονται.

Κυρίαρχη θέση μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων κατέχουν οι ΗΠΑ, που έχουν τον πρώτο λόγο στην προώθηση της "νέας τάξης πραγμάτων". Οι ΗΠΑ κυριαρχούν και ελέγχουν το ΝΑΤΟ. Ο ΟΗΕ, μετά την αλλαγή του διεθνούς συσχετισμού, βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο των ΗΠΑ και των άλλων ηγετικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Η παγκόσμια κυριαρχία των ΗΠΑ διατηρείται, αλλά και αμφισβητείται από τις άλλες δυνάμεις, που φιλοδοξούν να αυξήσουν την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική τους επιρροή.

Ο ιμπεριαλισμός προωθεί τον κατακερματισμό και τη διάσπαση πολυεθνικών κρατών, υποκινώντας εθνικές και θρησκευτικές διαφορές. Προκαλεί τοπικούς πολέμους, επεμβαίνει στρατιωτικά για να προωθήσει τους στόχους του, χρησιμοποιώντας τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ και άλλων εξαρτημένων χωρών.

Οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνουν, εξαλείφονται σταδιακά και μεθοδικά όποια εμπόδια υπήρχαν για τη διεθνή στρατιωτική δράση των ηγετικών δυνάμεων του ιμπεριαλισμού.

Γύρω από τις ηγέτιδες δυνάμεις του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος ξεχωρίζει ένας δεύτερος κύκλος χωρών, των οποίων οι αστικές τάξεις αναλαμβάνουν να παίξουν το ρόλο του "περιφερειάρχη" και διαμεσολαβητή. Επιδιώκουν να αναβαθμίσουν τη θέση τους στο σύστημα του ιμπεριαλισμού και να αποκομίσουν ένα τμήμα των υπερκερδών.

6. Αντιθέσεις εκφράζονται στους κόλπους του ΝΑΤΟ για το μελλοντικό του ρόλο, τη διεύρυνσή του, τη σχέση του με τη Δυτικοευρωπαϊκή Ενωση (ΔΕΕ). Σταθεροποιούνται συμμαχίες διαμέσου των εξαγωγών εξοπλισμού, που αυξάνουν ολοένα και περισσότερο, στερώντας ζωτικούς πόρους από τους λαούς και απομακρύνοντας τη λύση των οξυμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν.

Οξυνση των αντιθέσεων παρατηρείται και μεταξύ των χωρών των καπιταλιστικών ενώσεων (ΕΕ, NAFTA και APEC).

Στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι αντιθέσεις εκδηλώνονται σε ζητήματα σχετικά με την κυριαρχία ορισμένων δυνάμεων σε αυτήν, ειδικότερα της Γερμανίας, την προοπτική της διεύρυνσης, τη νομισματική ένωση, τη σχέση ΔΕΕ και ΝΑΤΟ, των σχέσεων με τις άλλες καπιταλιστικές ενώσεις.

Οι ΗΠΑ επιδιώκουν την εδραίωση ενός περιφερειακού οργανισμού (NAFTA), που θα τους δώσει τη δυνατότητα να ανταγωνιστούν πιο αποτελεσματικά την Ιαπωνία και την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Οι ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις εκδηλώνονται και με τις διαφωνίες για το ρόλο και τη θέση της Ρωσίας στο σύστημα του ιμπεριαλισμού, ιδιαίτερα στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και του ΟΑΣΕ.

7. Ο καπιταλισμός από τη μια αναπτύσσει τις παραγωγικές δυνάμεις, αξιοποιώντας τα επιτεύγματα της επιστημονικοτεχνικής επανάστασης, ενώ από την άλλη καταστρέφει παραγωγικές δυνάμεις, προκειμένου να αντιμετωπίσει την κρίση του και να αυξήσει τα κέρδη. Ο παρασιτισμός και η σήψη έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις. Βαθαίνει η διεθνοποίηση των παραγωγικών διαδικασιών κάτω από την ηγεμονία των πολυεθνικών μονοπωλίων. Εντείνεται και βαθαίνει ο ανισότιμος χαρακτήρας του διεθνούς καταμερισμού εργασίας σε βάρος των χωρών με χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης, σε βάρος χωρών με προβλήματα καθυστέρησης και υπανάπτυξης.

Αυξάνεται η εξάρτηση της μεγάλης πλειοψηφίας των χωρών του πλανήτη μας από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα και τις ηγετικές ιμπεριαλιστικές χώρες, που κατά βάση συγκροτούν τη λέσχη των "Επτά". Με την υπογραφή διεθνών συμφωνιών ανάμεσα στα κράτη, κάτω από την ηγεμονία των ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, νομιμοποιείται η εξάρτηση, ακολουθείται ενιαία πολιτική που βαθαίνει την ανισομετρία.

Καταστροφικές είναι οι συνέπειες που υφίστανται οι λιγότερο αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, εξαιτίας του νόμου της ανισόμετρης καπιταλιστικής ανάπτυξης και της ανισότιμης συμμετοχής τους στις διεθνείς καπιταλιστικές ενώσεις: Συρρικνώνεται η παραγωγική τους βάση και μετατρέπονται σε παράρτημα των πολυεθνικών, καταστρέφονται αναγκαίοι παραγωγικοί κλάδοι. Εφαρμόζεται με ταχύτερους ρυθμούς αντιλαϊκή οικονομική πολιτική σε βάρος του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, αφαιρούνται κατακτημένα κοινωνικά δικαιώματα.

Με ιδιαίτερη ένταση εκδηλώνεται η επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού απέναντι στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες για τη στερέωση της καπιταλιστικής παλινόρθωσης, για τη ληστεία του παραγωγικού τους πλούτου.

Προβάλλει επιτακτικά η ανάγκη συντονισμού της πάλης των κομμουνιστικών και αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων, των κινημάτων, των λαών για μια Ευρώπη χωρίς στρατιωτικούς συνασπισμούς και πυρηνικά όπλα, που θα συνεργάζεται σε ισότιμη βάση με τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες. Για μια Ευρώπη της δημοκρατίας και του σοσιαλισμού.

8. Η κρίση αγκαλιάζει τον καπιταλιστικό κόσμο στο σύνολό του. Οξύνονται και βαθαίνουν συνεχώς οι κοινωνικές αντιθέσεις. Αυξάνει η σχετική και απόλυτη εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Νέες ζώνες φτώχειας εμφανίζονται στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες. Η ανεργία και η εξαθλίωση, η έλλειψη στέγης, η μαύρη εργασία, η μεταναστευτική έκρηξη, η κοινωνική εγκληματικότητα, η διάδοση των ναρκωτικών, η πορνεία, η περιθωριοποίηση ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων και η κρατική καταστολή είναι ορισμένα από τα κοινωνικά προβλήματα που μαστίζουν τον καπιταλισμό.

Η οικονομική, ιδεολογική, πολιτιστική κρίση τείνει να μετατραπεί σε πολιτική κρίση, σε πολλές καπιταλιστικές χώρες. Σημειώνεται νέα στροφή προς την πολιτική αντίδραση. Η κρίση των αξιών, του περιβάλλοντος, της πληροφόρησης, της επιστήμης χαρακτηρίζουν τις καπιταλιστικές κοινωνίες.

9. Οι διαδικασίες σύμφυσης του κράτους με τα μονοπώλια επεκτείνεται στους τομείς της ενημέρωσης, του πολιτισμού, της παιδείας, της υγείας. Εκδηλώνεται με πιο άμεσο τρόπο και στο πολιτικό σύστημα. Η μείωση δράσης του κράτους στις παραγωγικές δραστηριότητες, λόγω της πολιτικής των "αποκρατικοποιήσεων", δεν αλλάζει το ρόλο του. Αντίθετα αυξάνει ο καταπιεστικός του χαρακτήρας, ο επιτελικός και κατασταλτικός του ρόλος. Εξυπηρετεί τις ευρύτερες ανάγκες των πολυεθνικών μονοπωλίων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, στα πλαίσια της πλήρους στροφής προς την πολιτική και κοινωνική αντίδραση.

Τα μονοπώλια αξιοποιούν το σύγχρονο κράτος και την παρουσία του σε διεθνείς οργανισμούς για τη σύναψη διεθνών συμφωνιών με παγκόσμια ισχύ, που καθορίζουν: Τους όρους κίνησης των κεφαλαίων, το χώρο και τον τρόπο που θα γίνουν οι επενδύσεις, τους όρους κερδοφορίας και κερδοσκοπίας, την πολιτική τιμών και εισοδημάτων, τη νομισματική πολιτική και τις εργασιακές σχέσεις. Καρπώνονται τις κρατικές προμήθειες και παραγγελίες. Γενικά επιβάλλουν τους όρους αναπαραγωγής και συσσώρευσης του κεφαλαίου με τη δημιουργία ανάλογων μηχανισμών, που ξεπερνούν τα εθνικά όρια και τους κατοχυρώνουν θεσμικά.

Συγκεντρώνουν και κατευθύνουν την έρευνα, υποτάσσουν στα συμφέροντά τους και στις διαδικασίες της αγοράς την παιδεία και την επιστήμη, μέσα από την άμεση διασύνδεσή τους με τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα και την εξάρτηση των ερευνητών και επιστημόνων. Ελέγχουν την πληροφόρηση, τα ΜΜΕ και τον πολιτισμό, τον τομέα των κοινωνικών επιστημών. Επιδιώκουν την πλήρη εξάρτηση και υποταγή των ανθρώπων της ενημέρωσης, της επιστήμης και της Τέχνης.

10. Βαθαίνει και οξύνεται η βασική οικονομική αντίθεση του καπιταλισμού, δηλαδή η αντίθεση ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και της ατομικής καπιταλιστικής ιδιοποίησης των αποτελεσμάτων της.

Η επιδίωξη για την κυριαρχία και τη ληστρική εκμετάλλευση των λαών και η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών γεννούν την αντίθεση ανάμεσα στον ιμπεριαλισμό και τους λαούς των καταπιεσμένων, εξαρτημένων χωρών. Μπροστά στην απροκάλυπτη δράση του ιμπεριαλισμού για κυριαρχία παραμένει ιδιαίτερα επίκαιρο το ζήτημα της εθνικής ανεξαρτησίας και εντάσσεται πιο οργανικά στον αγώνα για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Η κατεύθυνση και το περιεχόμενο του αγώνα για εθνική ανεξαρτησία δεν έχει σχέση με τον απομονωτισμό. Συναρτάται με τους όρους του διεθνούς καταμερισμού εργασίας, της διεθνούς συνεργασίας και το σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών.

Οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις ασκούν επίδραση και έχουν σήμερα πολύ μεγαλύτερη αντανάκλαση στη διάταξη και διαμόρφωση του κομματικού και πολιτικού συστήματος στις ξεχωριστές χώρες, στο εσωτερικό των αστικών κομμάτων, ιδιαίτερα των εξαρτημένων και υπερχρεωμένων χωρών.

11. Η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων στα πλαίσια της γενικής κρίσης του καπιταλισμού, η στρατιωτικοποίηση των διεθνών σχέσεων, η αναβίωση του εθνικισμού και του σοβινισμού παράγουν και αναπαράγουν τον πόλεμο και τη βία. Η ανθρωπότητα δεν μπορεί να αισθάνεται βέβαιη ότι έχει απομακρυνθεί, ότι έχει αποκλειστεί ο κίνδυνος μιας γενικευμένης πολεμικής σύρραξης. Ο αγώνας εναντίον της ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων και ο αγώνας για την καταστροφή των πυρηνικών όπλων και εναντίον του πολέμου είναι αναπόσπαστα δεμένοι μεταξύ τους.

12. Το περιβάλλον έχει αναδειχτεί σε ευαίσθητο δείκτη της καταστροφικής μανίας του ιμπεριαλισμού και καταγράφει τον ορατό κίνδυνο για την ίδια την επιβίωση του ανθρώπου. Η τρύπα του όζοντος, η καταστροφή των δασών, οι μη αντιστρέψιμες καταστροφές στη χλωρίδα και την πανίδα, η ερήμωση εδαφών, η μόλυνση της ατμόσφαιρας, των υδάτων και των θαλασσών, η όξινη βροχή, η μετατροπή των υπανάπτυκτων χωρών σε αποθήκες αποβλήτων των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών και σε υποδοχείς ρυπογόνων βιομηχανιών, η ανεξέλεγκτη και χωρίς σχεδιασμό οικοδόμηση, οι αφόρητες συνθήκες διαβίωσης, που επικρατούν στις μεγάλες πόλεις, είναι οι αποδείξεις της ασύδοτης δράσης του κεφαλαίου και των πολυεθνικών επιχειρήσεων, η οποία έχει έναν και μοναδικό στόχο: Να αποσπάσει πρόσθετα ληστρικά κέρδη. Και σε αυτόν τον τομέα αποδείχνεται η αδιέξοδη εξέλιξη του καπιταλισμού.

13. Στο σύγχρονο κόσμο και στις συνθήκες της επιστημονικοτεχνικής επανάστασης οξύνεται με ταχύτερους ρυθμούς, σε σχέση με το παρελθόν, η αντίθεση ανάμεσα στη λαϊκή ανάγκη για περισσότερη μόρφωση και πολιτισμό από τη μια και στα στενά συμφέροντα του κεφαλαίου για κέρδος από την άλλη.

Οι νέες τεχνολογίες στα χέρια των μονοπωλίων όχι μόνο δεν αυξάνουν τις δυνατότητες πρόσβασης στη γνώση, αλλά χρησιμοποιούνται για μεγαλύτερο έλεγχο και χειραγώγηση. Δίπλα στην υψηλή τεχνολογία συνυπάρχουν εκτεταμένα τα φαινόμενα του αναλφαβητισμού, της χαμηλής μόρφωσης. Ο καπιταλισμός έχει καταδικάσει στην καθυστέρηση και την αμάθεια πλατιά λαϊκά στρώματα, ολόκληρους λαούς. Είναι πια σαφής η αντιδραστική επιδίωξη του καπιταλισμού να προωθήσει τη δημιουργία μιας επιστημονικής ελίτ, που θα είναι ενσωματωμένη και υποταγμένη στα συμφέροντά του και μιας πλατιάς μάζας με περιορισμένη μόρφωση για φτηνό εργατικό δυναμικό.

Ποτέ μέχρι σήμερα δεν ήταν πιο μεγάλο το χάσμα ανάμεσα στις δυνατότητες της επιστήμης και της τεχνικής και στις καταστροφικές επιπτώσεις, εξαιτίας της ιδιοκτησίας και της χρήσης τους από τα μονοπώλια. Η διαδικασία της παραγωγής νέας γνώσης στα χέρια των πολυεθνικών απειλεί με πυρηνικές, οικολογικές και γενετικές καταστροφές την ανθρωπότητα.

14. Αναβιώνει ο κοινωνικός απομονωτισμός των γυναικών με την ανεργία και την επιστροφή του συνθήματος "η γυναίκα στο σπίτι". Η νεολαία αδυνατεί να υλοποιήσει τα όνειρά της και να ενταχθεί αρμονικά στην κοινωνία, ναεξασφαλίσει μόρφωση, άθληση, πολιτισμό και εργασία. Η "τρίτη ηλικία" καταδικάζεται στο περιθώριο της ζωής, αφού δέχεται σκληρά χτυπήματα στην κοινωνική της ασφάλιση και την ιατροφαρμακευτική της περίθαλψη.

Η ανάπτυξη του καπιταλισμού οδήγησε στο να υποτάσσονται πλήρως όλες οι κοινωνικές υπηρεσίες στις εμπορευματικές σχέσεις.

15. Η σύγχρονη καπιταλιστική πραγματικότητα έχει διαμορφώσει ένα σύνθετο πλέγμα οξυμένων αντιθέσεων. Οι διαφορές μεταξύ των λαών και των ανθρώπων με βάση το χρώμα, το φύλο και τη θρησκεία χρησιμοποιούνται ως μέσο για την προώθηση της πολιτικής του "διαίρει και βασίλευε", για την ένταση της εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Το μεταναστευτικό ρεύμα αγκαλιάζει όλο και περισσότερες χώρες. Ο ρατσισμός, η φοβία και το μίσος προς τους ξένους καλλιεργούνται συστηματικά και δημιουργούν κοινωνικές εντάσεις, που τις εκμεταλλεύονται οι κυρίαρχες οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις. Τα πολιτικά δικαιώματα περιορίζονται, με τη στροφή που σημειώνεται προς την πολιτική αντίδραση και την κρατική καταστολή, την ανοιχτή και απροκάλυπτη δράση των μυστικών υπηρεσιών και των μηχανισμών των ιμπεριαλιστικών κρατών, που ηγεμονεύουν στις διεθνείς διαδικασίες. Εχει ενταθεί η κινητοποίηση και η δραστηριότητα των φασιστικών κομμάτων και οργανώσεων, που έχουν ιδιαίτερο στόχο την ανάπτυξη επίδρασης στη νεολαία.

16. Στην πάλη κατά του ιμπεριαλισμού και της "νέας τάξης πραγμάτων" για την αποδυνάμωση των ιμπεριαλιστικών κέντρων εξουσίας και το άνοιγμα του δρόμου προς το σοσιαλισμό αντικειμενικά συνενώνονται:

Το επαναστατικό εργατικό κίνημα των καπιταλιστικών χωρών. Οι χώρες που προσπαθούν να οικοδομήσουν το σοσιαλισμό με την εργατική τάξη στην εξουσία σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες, ύστερα από την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη. Τα αντιιμπεριαλιστικά αντιμονοπωλιακά κινήματα στις χώρες που καταπιέζονται από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Παρά την πολυμορφία τους, τα κινήματα αυτά αλληλοεπηρεάζονται και αλληλοσυνδέονται μεταξύ τους, καθώς ο αντιιμπεριαλιστικός αντιμονοπωλιακός δημοκρατικός αγώνας συνδέεται σήμερα πιο αποφασιστικά με την πάλη για το σοσιαλισμό. Η κοινή δράση τους συγκροτεί δύναμη ικανή να αντιμετωπίσει την ιμπεριαλιστική επεκτατικότητα και ασυδοσία.

Η ανασυγκρότηση του επαναστατικού εργατικού κινήματος αποτελεί επιτακτικό καθήκον, ύστερα από την υποχώρηση που προκάλεσαν οι αντεπαναστατικές ανατροπές στα καθεστώτα των σοσιαλιστικών χωρών στην Ευρώπη. Η διαδικασία αυτή είναι αναπόσπαστα συνδεμένη με την πάλη ενάντια στις ρεφορμιστικές και οπορτουνιστικές αντιλήψεις. Με την πορεία ανάπτυξης της πολιτικής συνείδησης της εργατικής τάξης, που τμήματά της ενσωματώθηκαν ή εξαγοράστηκαν από τις δυνάμεις του κεφαλαίου με τη βοήθεια των αστικών κομμάτων, ιδιαίτερα κάτω από την επεξεργασμένη πολιτική χειραγώγησής τους από την πλευρά της σοσιαλδημοκρατίας.

17. Στην πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό συμβάλλουν τα κινήματα ειρήνης, γυναικών και νεολαίας, τα κινήματα προστασίας του περιβάλλοντος, υπεράσπισης των κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, τα κινήματα των επιστημόνων και του πολιτισμού.

Η κατεύθυνση και ο χαρακτήρας της πάλης αυτών των κινημάτων δεν μπορεί παρά να στρέφεται άμεσα και ουσιαστικά ενάντια στις πολυεθνικές και τον ιμπεριαλισμό, που αποτελούν κύριο εμπόδιο στην υλοποίηση των στόχων τους.

Επιτακτική και αναγκαία είναι:

Η υπεράσπιση των κατακτήσεων των εργαζομένων.

Η εναντίωση και καταδίκη των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων κάθε μορφής εναντίον χωρών και μειονοτήτων.

Η αλληλεγγύη των λαών και των κινημάτων στις χώρες που προσπαθούν να οικοδομήσουν το σοσιαλισμό.

Η ενεργητική δράση για την ανάπτυξη διεθνούς φιλειρηνικού αντιπολεμικού κινήματος, με στόχο την αποδυνάμωση και διάλυση του ΝΑΤΟ και όλων των άλλων στρατιωτικών συνασπισμών και την καταστροφή των πυρηνικών όπλων.

Η ενιαία δράση κατά των επιλογών των ιμπεριαλιστικών οργανισμών όπως ΕΕ, NAFTA, APEC και των επιλογών του ΔΝΤ, της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (ΓΚATT).

Η ενίσχυση της δράσης και η στήριξη πρωτοβουλιών για τη διαμόρφωση περιφερειακών συνεργασιών, που αντιστέκονται στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις και συμφωνίες.

Η δράση για τον εκδημοκρατισμό του ΟΗΕ.

Κοινές δραστηριότητες για δημοκρατική πληροφόρηση και γενικότερα ενάντια στη χειραγώγηση.

Κοινοί αγώνες για την προστασία του περιβάλλοντος, τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των γυναικών και της νεολαίας, για τα ανθρώπινα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Πάλη κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.

Αγώνας ενάντια στην πείνα, την εξαθλίωση των εργαζομένων και ολόκληρων περιοχών της Γης.

Η διεκδίκηση ορθολογικής και με κοινωνικά κριτήρια ανάπτυξης της επιστήμης και της χρήσης των επιστημονικών επιτευγμάτων για την άνθηση του Πολιτισμού και των Τεχνών.

18. Η ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, από την κατάσταση κρίσης και υποχώρησης που βρίσκεται σήμερα, είναι αναγκαία και επιβεβλημένη. Καμιά επιτυχία δεν μπορεί να έχει η πάλη εναντίον του ιμπεριαλισμού, ο αγώνας για το σοσιαλισμό, εάν το κομμουνιστικό κίνημα είναι οργανωτικά και ιδεολογικά κατακερματισμένο.

Παρά τα βήματα που έγιναν την τελευταία περίοδο, με τη θετική πορεία ανασυγκρότησης ορισμένων κομμάτων και την επανασύνδεσή τους με την εργατική τάξη και τις λαϊκές μάζες, το κομμουνιστικό κίνημα υποφέρει ακόμα από την κρίση και τις συνέπειές της. Δεν υπάρχει συντονισμός και κοινή δράση, παρά τις ορισμένες προσπάθειες που γίνονται με την πύκνωση διμερών και πολυμερών συναντήσεων. Η κατάσταση αυτή οφείλεται πριν απ' όλα στις ιδεολογικές διαφορές ανάμεσα στα κόμματα και λιγότερο σε υπαρκτές δυσκολίες και εμπόδια.

Ορισμένα κόμματα, ενώ διατηρούν τον τίτλο του κομμουνιστικού ή εργατικού, προβάλλουν την αναθεώρηση του μαρξισμού - λενινισμού. Αλλα κόμματα αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ιδεολογικής ενότητας, ταλανίζονται από τη διαπάλη τάσεων και ομάδων, που ορισμένα από αυτά τις έχουν νομιμοποιήσει. Αρκετά νέα κόμματα, που προέκυψαν ύστερα από διάσπαση ή αυτοδιάλυση των κομμουνιστικών κομμάτων, βρίσκονται σε πορεία διαμόρφωσης της κομμουνιστικής τους ταυτότητας, ενώ άλλα μετεξελίσσονται ουσιαστικά σε σοσιαλδημοκρατικά. Η ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος στηρίζεται στην αναγνώριση της θεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού, στην εκτίμηση του ρόλου και της προσφοράς του σοσιαλιστικού συστήματος που διαμορφώθηκε τον 20ό αιώνα, ανεξάρτητα από την κριτική που το κάθε κόμμα κάνει για λάθη, ελλείψεις και αδυναμίες που εμφανίστηκαν στην πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Η ουσία του σοσιαλισμού είναι κοινή για όλες τις χώρες, ανεξάρτητα από ιδιαιτερότητες και ιδιομορφίες που πάντα και σήμερα υπάρχουν σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

Η αποκατάσταση της ενότητας του κομμουνιστικού κινήματος στη βάση της ενιαίας στρατηγικής είναι το επείγον καθήκον που απαιτούν οι καιροί για την αντιμετώπιση της ολομέτωπης ιμπεριαλιστικής επίθεσης και την ανάπτυξη της πάλης για το σοσιαλισμό. Η ενότητα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος πρέπει να πάρει συγκεκριμένη μορφή. Οι μορφές μέσα από τις οποίες εκφράζεται η ενότητα του κομμουνιστικού κινήματος μπορεί να ποικίλλουν από εποχή σε εποχή.

Χρειάζεται να αναπτυχθεί διάλογος για το ζήτημα αυτό ανάμεσα στα κομμουνιστικά κόμματα. Να αξιοποιηθεί η θετική και η αρνητική πείρα που έχει συσσωρευτεί στην ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος, ειδικότερα η πείρα της Διεθνούς και άλλων μορφών που χρησιμοποιήθηκαν.

Σημαντικό βήμα προς την αποκατάσταση της ενότητας του κομμουνιστικού κινήματος αποτελεί ο συντονισμός και η κοινή δράση, ο διάλογος και η συζήτηση για την ιδεολογική ταυτότητά του, τη στρατηγική του στην αντιιμπεριαλιστική πάλη, στον αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση, για το σοσιαλισμό.

Αμεσο καθήκον είναι ο συντονισμός και η κοινή δράση των κομμουνιστικών κομμάτων, των κομμουνιστών εναντίον της "νέας τάξης πραγμάτων" στη Μεσόγειο, την Ευρώπη και γενικότερα σε όλον τον κόσμο.

Το ΚΚΕ θα προωθήσει και θα στηρίξει πρωτοβουλίες που υπηρετούν το βασικό αυτό στόχο, την ανασυγκρότηση και ενότητα του κομμουνιστικού κινήματος, η οποία είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Αποτελεί υποχρεωτική απάντηση στη διεθνή ενότητα του κεφαλαίου και των πολιτικών κομμάτων που το εκπροσωπούν.

19. Ο ελληνικός καπιταλισμός είναι στο τελευταίο στάδιο ανάπτυξής του, στην κρατικομονοπωλιακή του βαθμίδα. Στη χώρα μας υπάρχουν οι υλικές προϋποθέσεις για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Αυτό προκύπτει από το επίπεδο ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού και των αντιθέσεών του στη σύγχρονη εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε ενδιάμεση, εξαρτημένη και υποδεέστερη θέση στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά της καθορίστηκαν από ιστορικούς λόγους:

Από την αργή και βασανιστική ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Ελλάδα, κάτω από την άμεση οικονομική, πολιτική και στρατιωτική ανάμειξη των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών και με όρους εξάρτησης από το ξένο κεφάλαιο. Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός στη χώρα μας αναπτύχθηκε αργότερα από ό,τι στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες και ενώ είχε ήδη διαμορφωθεί το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, με αποτέλεσμα να στηριχτεί σε σχετικά χαμηλή υλικοτεχνική βάση. Στα μεταδικτατορικά χρόνια, όπως υπογράμμιζε το 10ο Συνέδριο, δυνάμωσε και αναπτύχθηκε ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός, μεγάλωσε και η εξάρτηση από το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο και το διεθνή ιμπεριαλισμό.

Κατά τη 10ετία του '80 και την πρώτη πενταετία του '90, η Ελλάδα προσαρμόζεται πιο οργανικά στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα. Δυναμώνουν οι σχέσεις υποταγής και εξάρτησής της στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ, με τη δέσμευσή της μέσα από διεθνείς διακρατικές συμφωνίες, όπως είναι η συμφωνία της GATT.

Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ η παρέμβαση του ιμπεριαλιστικού κέντρου δεν ασκείται μόνο με οικονομικούς μοχλούς. Θεσμοθετείται και για το πολιτικό και το στρατιωτικό πεδίο, για τον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της ονομαζόμενης "εσωτερικής ασφάλειας". Βασικό της γνώρισμα είναι η καταπάτηση της εθνικής ανεξαρτησίας των πιο αδύνατων χωρών, η ένταση της ταξικής ανισότητας, ο αυταρχισμός του κράτους.

20. Η Ελλάδα, λόγω και της γεωγραφικής της θέσης, ανάμεσα σε τρεις ηπείρους, συγκεντρώνει το στρατηγικό ενδιαφέρον του ΝΑΤΟ. Ως οργανικό τμήμα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών έχει εμπλακεί σε τοπικούς πολέμους, δέχεται τον άμεσο αντίκτυπο των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Στα πλαίσια της συμμετοχής στις στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, δημιουργείται ο κίνδυνος να δεχτεί τις συνέπειες μιας γενικότερης στρατιωτικής σύγκρουσης στα Βαλκάνια ή στον ευρύτερο μεσογειακό χώρο.

Η ελληνική ολιγαρχία διατηρεί δεσμούς και με τα τρία ιμπεριαλιστικά κέντρα. Η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΟΚ και στη συνέχεια στην ΕΕ, βάθυνε τους δεσμούς της με το ευρωπαϊκό ιμπεριαλιστικό κέντρο, όμως ο στρατιωτικο - πολιτικός ρόλος του αμερικανικού παράγοντα είναι πολύ ισχυρός. Φιλοδοξεί να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ από τη μια και τις χώρες των Βαλκανίων, και της Μεσογείου από την άλλη, να αυξήσει την πολιτικο - στρατιωτική και οικονομική παρουσία της στην περιοχή. Παράλληλα, αξιοποιεί τη συμμετοχή της στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, με στόχο να στερεώσει την εξουσία της, να διευρύνει τα ερείσματά της στο εσωτερικό, ώστε να αποτρέψει κάθε πρόοδο του εργατικού και λαϊκού κινήματος που θέτει σε αμφισβήτηση τα θεμέλια του καπιταλιστικού συστήματος.

Η επιδίωξη της ελληνικής ολιγαρχίας για αναβάθμιση στα πλαίσια του ιμπεριαλιστικού κέντρου και γενικότερα στην περιοχή, εκδηλώνεται με την πολιτική της "διείσδυσης" στα Βαλκάνια, με την αναγόρευση της περιοχής ως "ενδοχώρας" της Ελλάδας, με τη λογική των αξόνων και αντιαξόνων, με το "Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα".

Η συμμετοχή της Ελλάδας στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, ιδιαίτερα στο ΝΑΤΟ, δημιουργεί δυνατότητες ανοιχτών επεμβάσεων στη ζωή του τόπου, μέχρι και στρατιωτικής φύσης, στο όνομα "της κοινής εξωτερικής πολιτικής", "του ενιαίου ευρωπαϊκού ζωτικού χώρου", "της διατήρησης της ασφάλειας και σταθερότητας".

Η πολιτική αυτή θα έχει οξύτατες συνέπειες και στην οικονομία της χώρας, και οδηγεί στην εμπλοκή της σε τοπικές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις.

21. Οξύνεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στην ελληνική και τουρκική ολιγαρχία. Εξαιτίας της θέσης τους, και της Ελλάδας και της Τουρκίας, στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, επιδιώκουν να αποσπάσουν, η κάθε μια για λογαριασμό της, τη μεγαλύτερη υποστήριξη από τις ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες. Η επιδίωξη αυτή αυξάνει την προθυμία τους να συμμετέχουν στα ιμπεριαλιστικά επεκτατικά σχέδια. Ταυτόχρονα, μεγαλώνει η δυνατότητα των ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, από τη θέση του επικυρίαρχου, να αξιοποιούν τη μεταξύ τους αντιπαράθεση, να επεμβαίνουν στις εσωτερικές τους υποθέσεις.

Στην εξωτερική πολιτική των δύο χωρών και στις μεταξύ τους σχέσεις εκφράζεται και η τάση του συμβιβασμού υπό την ιμπεριαλιστική διαιτησία και η επιδίωξη για υπερίσχυση της μιας έναντι της άλλης. Στα πλαίσια αυτά, ανάλογα και με τις γενικότερες εξελίξεις στην περιοχή, ελλοχεύει ο κίνδυνος η όξυνση της αντιπαράθεσης και του ανταγωνισμού να φτάσει ως την πολεμική σύγκρουση.

Η άρχουσα τάξη της Τουρκίας εκδηλώνει ανοιχτά και με έργα τις μιλιταριστικές επεκτατικές της βλέψεις, αξιοποιώντας και τη σημασία που έχει για τον ιμπεριαλισμό η γεωγραφική της θέση.

22. Η συμμετοχή της χώρας στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής ενοποίησης, επέδρασε βαθιά στις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές εξελίξεις. Η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΟΚ αρχικά και στη συνέχεια στην ΕΕ, που θεσμοθετήθηκε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, εξυπηρετεί τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης της χώρας. Οπως πρόβλεψε το ΚΚΕ, από την εποχή ακόμα της σύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ, αποδείχτηκε επιζήμια για τα λαϊκά συμφέροντα, για την κοινωνικο - οικονομική ανάπτυξη και τη διεθνή θέση της χώρας.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση - μορφή διακρατικής συνένωσης καπιταλιστικών χωρών - εκφράζει την τάση μετατόπισης αρμοδιοτήτων από το εθνικό κράτος προς ένα υπερεθνικό κέντρο. Βασίζεται στη διακρατική συμφωνία συνεργασίας, λειτουργεί με όρους υποταγής και εξάρτησης για τη χώρα μας, κάτω από τον ανταγωνισμό των πολυεθνικών και των ιμπεριαλιστικών κέντρων εξουσίας. Στα πλαίσια της ΕΕ εμφανίζονται με οξυμένη μορφή όλα τα χαρακτηριστικά του ιμπεριαλισμού. Η διαμόρφωση ευρωπαϊκού κέντρου αποφάσεων δεν αναιρεί το ρόλο του κράτους σε εθνικό επίπεδο. Το αστικό κράτος ενισχύεται αποφασιστικά σε ένα άλλο ευρύτερο επίπεδο στα πλαίσια της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση οξύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία, ανάμεσα στην ολιγαρχία του πλούτου και τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων όλων των χωρών. Διατηρεί και αναπαράγει τις αντιθέσεις και την ανισόμετρη ανάπτυξη ανάμεσα στις καπιταλιστικές χώρες που συμμετέχουν σ' αυτήν. Η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ενοποίηση κινείται μέσα από αξεπέραστες αντιθέσεις, τις οποίες πρέπει να αξιοποιεί το λαϊκό κίνημα στη γενικότερη πάλη του εναντίον της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της εξουσίας των πολυεθνικών. Η τάση ενοποίησης είναι αντικειμενική, οι μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται δεν είναι δεδομένες, αναπότρεπτα, τετελεσμένα γεγονότα. Το ΚΚΕ αντιμετωπίζει την ΕΕ με όρους ταξικής πάλης, ανατροπής, από τη σκοπιά του στρατηγικού του σκοπού.

23. Στην Ελλάδα, από τις αρχές της 10ετίας του '80 εντάθηκε η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου. Αναπτύχθηκαν σε πλάτος και βάθος οι καπιταλιστικές σχέσεις. Αναπτύχθηκαν τα μονοπώλια και ο βαθμός μονοπώλησης της ελληνικής οικονομίας, δυνάμωσε ο ρόλος τους στην κοινωνία. Σε σύγκριση με την περίοδο που αναφέρεται το 10ο Συνέδριο, τα πολυεθνικά μονοπώλια κατάχτησαν νέες θέσεις, διείσδυσαν βαθύτερα. Τα μονοπώλια ασκούν σήμερα πιο άμεσο ρόλο σε τομείς διαμόρφωσης της πολιτικής συμπεριφοράς και της κοινωνικής συνείδησης της εργατικής τάξης, του λαού γενικότερα.

Η χώρα μας εναρμονίζεται με τις αναδιαρθρώσεις που επιβάλλονται από τη συμμετοχή της στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και προσαρμόζει την οικονομία της κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών, που εξυπηρετούν τη διακίνηση κεφαλαίων, εμπορευμάτων και ατόμων. Η προσαρμογή οξύνει τις αντιθέσεις του καπιταλισμού στη χώρα μας. Η παραγωγική βάση της χώρας συρρικνώνεται μέσα από την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, συγχωνεύσεων, εξαγορών και χρεοκοπιών. Πολύτιμες παραγωγικές δυνάμεις καταστρέφονται και απαξιώνονται. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν εμφανίζει τάση στασιμότητας την τελευταία δεκαετία. Τεχνολογικά μεγαλώνει η απόσταση της χώρας μας από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, που επιτρέπουν μόνο τη χρήση και όχι την παραγωγή σύγχρονων τεχνολογικών προϊόντων. Οι επενδύσεις στη βιομηχανία είναι κάτω από το επίπεδο του 1980, ολόκληροι κλάδοι κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Βαρύ πλήγμα έχει δεχτεί η αγροτική οικονομία. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου και το εξωτερικό χρέος αυξάνονται συνεχώς την τελευταία δεκαπενταετία. Διευρύνεται το χάσμα επιπέδου ανάπτυξης της Ελλάδας σε σύγκριση με τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες.

Αυξάνεται η ανεργία, ιδιαίτερα ανάμεσα στις νέες ηλικίες και στις γυναίκες. Επιδεινώνεται η θέση των εργαζομένων εξαιτίας των αλλαγών που επιβάλλονται στις εργασιακές σχέσεις, με βάση την κατεύθυνση της "Λευκής Βίβλου" για "μείωση του κόστους εργασίας". Πλήττεται η κοινωνική ασφάλιση, η δημόσια εκπαίδευση και το δημόσιο σύστημα παροχής υγειονομικών υπηρεσιών και οι άλλες κοινωνικές κατακτήσεις. Χειροτερεύει συνεχώς η θέση των πλατιών λαϊκών στρωμάτων, ιδιαίτερα της εργατικής τάξης και της νεολαίας, των εργαζομένων γυναικών, μεγάλου τμήματος των μεσαίων στρωμάτων και της αγροτιάς.

Αλλαγές επήλθαν και στη σύνθεση του ΑΕΠ. Την τελευταία 15ετία αυξήθηκε το ποσοστό συμμετοχής των υπηρεσιών, με τάση αύξησης των παρασιτικών υπηρεσιών από 53% του ΑΕΠ στο 60%. Μειώθηκε η συμμετοχή της βιομηχανίας και των κατασκευών από 32,5% του ΑΕΠ στο 28% και της αγροτικής οικονομίας από 14,5% του ΑΕΠ στο 11,9%.

24. Κατά την τελευταία δεκαετία μεγαλώνει με γρήγορους ρυθμούς η παρουσία και ο ρόλος του πολυεθνικού κεφαλαίου. Το διεθνές μονοπωλιακό κεφάλαιο - στο οποίο συμμετέχει και η εγχώρια ολιγαρχία - ελέγχει την ελληνική οικονομία και βασικούς τομείς της ζωής της χώρας. Πληθαίνουν οι εξαγορές, συνολικά ή μέρους των μετοχών ελληνικών επιχειρήσεων από το πολυεθνικό κεφάλαιο.

Το ελληνικό κεφάλαιο έχει συνδεθεί πιο στενά με τα συμφέροντα του διεθνούς μονοπωλιακού κεφαλαίου. Η συνολική εξαγωγή κεφαλαίων και κερδών εντείνεται. Δεν έχουν όλα τα τμήματα της αστικής τάξης τον ίδιο βαθμό διαπλοκής με το πολυεθνικό κεφάλαιο και τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς. Ομως, κυρίαρχη τάση είναι η διασύνδεση μαζί τους, η εξάρτηση και η προσαρμογή στους σχεδιασμούς σε πεδίο ευρύτερο από το εθνικό. Το γεγονός ότι τμήματα του ντόπιου κεφαλαίου πλήττονται από τις πολυεθνικές δεν αλλάζει τη γενική τάση διαπλοκής.

25. Η πολιτική των αποκρατικοποιήσεων του αστικού κράτους δε σημαίνει υποχώρηση του διαμορφωμένου ΚΜΚ. Το ελληνικό αστικό κράτος διαμορφώνει το νομικό και θεσμικό πλαίσιο, προκειμένου να προχωρά απρόσκοπτα η βαθύτερη προσαρμογή της χώρας στον ανισότιμο διεθνή καπιταλιστικό καταμερισμό εργασίας, να μεγαλώνει ο βαθμός εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης. Συμμετέχει στη διαμόρφωση της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εκσυγχρονίζει το πλαίσιο κινήτρων, προνομίων και φοροαπαλλαγών, στηρίζει την εξαγωγή κεφαλαίων και κερδών. Ενισχύει τους κατασταλτικούς μηχανισμούς, τους συνδέει με τους αντίστοιχους διακρατικούς (Συμφωνία Σένγκεν), τους θωρακίζει παραπέρα με αντιδραστικούς νόμους.

26. Αλλαγές έγιναν και στην ταξική σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας. Αυξήθηκε ο αριθμός του Οικονομικά Ενεργού Πληθυσμού (ΟΕΠ). Αυξήθηκε ο αριθμός των μισθωτών και η συμμετοχή τους στον ΟΕΠ.

Η εργατική τάξη, που είναι η κυριότερη παραγωγική δύναμη, αυξήθηκε απόλυτα και σχετικά. Μεγάλωσε η συγκέντρωση της εργατικής τάξης στο εμπόριο και στις υπηρεσίες. Μειώθηκε ποσοστιαία το εργοστασιακό προλεταριάτο. Αυξήθηκαν κατακόρυφα οι αλλοδαποί εργάτες. Σε ορισμένες περιοχές της χώρας μας επανεμφανίζεται η τάση μετανάστευσης σε ευρωπαϊκές χώρες.

Βάθυνε η ταξική διαφοροποίηση της αγροτιάς, ενισχύθηκαν οι τάσεις συνολικής μείωσης της. Αυξήθηκαν αριθμητικά και σε συμμετοχή στον ΟΕΠ τα μεσαία στρώματα της πόλης.

Μειώθηκε σε ποσοστό η αστική τάξη.

27. Ο ελληνικός λαός θα απαλλαγεί από τα δεσμά και τις συνέπειες της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, της ιμπεριαλιστικής καταπίεσης και εξάρτησης, όταν η εργατική τάξη με τους συμμάχους της πραγματοποιήσει τη σοσιαλιστική επανάσταση και προχωρήσει στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Οι εσωτερικές εξελίξεις που μεσολάβησαν στη χώρα και στη θέση της στο σύστημα του ιμπεριαλισμού, τη δεκαετία του '80 και την πρώτη πενταετία του '90, βοήθησαν να ωριμάσουν περισσότερο οι υλικές προϋποθέσεις για το σοσιαλισμό στη χώρα μας. Στα πλαίσια της σύγχρονης εποχής περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, η πάλη των τάξεων κατευθύνεται στη λύση της βασικής αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας. Η επαναστατική αλλαγή στην Ελλάδα θα είναι σοσιαλιστική.

Μπαίνει πιο επιτακτικά η ανάγκη να δημιουργηθούν και οι υποκειμενικές προϋποθέσεις για τη σοσιαλιστική επανάσταση. Πριν απ' όλα, να συνειδητοποιήσει η πλειοψηφία της εργατικής τάξης την ανάγκη της κοινωνικής επανάστασης και να είναι έτοιμη και ικανή να δράσει αποφασιστικά γι' αυτήν. Η αντιιμπεριαλιστική, αντιμονοπωλιακή δημοκρατική πάλη είναι ο δρόμος που βοηθάει να συσπειρωθεί η μεγάλη πλειοψηφία του λαού, να αλλάξει ο συσχετισμός των δυνάμεων, να γίνει η προσέγγιση και, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, να πραγματοποιηθεί το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, εντάσσεται πιο οργανικά στον αγώνα για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας. Περικλείει από τη φύση της ρήξεις που υπονομεύουν τα θεμέλια της καπιταλιστικής εξουσίας. Δημιουργεί προϋποθέσεις για τη λύση του προβλήματος της εξουσίας της εργατικής τάξης με τους συμμάχους της.

Η διαμόρφωση των προϋποθέσεων για τη σοσιαλιστική, επαναστατική αλλαγή δε θα είναι έργο μιας πράξης, αλλά αποτέλεσμα μιας διαδικασίας με ανοδικές και καθοδικές στιγμές και φάσεις, στροφές και καμπές, που θα καθορίζονται: Από το συσχετισμό δύναμης, την ετοιμότητα και τη θέληση της μεγάλης πλειοψηφίας της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, την ιδεολογική, πολιτική, οργανωτική προετοιμασία, τη δύναμη και την ετοιμότητα του ΚΚΕ, το βαθμό αναζωογόνησης των ιδανικών του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού.

28. Οι διεθνείς αρνητικές εξελίξεις, η πιο στενή πρόσδεση της χώρας στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και σχεδιασμούς, αύξησαν την επίδραση του διεθνούς παράγοντα στην εξέλιξη και έκβαση του αγώνα για το σοσιαλισμό στο επίπεδο της χωριστής χώρας. Οι εξωτερικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην περίοδο οικοδόμησης των βάσεων του σοσιαλισμού. Οι αντεπαναστατικές αλλαγές και η κρίση του κομμουνιστικού κινήματος παρεμβάλλουν πρόσθετες δυσκολίες στην ωρίμανση της συνείδησης, στην αποτελεσματικότητα της δράσης του υποκειμενικού παράγοντα.

Η αλληλεπίδραση εθνικού - διεθνικού δεν αναιρεί το γεγονός ότι οι εσωτερικές αντιθέσεις και συνθήκες διαδραματίζουν κύριο ρόλο στην επαναστατική διαδικασία. Επομένως, το εργατικό, λαϊκό κίνημα της κάθε χωριστής χώρας οφείλει να κατευθύνει την πάλη του προς το σοσιαλισμό. Με τον τρόπο αυτό δίνει και τη δική του συμβολή στη βελτίωση και αλλαγή του διεθνούς συσχετισμού.

Το εργατικό, λαϊκό κίνημα της χώρας μας πρέπει να κατακτήσει την ικανότητα να σταθμίζει, να υπολογίζει εκ των προτέρων και να αξιοποιεί - όσο είναι δυνατόν - όλες τις δυνατότητες που μπορεί να εμφανιστούν στην Ελλάδα για το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Να αξιοποιεί, για την άνοδο των διαθέσεων και της μαχητικότητας των λαϊκών μαζών, θετικές εξελίξεις που θα συντελούνται σε διεθνές επίπεδο. Οπως και να προσαρμόζει τη δράση του σε συνθήκες μακρόχρονου αγώνα. Σε κάθε φάση πρέπει να επιλέγεται με βάση τις συγκεκριμένες συνθήκες η σωστή πολιτική, που ανεβάζει τη μαχητικότητα των λαϊκών δυνάμεων και οδηγεί στην επίλυση του προβλήματος της εξουσίας.

29. Η συγκέντρωση δυνάμεων και η συγκρότηση του ενιαίου αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού δημοκρατικού μετώπου πάλης είναι το άμεσο πολιτικό καθήκον του ΚΚΕ. Πίσω και έξω από αυτήν τη γραμμή πάλης δεν υπάρχει ελπίδα για απόσπαση ουσιαστικών και βιώσιμων κατακτήσεων.

Η διαδικασία συγκρότησης του μετώπου πραγματοποιείται στο έδαφος του αγώνα για τα οξυμένα προβλήματα που απασχολούν το λαό και τη χώρα, της πολιτικής και ιδεολογικής αναμέτρησης με την ολιγαρχία του τόπου, τις κυβερνήσεις και τις πολιτικές δυνάμεις που εκπροσωπούν τα συμφέροντά της η συναινούν στην εξυπηρέτησή τους. Η δύναμη του μετώπου βρίσκεται στην ενότητα δράσης της εργατικής τάξης και στη συμμαχία της με τα κοινωνικά στρώματα που έχουν συμφέρον από αλλαγές σε αντιιμπεριαλιστική, αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση, στον πρωτοπόρο ρόλο και την επιρροή του ΚΚΕ.

Ξεκινά στην αρχική του φάση ως συσπείρωση κυρίως κοινωνικών δυνάμεων γύρω από αντιιμπεριαλιστικά, αντιμονοπωλιακά αιτήματα και στόχους. Από επιμέρους μέτωπα πάλης που κινητοποιούν διάφορα τμήματα των εργαζομένων προς ένα ενιαίο ισχυρό λαϊκό ρεύμα. Οσο περισσότερο αναπτύσσεται η ταξική πάλη, η οργάνωση και η πολιτική πείρα της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, όσο ενισχύεται η δύναμη του ΚΚΕ, τόσο θα αυξάνονται οι δυνατότητες το αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό μέτωπο να προκαλεί αντίστοιχες αλλαγές στον πολιτικό συσχετισμό.

Σε τέτοιες συνθήκες γίνεται δυνατή η συνεργασία του ΚΚΕ με πολιτικές δυνάμεις που συνειδητοποιούν την αναγκαιότητα αντίθεσης με τον ιμπεριαλισμό και τα πολυεθνικά μονοπώλια, και υπερασπίζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων και την ανεξάρτητη ανάπτυξη της χώρας. Το ΚΚΕ στην υπόθεση των συμμαχιών κρίνει και αντιμετωπίζει τα άλλα κόμματα όχι μόνο με βάση το πρόγραμμα και τους στόχους τους, αλλά και από το πώς δρουν αντικειμενικά. Οι πολιτικές συνεργασίες για να σταθούν και να στερεωθούν ώστε να δώσουν ώθηση και πολιτικό δυναμισμό στο αντιιμπεριαλιστικό, αντιμονοπωλιακό, δημοκρατικό μέτωπο πάλης πρέπει να στηρίζουν και να στηρίζονται σε υπαρκτές κοινωνικές διεργασίες και συσπειρώσεις, να αναπτύσσουν τη συμμαχία των κοινωνικών δυνάμεων. Να στηρίζουν και να στηρίζονται στους αγώνες, να αναγνωρίζουν έμπρακτα την καταλυτική δύναμη του λαϊκού κινήματος. Να αντιμετωπίζουν τα διασπαστικά και υπονομευτικά σχέδια της άρχουσας τάξης και των συμμάχων της.

Η οργάνωση των δυνάμεων αυτού του μετώπου θα αγκαλιάζει τους χώρους δουλιάς και κατοικίας. Θα διεισδύει σε νευραλγικούς τομείς, ώστε να διεκδικεί κατακτήσεις, να περιορίζει την αντεπίθεση και αντίδραση των ταξικών και πολιτικών του αντιπάλων. Θα ασκεί επίδραση στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας, ώστε να αδυνατίζει τις προσπάθειες καταστολής και κατάπνιξης της λαϊκής θέλησης.

Στην εξέλιξη και την πορεία της πάλης και στο βαθμό που θα βαθαίνει ο αντικαπιταλιστικός του χαρακτήρας, θα αποκτά τα χαρακτηριστικά ενός επαναστατικού λαϊκού μετώπου, οργανωμένου από τα κάτω και από τα πάνω, ικανού να συσπειρώνει στη δράση όλο και ευρύτερες λαϊκές μάζες. Θα προσλαμβάνει ποιοτικά γνωρίσματα, ανώτερα από τα μαζικά κινήματα και τις οργανώσεις τους.

Τα όργανα αυτού του μετώπου, πρέπει να είναι τα επιτελεία του αγώνα σε κάθε επίπεδο, οργανωτές, καθοδηγητές σκληρών ταξικών συγκρούσεων. Δε θα περιορίζονται στην άσκηση πίεσης και ελέγχου πάνω στο αστικό κράτος και στους άλλους αστικούς θεσμούς. Πρέπει να κινητοποιούν το λαό, ώστε να ματαιώνει επιλογές, να μην πειθαρχεί στους "επάνω". Να διαμορφώνουν μέσα στην πάλη νέους λαϊκούς θεσμούς σε σύγκρουση με τους αστικούς θεσμούς που νομιμοποιούν τη δικτατορία των μονοπωλίων. Να διαπαιδαγωγούν και να προετοιμάζουν το λαό να αξιοποιεί όλες τις μορφές πάλης και να είναι σε θέση να τις εναλλάσσουν γρήγορα και ανάλογα με τις εξελίξεις.

Τα καθοδηγητικά όργανα του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού λαϊκού μετώπου, οι λαογέννητοι θεσμοί που εμφανίζονται στη διάρκεια της αναμέτρησης και των ταξικών αγώνων, θα αποτελέσουν τα έμβρυα της νέας πολιτικής εξουσίας της εργατικής τάξης και των συμμάχων της.

30. Το ΚΚΕ πρωτοστατεί, ώστε το αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό λαϊκό μέτωπο πάλης να οργανώνει την πάλη, να ιεραρχεί τις κατευθύνσεις και τα αιτήματα στη βάση ενός προγραμματικού πλαισίου κατευθύνσεων και στόχων, που δίνουν απάντηση στις πιο οξυμένες εκδηλώσεις της κρίσης στη χώρα μας, πλαίσιο ανοιχτό σε ριζικές αλλαγές που θίγουν τα βάθρα του καπιταλιστικού συστήματος. Δεν μπορεί να είναι οποιοδήποτε ελάχιστο προγραμματικό πλαίσιο. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί να αποτελεί πλαίσιο διαχείρισης της κρίσης του συστήματος. Πρέπει να αντανακλά το επίπεδο ωρίμανσης των αντιιμπεριαλιστικών αντιμονοπωλιακών κοινωνικών δυνάμεων και θα επηρεάζεται και από το βαθμό συμφωνίας των πολιτικών δυνάμεων που το συγκροτούν, σε συμμαχία με το ΚΚΕ.

Οι προγραμματικές κατευθύνσεις και στόχοι πάλης του μετώπου θεμελιώνουν και βαθαίνουν τη συμμαχία των κοινωνικών δυνάμεων που αντιπροσωπεύει. Αναπτύσσουν την κοινωνική και πολιτική συνείδηση της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζομένων. Εχουν εσωτερική συνοχή και ιεράρχηση. Αναπροσαρμόζονται στην πορεία του αγώνα ανάλογα με τις εξελίξεις στο εσωτερικό του μετώπου και το συσχετισμό δύναμης στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο. Υπηρετούν την οργάνωση της πάλης για μέτρα και στόχους που αφορούν: Τις ζωτικές οικονομικές, μορφωτικές και πολιτιστικές ανάγκες της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ανεργίας και των συνεπειών της. Την υπεράσπιση και διεύρυνση των κατακτήσεών τους, τα δημοκρατικά τους δικαιώματα. Την υπεράσπιση και διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της χώρας και των αναπτυξιακών της δυνατοτήτων. Τη διεκδίκηση της εθνικής ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας της χώρας από την ιμπεριαλιστική "νέα τάξη πραγμάτων". Τη δραστήρια συμβολή της χώρας στον αγώνα για την ειρήνη και την απόκρουση κάθε μορφής επέμβασης και ιμπεριαλιστικού πολέμου στην περιοχή και γενικότερα.

Στις βασικές προγραμματικές κατευθύνσεις και στόχους πάλης εντάσσονται:

• Η αποδέσμευση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ενωση ως βασική προϋπόθεση για την αξιοποίηση των εγχώριων αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας, για την πραγματική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων και την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους.

Η θέση για αποδέσμευση θεμελιώνεται στη συγκεκριμένη κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και την αρνητική της προοπτική, στην εμπειρία από τη 15χρονη συμμετοχή της χώρας. Είναι θέση ριζικά αντίθετη με κάθε ιδέα άρνησης συμμετοχής στη διεθνή οικονομική ζωή. Θα ανοίξει δρόμο για τη συμμετοχή της χώρας στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις με καλύτερους όρους, σε αντίθεση με την οικονομική, κοινωνική, πολιτική απομόνωση και περιθωριοποίηση που την καταδικάζει η Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

Ελάχιστη προϋπόθεση γι' αυτό στη σημερινή φάση αποτελεί η υιοθέτηση πολιτικής που βρίσκεται σε ριζική αντίθεση και εναντίωση - απειθαρχία προς τις δεσμεύσεις και επιλογές της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο πεδίο της οικονομίας, της κοινωνικής προστασίας, των δικαιωμάτων των εργαζομένων, των θεσμών και της εξωτερικής πολιτικής. Η προβολή και διεκδίκηση των δυνατοτήτων - προϋποθέσεων για εναλλακτικές οικονομικών μορφών συνεργασίας στον ευρωπαϊκό και βαλκανικό χώρο, στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου και της εγγύς Ανατολής.

Αυτό θα συμβάλει και στον πανευρωπαϊκό αγώνα για μια άλλη Ευρώπη, της πραγματικής δημοκρατίας, της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας. Μια Ευρώπη που θα διεκδικεί την ισότιμη συνεργασία, θα καλλιεργεί την αλληλεγγύη και φιλία των λαών, την ειρήνη, θα αντιπαλεύει τις δυνάμεις του κεφαλαίου και τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Το ΚΚΕ συνδέει την πάλη αυτή με την προοπτική της σοσιαλιστικής Ευρώπης.

• Επείγον και άμεσο καθήκον αποτελεί η άρνηση συμμετοχής στα ιμπεριαλιστικά σχέδια και επεμβάσεις με οποιονδήποτε τρόπο και αν πραγματοποιούνται. Η απομάκρυνση των πυρηνικών όπλων και απαγόρευση στάθμευσης και διέλευσης από τον ελληνικό χώρο κάθε μέσου που μεταφέρει πυρηνικά όπλα. Καταστροφή των πυρηνικών όπλων.

Αγώνας για την απομάκρυνση των αμερικανο-ΝΑΤΟικών βάσεων. Την απόρριψη της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής που υπαγορεύεται από τις ΗΠΑ, από την Ευρωπαϊκή Ενωση, το ΝΑΤΟ και τη ΔΕΕ. Εθνική αμυντική πολιτική που κατοχυρώνει την ασφάλεια της χώρας και τον αντιιμπεριαλιστικό προσανατολισμό της στις διεθνείς σχέσεις και στην περιοχή.

Πάλη για την απόκρουση των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στα Βαλκάνια και των συνεπειών τους, για την ειρήνη στην περιοχή. Δράση από κοινού με άλλα κινήματα γειτονικών χωρών για ένα περιφερειακό σύστημα ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή του Νότου (Βαλκάνια, Μεσόγειος, Μέση Ανατολή).

Απεμπλοκή από το πλέγμα της πολιτικο - στρατιωτικής εξάρτησης από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Αποχώρηση από το ΝΑΤΟ και τη ΔΕΕ και ανάπτυξη κοινής δράσης με τους λαούς και χώρες για τη διάλυση του ΝΑΤΟ και των άλλων στρατιωτικό - πολιτικών οργανισμών.

• Υποστήριξη ενός πλαισίου παραγωγικής ανάπτυξης που έρχεται σε αντίθεση με τις επιλογές της ΕΕ και την ασυδοσία του μεγάλου κεφαλαίου και τις επιλογές των κρατικομονοπωλιακών μηχανισμών. Δράση κατά των συμφωνιών που υποθηκεύουν τις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας.

Ο αγώνας για την ανάπτυξη της χώρας στηρίζεται στην ιδέα της παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας, σε συνδυασμό με την πάλη για τα δικαιώματα των εργαζομένων, την αντιμετώπιση των προβλημάτων της περιφέρειας και το σεβασμό στο περιβάλλον.

Επιδιώκει να ενεργοποιήσει όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος του παραγωγικού δυναμικού, με θεσμούς εργατικού και λαϊκού ελέγχου. Παλεύει για να υπάρξει μια ορισμένη οικονομική βάση, που να λειτουργεί και να αναπτύσσεται σε βάρος των θέσεων και της δράσης των πολυεθνικών μονοπωλίων. Ανάπτυξη δηλαδή της βιομηχανίας και βιοτεχνίας σε παραδοσιακούς τομείς που έχει δυνατότητες και πλεονεκτήματα, αλλά και σε νέους που επίσης μπορεί και πρέπει να επιδοθεί. Διεκδικεί την αναδιαπραγμάτευση του εξωτερικού χρέους.

Διεκδίκηση και υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας και στρατηγικής σημασίας για τη βιομηχανία και την αγροτική οικονομία. Του δημόσιου χαρακτήρα των κρατικών τραπεζών, με στόχο την άσκηση νομισματικής, πιστωτικής πολιτικής που θα στηρίζει την προσπάθεια της ανάπτυξης και τον τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών. Επιστροφή στο δημόσιο επιχειρήσεων, που έχουν εξαγοραστεί από το πολυεθνικό κεφάλαιο.

Στις σημερινές συνθήκες μια αντιμονοπωλιακή πολιτική πρέπει να έχει ως μοχλό, δημόσιους φορείς κατά κλάδο, όπως:

Εξωτερικό εμπόριο, Τσιμεντοβιομηχανία, ναυπηγο - επισκευαστική, μεταλλοκατασκευές, πετρέλαιο, νικέλιο, χρώμιο, βιομηχανία λιπασμάτων, φαρμακοβιομηχανία, εταιρίες τεχνικών μελετών και έργων.

Πάλη για τον εκδημοκρατισμό του ευρύτερου δημόσιου τομέα και τη λειτουργία του σε ανταγωνιστική κατεύθυνση προς το μονοπωλιακό κεφάλαιο και τις επιχειρήσεις του. Ο ευρύτερος δημόσιος τομέας πρέπει να συνεργάζεται στενά με τις αστικές και αγροτικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, την τοπική και νομαρχιακή αυτοδιοίκηση και άλλες μορφές εθελοντικής ένωσης των ατομικών παραγωγών. Ολοι οι αναπτυξιακοί φορείς πρέπει να κινούνται σε αντιμονοπωλιακό θεσμικό πλαίσιο. Στα ίδια πλαίσια διεκδικείται ο εκδημοκρατισμός της δημόσιας διοίκησης, η διαμόρφωση εθνικής ερευνητικής και τεχνολογικής στρατηγικής, ώστε τα αποτελέσματά της να χρησιμοποιούνται για το συμφέρον των εργαζομένων. Επίσης ανάπτυξη της ναυτιλίας, των ναυπηγείων και των μεταφορών.

• Υπαγωγή όλων των βασικών υπηρεσιών της κοινωνικής πολιτικής και της πρόνοιας στο δημόσιο τομέα. Εκσυγχρονισμός και εξυγίανση του Τουρισμού, αξιοποίηση των δυνατοτήτων της χώρας για τον κοινωνικό τουρισμό και την ανάπαυση των εργαζομένων. Αντιμετώπιση των τεράστιων κοινωνικών, πολιτιστικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων, που γεννάει η σημερινή ανάπτυξη του τουρισμού.

Απόκρουση της πολιτικής και των συνεπειών από την προώθηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και της ΓΚΑΤΤ. Ενίσχυση προς τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, πολιτική για την ανάπτυξή τους, ρύθμιση των χρεών τους. Υποστήριξη πολιτικής επιδοτήσεων για την αναδιάρθρωση της αγροτικής παραγωγής σύμφωνα με τις δυνατότητες της χώρας μας. Πολιτική στήριξης του εισοδήματος του μικρομεσαίου αγρότη, αύξησης δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων για έργα υποδομής.

Αντιμονοπωλιακό πλαίσιο μέτρων για την υποστήριξη και ενίσχυση της βιοτεχνίας, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Κίνητρα ενθάρρυνσης για συνεταιριστική οργάνωσή τους.

• Σύνταγμα, που θεσμοθετεί την εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία της πατρίδας μας, την ενίσχυση των δημοκρατικών δικαιωμάτων των εργαζομένων στους χώρους εργασίας. Περιορίζει την ασυδοσία του μεγάλου κεφαλαίου. Αναγνωρίζει και κατοχυρώνει δημοκρατικές ελευθερίες του λαού, δημοκρατική πληροφόρηση. Τη συμμετοχή των εργαζομένων και των οργανώσεών τους στη λήψη αποφάσεων. Προωθεί άμεσες μορφές δημοκρατίας και καθιερώνει νέες, που διασφαλίζουν τη συμμετοχή και τον έλεγχο των εργαζομένων και των κοινωνικών οργανώσεων. Οι αποφάσεις να παίρνονται από τα αρμόδια όργανα της χώρας μας. Καμία εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στα όργανα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών δε νομιμοποιείται, δεν ισχύει. Στα πλαίσια αυτά προβάλλονται στόχοι για την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Βουλής, σε σχέση με το σημερινό καθεστώς μετάθεσης των αποφάσεων στα κέντρα και τα όργανα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών.

Προώθηση μορφών κοινοβουλευτικού και λαϊκού ελέγχου. Αντιμετώπιση των προβλημάτων της γραφειοκρατίας και της ρουσφετολογίας. Μέτρα για τη δημοσιότητα και διαφάνεια των κρατικών λειτουργιών. Αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμός - εκδημοκρατισμός της δημόσιας διοίκησης.

• Νέοι νόμοι για την Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, που θα την απεξαρτητοποιούν από τους μηχανισμούς και τις επιλογές της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της κεντρικής εξουσίας. Μέτρα για τη δημοκρατική αποκέντρωση, τη διασφάλιση πόρων και ουσιαστικών αρμοδιοτήτων. Καθιέρωση αιρετής Αυτοδιοίκησης Γ βαθμού.

Κατάργηση των αντιδημοκρατικών αντισυνδικαλιστικών και αντιλαϊκών νόμων. Διαμόρφωση νέας νομοθεσίας που αναγνωρίζει δικαιώματα στο λαό και στις οργανώσεις του.

Πάλη για τον εκδημοκρατισμό του κρατικού μηχανισμού, των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφάλειας, του συστήματος απονομής δικαιοσύνης.

Κατοχύρωση του συνδικαλισμού στις Ενοπλες Δυνάμεις, στα Σώματα Ασφαλείας. Κατάργηση του σημερινού καθεστώτος που παραχωρεί τη δυνατότητα στο μεγάλο κεφάλαιο να έχει ιδιοκτησία στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ. Κοινωνικός έλεγχος σε όλες τις μορφές πληροφόρησης. Στήριξη των πρωτοβουλιών κοινωνικών φορέων και αυτοδιοίκησης στον τομέα της ενημέρωσης.

• Δράση που στοχεύει στην αντιμετώπιση του εκρηκτικού προβλήματος της ανεργίας και την προστασία και αύξηση του λαϊκού εισοδήματος και των συντάξεων. Αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή στους μισθούς, συντάξεις και επιδόματα. Εκδημοκρατισμός των εργασιακών σχέσεων, μέτρα για την υγιεινή και ασφάλεια στους εργασιακούς χώρους. Θεσμοί εργατικού και λαϊκού ελέγχου. Ιση αμοιβή για ίση δουλιά ανδρών και γυναικών, νέων και αλλοδαπών εργαζομένων.

Επιδότηση αόριστης διάρκειας για την ανεργία, επιδόματα στο 80% του βασικού μεροκάματου. Διασφάλιση των κοινωνικών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των ανέργων στη διάρκεια της ανεργίας.

Μείωση των ωρών εργασίας με πλήρη διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, κοινωνικών και ασφαλιστικών. Κατάργηση των υπερωριών. Ειδικά μέτρα που αντιπαλεύουν και καταργούν τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών και των νέων. Ειδική προστασία στα άτομα με ειδικές ανάγκες, στην τρίτη ηλικία.

Δημοκρατική, αντιμονοπωλιακή μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος υπέρ των λαϊκών στρωμάτων. Αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και των φοροαπαλλαγών του μεγάλου κεφαλαίου. Μηδενικός φορολογικός συντελεστής σε είδη και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης, σε αυτά που έχουν σχέση με την παιδεία και την υγεία.

Ελεγχος τιμών και μέτρα αντιμετώπισης της κερδοσκοπίας. Φθηνές τιμές σε είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης.

Μέτρα για τον περιορισμό της μετανάστευσης και τον επαναπατρισμό Ελλήνων επιστημόνων.

• Αγώνας για την ενίσχυση, αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα υγείας, με έμφαση στην πρόληψη και στην προστασία από τις επαγγελματικές ασθένειες. Αναβάθμιση της νοσοκομειακής περίθαλψης, αποκέντρωση. Εξασφάλιση φθηνών και ποιοτικά ελεγμένων φαρμάκων, μέσω των ασφαλιστικών Ταμείων. Ανάπτυξη της κρατικής βιομηχανίας φαρμάκου και ιατρικών μηχανημάτων και άλλων αναλώσιμων υλικών.

Πάλη για υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση από το δημόσιο, σε αντίθεση με τη λογική της εμπορευματοποίησης. Συντάξεις που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των συνταξιούχων, εργατών, υπαλλήλων, αγροτών, μικρομεσαίων επιχειρηματιών.

Συνταξιοδότηση των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και των αναπήρων του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, των εξόριστων και φυλακισμένων αγωνιστών του εμφυλίου πολέμου.

Κοινωνική σύνταξη σε όσους δε συμπληρώνουν τον ελάχιστο χρόνο συνταξιοδότησης ή δεν έχουν απασχοληθεί καθόλου.

Μέτρα για τον περιορισμό, με τελικό στόχο την κατάργηση των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής ασφάλειας, που αποκομίζουν τεράστια κέρδη από τα λαϊκά στρώματα.

• Δράση για δημόσια δωρεάν σύγχρονη λαϊκή παιδεία που υπηρετεί και συνδυάζει σε όλες τις βαθμίδες της κοινωνικούς, ανθρωπιστικούς και επαγγελματικούς σκοπούς, σε σύνδεση με τη γενικότερη απαίτηση για μια πορεία σε αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση.

Ουσιαστική αναβάθμιση και διεύρυνση της γενικής παιδείας για τη σωματική, διανοητική και κοινωνική ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας, που πρέπει να παρέχεται ενιαία, ισότιμα και ολοκληρωμένα σε όλους αδιακρίτως τους νέους, από το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, χωρίς την ανάγκη προσφυγής σε εξωσχολικά μαθήματα. Δημόσια και δωρεάν σύγχρονη προσχολική αγωγή. Ενιαίο σχολείο βασικής εκπαίδευσης. Σταδιακή επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης σε 12 χρόνια, με τη διαμόρφωση Ενιαίου Λυκείου γενικής εκπαίδευσης και μετάδοσης εφοδίων επαγγελματικού προσανατολισμού.

Κατοχύρωση του δικαιώματος κάθε νέου να αποκτήσει επαγγελματικά εφόδια από ένα σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και επανακατάρτισης ενταγμένο στο δημόσιο δωρεάν εκπαιδευτικό σύστημα. Κατάργηση των ΙΕΚ, των κέντρων κατάρτισης και ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Διεύρυνση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με τη διαμόρφωση Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης. Ανάπτυξη πανεπιστημιακής έρευνας σε σύνδεση με τις παραγωγικές και κοινωνικές ανάγκες του λαού.

Οικονομική, εργασιακή και μορφωτική αναβάθμιση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων.

• Πρόγραμμα για την κατασκευή κατοικιών, σε τοπικό επίπεδο με τη βοήθεια και συμμετοχή της αυτοδιοίκησης. Επαρκής χαμηλότοκος δανεισμός για την πρώτη κατοικία στα λαϊκά στρώματα.

Πολιτιστική πολιτική που εξυψώνει την ανθρώπινη προσωπικότητα, ενισχύει την ποιότητα ζωής και τις κοινωνικές αξίες. Δημόσια προγράμματα για την πολιτιστική υποδομή. Υπεράσπιση των δικαιωμάτων και του ρόλου των εργαζομένων στον τομέα του πολιτισμού.

Αναπόσπαστο τμήμα της πολιτιστικής ανάπτυξης ο αθλητισμός και η φυσική αγωγή για το λαό και τη νεολαία, για τη διατήρηση της υγείας, την ανάπτυξη της προσωπικότητας και τη βελτίωση ποιότητας της ζωής. Κεντρικό ζήτημα η ανάπτυξη μαζικού αθλητισμού με φορείς τα σχολεία, τα συνδικάτα, τις μαζικές οργανώσεις και τους φορείς της Αυτοδιοίκησης. Ενίσχυση πρωτοβουλιών πολιτών. Ο αθλητισμός επιδόσεων εντάσσεται στη λογική για τη φυσική αγωγή και το μαζικό αθλητισμό.

• Βασικό κριτήριο της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής η προστασία του περιβάλλοντος. Διαμόρφωση νομικού και θεσμικού πλαισίου, επαρκές και αποτελεσματικό σύστημα για την προστασία του περιβάλλοντος από την ασυδοσία των επιλογών του μεγάλου κεφαλαίου. Αυστηρός και αποτελεσματικός έλεγχος της δράσης των ρυπογόνων βιομηχανιών, μετεγκαταστάσεις. Προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός με κριτήριο το σεβασμό και την προστασία του περιβάλλοντος. Σχεδιασμός για την αντιμετώπιση της ρύπανσης θαλασσών, και της καταστροφής δασών, πρόληψη.
• Μέτρα για την ισοτιμία της γυναίκας στην οικογένεια, την εργασία, για τη συμμετοχή της στην κοινωνική και πολιτική δράση, στον πολιτισμό.Αντιμετώπιση και καταπολέμηση μειωτικών για τη γυναίκα και το ρόλο της αντιλήψεων και πρακτικών.

Μέτρα για την προστασία της παιδικής και εφηβικής ηλικία, της νέας γενιάς και των δικαιωμάτων της στη μόρφωση, τη δημοκρατική της συμμετοχή, την πολιτιστική και πνευματική ανάπτυξή της, τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου.

31. Το αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό λαϊκό μέτωπο πάλης θα κτίζεται μέσα στον αγώνα με την επίδραση και την πρόοδο των κοινωνικών, καθώς και των πολιτικών συμμαχιών. Αποφασιστική ώθηση στη δύναμη και την εμβέλεια του μετώπου, ανάλογα με τη συγκυρία και το επίπεδο της ταξικής πάλης, μπορεί να δόσει σε συγκεκριμένη φάση η πάλη από "τα πάνω" ή από "τα κάτω". Η ιστορία του εργατικού και λαϊκού κινήματος έχει αποδείξει ότι η δράση των λαϊκών μαζών αποτελεί καθοριστικό στοιχείο, ανεξάρτητα αν το μέτωπο δρα ως αντιπολίτευση ή ως κυβερνητική δύναμη. Η δράση από τα κάτω βασίζεται στον πρωταγωνιστικό κοινωνικοπολιτικό ρόλο της εργατικής τάξης και του κόμματός της σε συμμαχία με τα άλλα λαϊκά στρώματα.

Το αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό δημοκρατικό μέτωπο αγωνίζεται για την ανατροπή του πολιτικού συσχετισμού δύναμης σε βάρος της συντηρητικής και συμβιβαστικής πολιτικής δυνάμεων, που στηρίζουν την εξουσία των πολυεθνικών και το καθεστώς της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης και κυριαρχίας. Παλεύει για να κερδίσει την εμπιστοσύνη της λαϊκής πλειοψηφίας, να αποσπάσει την κυβερνητική εξουσία. Μια τέτοια δυνατότητα προϋποθέτει σημαντική στροφή στην άνοδο της λαϊκής συνείδησης, βαθιά ριζοσπαστικοποίηση των μαζών, με επικεφαλής την εργατική τάξη και αποφασιστική ενίσχυση της επιρροής και της δύναμης του ΚΚΕ.

Η κυβέρνηση των αντιιμπεριαλιστικών αντιμονοπωλιακών δυνάμεων θα ανταποκρίνεται στις λαϊκές προσδοκίες στο βαθμό που παραμένει συνεπής στους προσανατολισμούς της, κλιμακώνει την εφαρμογή των προγραμματικών κατευθύνσεων και στόχων της, στηριγμένη στην κινητοποίηση των εργατικών λαϊκών δυνάμεων του μετώπου, των μαζικών οργανώσεων και κινημάτων των εργαζομένων.

Οι συνθήκες μέσα στις οποίες το αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό μέτωπο πάλης κατακτά την κυβερνητική εξουσία, οι μορφές και οι μέθοδοι πάλης που έχουν χρησιμοποιηθεί, το βάθος των κοινωνικών αντιπαραθέσεων θα ασκήσουν επίδραση στην κυβέρνησή του και στα βασικά της χαρακτηριστικά.

Στις συνθήκες της Ελλάδας η δρομολόγηση κυβερνητικών μέτρων εναντίον του πολυεθνικού κεφαλαίου, της εξάρτησης και της συμμετοχής της χώρας στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις θα πείθει το λαό για την ανάγκη γενικότερης ρήξης, θα ανεβάζει την πολιτική του πείρα. Αν θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για το επαναστατικό άλμα προς το σοσιαλισμό, με την επίλυση του προβλήματος της εξουσίας, πόσο θα διαρκέσει η διαδικασία αυτή, αν θα εκδηλωθούν υποχωρητικές κινήσεις και τάσεις θα εξαρτηθεί από μια σειρά εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες. Ανάμεσά τους σημαντικοί είναι: Ο βαθμός συνέπειας της αντιιμπεριαλιστικής, αντιμονοπωλιακής γραμμής της κυβέρνησης και του μετώπου. Ο συγκεκριμένος συσχετισμός δύναμης στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στο διεθνή περίγυρο. Ο ρόλος και η συσπειρωτική ικανότητα της εργατικής τάξης και του Κόμματος. Το ΚΚΕ επιδιώκει αυτή να συμβάλει στην έναρξη της επαναστατικής διαδικασίας.

Το Κόμμα μας πρέπει να μελετήσει βαθύτερα τη σχετική διεθνή πείρα, ιδιαίτερα μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο.

32. Ο αγώνας για αντιιμπεριαλιστικούς, αντιμονοπωλιακούς στόχους πρέπει ταυτόχρονα να επεκτείνεται σε ευρύτερο διεθνές πλαίσιο στην περιοχή, σε όλη την Ευρώπη. Ο συντονισμένος σε διεθνές επίπεδο αγώνας καταφέρνει ταυτόχρονα χτυπήματα στα κέντρα του ιμπεριαλισμού, στην ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων. Δυναμώνει το πνεύμα πάλης και αισιοδοξίας, κινητοποιεί και προσελκύει νέες εργατικές και λαϊκές δυνάμεις.

Το αντιιμπεριαλιστικό δημοκρατικό αντιμονοπωλιακό μέτωπο πάλης αναπτύσσει πρωτοβουλίες σε διεθνές επίπεδο για το συντονισμό της πάλης με άλλα εθνικά κινήματα. Αναζητεί διεθνή σημεία στήριξης σε κυβερνήσεις, διεθνείς οργανώσεις, που υπερασπίζονται τα συμφέροντα της ανεξάρτητης ανάπτυξης των λαών. Συμμετέχει ενεργά σε διεθνή κινήματα αλληλεγγύης. Συμπαραστέκεται σε λαούς που υποφέρουν από την ιμπεριαλιστική πολιτική, τις επεμβάσεις και τους τοπικούς πολέμους. Προσφέρει τη διεθνιστική ηθική και υλική υποστήριξή του σε κάθε κίνημα και μέτωπο δυνάμεων, που κινείται σε αντιιμπεριαλιστική, αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση. Υπερασπίζεται τα δικαιώματα των λαών, την ειρήνη και την καταστροφή των πυρηνικών όπλων. Αναζητεί και αξιοποιεί τη διεθνιστική αλληλεγγύη, τον προλεταριακό διεθνισμό της εργατικής τάξης, τη συνεργασία με κρατικές ηγεσίες που αντιστέκονται στην ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων. Παίρνει όλα τα απαραίτητα μέτρα υπεράσπισης των κατακτήσεών του και της προς εμπρός πορείας του. Επιδιώκει να πετύχει τη μεγαλύτερη δυνατή διεθνή υποστήριξη σε κρίσιμες στιγμές, ιδιαίτερα σε συνθήκες πανεθνικής κρίσης, όταν ο διεθνής ιμπεριαλισμός θα προστρέξει σε υποστήριξη της ολιγαρχίας της χώρας, με στόχο να διατηρήσει τη χώρα ως έρεισμα και σφαίρα επιρροής του, να παρεμποδίσει τη σοσιαλιστική επαναστατική αλλαγή.

33. Το ΚΚΕ κατευθύνει τη δράση του, ώστε η αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή πάλη να αναπτύσσει και να βαθαίνει την αντικαπιταλιστική συνείδηση της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Να διαμορφώνει τις υποκειμενικές προϋποθέσεις για την επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας, με την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της, πρωταρχική προϋπόθεση για το πέρασμα στο σοσιαλισμό.

Το ΚΚΕ, από το χαρακτήρα του και την αποστολή του, πρέπει να είναι προετοιμασμένο ώστε να αντιμετωπίζει τις αντιθέσεις στις γραμμές του μετώπου, να εμπεδώνει την ενότητά του. Να αναπροσαρμόζει την τακτική του, όταν οι συνθήκες το απαιτούν, να επιλέγει πού πρέπει να δοθεί το κύριο χτύπημα, ώστε το λαϊκό κίνημα να δυναμώνει και να κατακτά νέες θέσεις.

Το ΚΚΕ, συμμετέχοντας και δουλεύοντας για την ανάπτυξη της ενότητας και της μαχητικότητας του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού λαϊκού μετώπου, διατηρεί παράλληλα την ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική του αυτοτέλεια, δικαίωμα που αναγνωρίζει και για τις άλλες σύμμαχες πολιτικές δυνάμεις. Προβάλλει το πρόγραμμά του, δραστηριοποιείται ιδιαίτερα για την ανάπτυξη της επιρροής και των δεσμών του με την εργατική τάξη και τη νεολαία. Εκθέτει ανοιχτά στο λαό την αναγκαιότητα του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού, δουλεύει ενεργά για την κατανόησή του ως άμεσου πρακτικού καθήκοντος.

Η ενότητα και αποτελεσματικότητα του μετώπου θα εξαρτηθεί, εκτός από το γενικό συσχετισμό δύναμης, και από το αν το ΚΚΕ και η εργατική τάξη θα ασκούν ηγετικό ρόλο. Ο ηγετικός ρόλος κατακτάται στην πράξη μέσα από την πρωτοποριακή δράση, με τη βοήθεια της πολιτικής πείρας που αποκομίζουν οι λαϊκές μάζες στη διάρκεια του αγώνα, με τη σύγκριση της δράσης του Κόμματος και των άλλων πολιτικών δυνάμεων ή ομάδων που δρουν στα πλαίσια του μετώπου.

34. Το αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό μέτωπο πάλης εκφράζει αντικειμενικά μια ευρύτερη κοινωνική βάση, τα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού, που δέχεται τις συνέπειες από τη δράση των πολυεθνικών και από τη συμμετοχή της χώρας στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς: Τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, της εργαζόμενης αγροτιάς, των μεσαίων στρωμάτων της πόλης, των κοινωνικών κινημάτων που αγωνίζονται για τα δημοκρατικά δικαιώματα, για την απόκρουση των ιμπεριαλιστικών σχεδίων σε βάρος των λαών και της ειρήνης. Οι προγραμματικές κατευθύνσεις και οι στόχοι πάλης του μετώπου ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τα αιτήματα ενός σημαντικού τμήματος της μισθωτής διανόησης, που βλέπει να παραγκωνίζεται ο ρόλος της και τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνικής να μπαίνουν στην υπηρεσία του πολυεθνικού κεφαλαίου.

Στις γραμμές του μετώπου θα εντάσσονται δυνάμεις ανομοιογενείς από άποψη κοινωνικής θέσης και ιδεολογικοπολιτικής στάσης. Θα αντανακλώνται διαφορετικές τάσεις όσον αφορά την προοπτική και το σκοπό της αντιιμπεριαλιστικής αντιμονοπωλιακής πάλης. Σε κρίσιμες στιγμές αναμέτρησης με την ολιγαρχία του τόπου και τον ιμπεριαλισμό, οι διαφορές, οι ταλαντεύσεις και οι συμβιβασμοί θα εκδηλώνονται με τη μια ή την άλλη μορφή, ιδιαίτερα στις γραμμές των μεσαίων στρωμάτων, που χαρακτηρίζονται από έντονη ανομοιομορφία και διαστρωμάτωση. Σε κορυφαίες συγκρούσεις, όταν τίθεται στην ημερήσια διάταξη η ρήξη με το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα, θα συντελούνται αναδιατάξεις και ανακατατάξεις των πολιτικών δυνάμεων, στους μεταξύ τους συσχετισμούς.

Η εργατική τάξη, με πρωτοπορία το κόμμα της, θα επιδιώκει να διατηρεί τη συμμαχία και τους δεσμούς της με όσο γίνεται περισσότερες από τις άλλες αντιιμπεριαλιστικές αντιμονοπωλιακές κοινωνικές δυνάμεις, στην πορεία της πάλης για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό.

35. Η αντίληψη του ΚΚΕ για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στηρίζεται: Στη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία, στον εμπλουτισμό της με βάση τα συμπεράσματα και τους προβληματισμούς του Κόμματός μας από την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα. Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού διέπεται από γενικές νομοτέλειες που ισχύουν για όλες τις χώρες.

Στο σοσιαλισμό, πρώτη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας, θα αλλάξουν ριζικά οι κοινωνικές σχέσεις. Τα βασικά μέσα παραγωγής θα γίνουν κοινωνική ιδιοκτησία. Οι εργαζόμενοι αγρότες και οι μικροί παραγωγοί των πόλεων θα ενώνονται εθελοντικά σε συνεταιρισμούς που θα ενισχύονται ολόπλευρα από το σοσιαλιστικό κράτος. Θα αναπτυχθούν οι παραγωγικές δυνάμεις, θα ανέβει η παραγωγικότητα της εργασίας με την πλατιά αξιοποίηση των επιτευγμάτων της επιστημονικοτεχνικής επανάστασης. Με την πρόοδο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, θα εξαφανίζονται τα κλασικά προβλήματα που ο εργαζόμενος γνώρισε στον καπιταλισμό, όπως η ανεργία, η υποαπασχόληση, η εργοδοτική και κρατική τρομοκρατία, η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα για το αύριο, η υποτίμηση και περιφρόνηση του ρόλου του και της προσωπικότητάς του, η παραβίαση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών του.

Ο σοσιαλισμός, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρώπινης κοινωνίας, δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούνται ολόπλευρα οι αντικειμενικοί νόμοι και η επιστημονική πρόβλεψη με συνειδητό, σχεδιασμένο τρόπο, προς όφελος ολόκληρης της κοινωνίας.

Αφετηρία για να ξεκινήσει το πέρασμα της ελληνικής κοινωνίας στο σοσιαλισμό, κατώτερη βαθμίδα του κομμουνισμού, είναι:

Η επαναστατική κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη σε συνεργασία με τους συμμάχους της. Η κοινωνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής. Ο σοσιαλιστικός σχεδιασμός της οικονομίας. Με βάση την κοινωνική ιδιοκτησία στα βασικά μέσα παραγωγής, τα επιτεύγματα της επιστήμης και νέων τεχνολογιών θα χρησιμοποιούνται για την ολόπλευρη ανάπτυξη της παραγωγικότητας της εργασίας και της κοινωνικής παραγωγής, για την εξασφάλιση δουλιάς σε όλους τους ικανούς προς εργασία, για τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών ζωής των εργαζομένων, για την άνοδο του επιπέδου της κοινωνικής και πολιτιστικής ευημερίας του λαού με βάση τη σοσιαλιστική αρχή: Στον καθένα ανάλογα με την ποσότητα και την ποιότητα της εργασίας του. Η πολιτιστική πολιτική που στοχεύει στην εκπαιδευτική, όσο και στην πολιτιστική της πλευρά, στην ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου. Η κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Κινητήριες δυνάμεις της σοσιαλιστικής επανάστασης είναι η εργατική τάξη ως ηγετική δύναμη, οι μισοπρολετάριοι της πόλης, η φτωχή αγροτιά και τα πιο καταπιεσμένα λαϊκά μικροαστικά στρώματα της πόλης. Η νεολαία θα παίξει δραστήριο ρόλο στον αγώνα για το σοσιαλισμό και την οικοδόμησή του. Το ΚΚΕ επιδιώκει να πείσει και τα άλλα τμήματα των μεσαίων στρωμάτων ότι τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά τους δεν υπηρετούνται από τη διατήρηση του καπιταλιστικού συστήματος. Οτι πρέπει να σταθούν στο πλευρό των δυνάμεων που παλεύουν για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Εστω και η ουδετερότητα αυτών των μεσοστρωμάτων θα συμβάλει στο πέρασμα στο σοσιαλισμό. Η πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης θα πείσει για τις αυταπάτες τους, όσον αφορά τον καπιταλισμό και το αβάσιμο των προκαταλήψεών τους για το σοσιαλισμό.

36. Το σοσιαλιστικό κράτος, ανεξάρτητα από τη μορφή που θα πάρει στην Ελλάδα, από την άποψη της ταξικής ουσίας, θα είναι επαναστατική εξουσία της εργατικής τάξης, που είναι η τάξη - φορέας των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής. Την εξουσία θα ασκεί σε συμμαχία με τα άλλα στρώματα των εργαζομένων.

Θα είναι η εξουσία που εκφράζεται με τον επιστημονικό όρο "δικτατορία του προλεταριάτου", σε διάκριση από τη δικτατορία των δυνάμεων του μεγάλου κεφαλαίου, που εξουσιάζει στις συνθήκες του καπιταλισμού. Το σοσιαλιστικό κράτος, όπου την εξουσία ασκεί η εργατική τάξη με τους συμμάχους της, είναι το μόνο ικανό να παρεμποδίσει τις αναπόφευκτες προσπάθειες των εγχώριων καπιταλιστών και της διεθνούς αντίδρασης να παλινορθώσουν το καθεστώς της ανθρώπινης εκμετάλλευσης και να πραγματοποιήσει το κύριο, που είναι η δημιουργία της νέας κοινωνίας. Η λειτουργία του είναι καθοδηγητική, οργανωτική, οικονομική, πολιτική, πολιτιστική, διαπαιδαγωγητική, αμυντική. Θα εκφράζει μια ανώτερη μορφή δημοκρατίας, με βασικό χαρακτηριστικό της την ενεργητική συμμετοχή του λαού στην επίλυση των βασικών προβλημάτων της οικοδόμησης και στον έλεγχο της εξουσίας και των οργάνων της.

Ο σοσιαλιστικός σχεδιασμός της οικονομίας εξυπηρετεί το βασικό νόμο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης: Την παραγωγή με κίνητρο την ολοένα ευρύτερη και πληρέστερη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Στο κέντρο της προσοχής θα είναι ο εργαζόμενος άνθρωπος και οι διευρυνόμενες ανάγκες του. Βασική αρχή, η αμοιβή ανάλογα με την εργασία.

Η μορφή που θα πάρει το επαναστατικό εργατικό κράτος στην Ελλάδα είναι ζήτημα θεωρητικό και πρακτικό μαζί. Θα λύνεται μέσα στους σκληρούς ταξικούς αγώνες, σε συνθήκες που ξεσπάει και αναπτύσσεται η επαναστατική διαδικασία. Η ιστορία της ταξικής πάλης του εργατο-αγροτικού κινήματος στην Ελλάδα, στις ειδικές συνθήκες της πάλης για την εθνική απελευθέρωση, όπως και η ιστορία των σοσιαλιστικών επαναστάσεων, ανέδειξαν διάφορες μορφές θεσμών λαϊκής εξουσίας από τα κάτω (λαϊκά συμβούλια άμυνας, ασφαλείας, επισιτισμού, λαϊκά δικαστήρια κλπ.) και εξουσίας, όπως τη μορφή της σοβιετικής σοσιαλιστικής εξουσίας, καθώς και της λαϊκής δημοκρατίας.

Η σοσιαλιστική δημοκρατία θα εξασφαλίζει την ύπαρξη κομμάτων που δρουν μέσα στα πλαίσια του σοσιαλιστικού Συντάγματος για την οικοδόμηση και ανάπτυξη του σοσιαλισμού.

Κοινωνικοπολιτικές ενώσεις, π. χ. ριζοσπαστικά κοινωνικά κινήματα γυναικών, νέων, οικολόγων, με πολιτικούς προσανατολισμούς, με συμμετοχή στο κοινωνικοπολιτικό αντικαπιταλιστικό μέτωπο της επαναστατικής περιόδου, αναπτύσσουν το δικό τους σημαντικό ρόλο, ανάλογα με την κοινωνική τους βάση.

Οι μαζικές κοινωνικές οργανώσεις, ιδιαίτερα τα εργατικά συνδικάτα, είναι οι οργανώσεις με τις οποίες ελέγχει η εργατική τάξη την εξουσία, προστατεύει την τάξη από κινδύνους αυθαιρεσίας, γραφειοκρατίας, απόσπασης από το γενικό συμφέρον.

Ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, η διαλεκτική σχέση της δημοκρατίας με το συγκεντρωτισμό, είναι θεμελιακή αρχή στη συγκρότηση και λειτουργία του σοσιαλιστικού κράτους, στην ανάπτυξη της σοσιαλιστικής δημοκρατίας. Υπηρετεί τη συνεχή προσέλκυση των εργαζομένων στην άσκηση των λειτουργιών της εξουσίας σε αδιάρρηκτη σχέση με την αυξανόμενη σημασία της κεντρικής διοίκησης, η οποία διασφαλίζει τη συνεχή εμβάθυνση της λαϊκής συμμετοχής στη διοίκηση από τα κάτω.

37. Θεμέλιο της κοινωνικής οργάνωσης της παραγωγής αποτελούν οι νέες σχέσεις παραγωγής και κατανομής, στη βάση της κρατικής κοινωνικής ιδιοκτησίας των βασικών μέσων παραγωγής, ιδιαίτερα: Στους βιομηχανικούς κλάδους παραγωγής μέσων παραγωγής και σύγχρονης τεχνολογίας, στους αναπτυγμένους βιομηχανικούς κλάδους προϊόντων κατανάλωσης, στους κλάδους εξόρυξης και ενέργειας, στις τηλεπικοινωνίες και μεταφορές.

Οι νέες οικονομικές σχέσεις καταργούν το εμπορικό απόρρητο. Επεκτείνονται στα κεντρικά εμπορικά δίκτυα, στις τράπεζες, στο δίκτυο εξωτερικού εμπορίου, στις μεγάλες τουριστικές μονάδες, στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στους τομείς παροχής υπηρεσιών και ασφάλισης. Εξασφαλίζουν τον κοινωνικό δωρεάν χαρακτήρα των υπηρεσιών παιδείας, υγείας, πρόνοιας, ασφάλισης και άλλων κοινωνικών παροχών των παιδιών, των υπερηλίκων. Εθνικοποιείται η μεγάλη καπιταλιστική γαιοκτησία, η γαιοκτησία μοναστηριών, εκκλησιών κλπ.

Η σοσιαλιστική εξουσία παίρνει υπόψη της τις αυξανόμενες σύγχρονες ανάγκες της εργατικής τάξης, ιδιαίτερα εκείνης που έζησε κάτω από όρους φτώχειας στα πλαίσια του καπιταλισμού, τις ανάγκες των φτωχών αγροτών και μεσαίων στρωμάτων, της εργαζόμενης διανόησης. Τις ιδιαίτερες ανάγκες της νεολαίας και των γυναικών. Τις ανάγκες και τις δυνατότητες της εργαζόμενης διανόησης.

Δημιουργεί όρους ανάπτυξης, συγκέντρωσης της μικρής παραγωγής και υπηρεσιών, μέσω διαφόρων μορφών κοινωνικοποίησης. Ενθαρρύνει με συγκεκριμένη πολιτική τη συνεταιριστικοποίηση διαφόρων τύπων. Ικανοποιείται η εργαζόμενη διανόηση στη βάση αντικειμενικής εκτίμησης της κοινωνικής αξίας των παρεχόμενων υπηρεσιών της. Εφαρμόζεται πολιτική κινήτρων επιστροφής και αξιοποίησης του εργατικού δυναμικού που έχει μεταναστεύσει και επιθυμεί να συμβάλει στη σοσιαλιστική οικοδόμηση.

Μπαίνουν οι βάσεις για να βελτιώνεται το γενικό βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο, να απελευθερώνεται ο ατομικός ελεύθερος χρόνος από τον κοινωνικά αναγκαίο χρόνο εργασίας. Απελευθερώνεται η προσωπική εργασία από τη βαριά, μονότονη σωματική εργασία. Αντιμετωπίζεται ο αναλφαβητισμός, οι περιφερειακές ανισότητες στην ανάπτυξη, οι ανάγκες της βρεφικής και παιδικής ηλικίας. Αναγνωρίζει το δικαίωμα της προσωπικής ιδιοκτησίας που αποκτιέται από την εργασία.

Ετσι θα δημιουργούνται οι υλικές προϋποθέσεις για την κατάργηση όχι μόνο κάθε πηγής ταξικής εκμετάλλευσης, αλλά και κάθε πηγής κοινωνικής καταπίεσης.

38. Η διαδικασία ολοκληρωτικής κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο στην Ελλάδα, που θα επηρεαστεί ασφαλώς και από το διεθνές πλαίσιο, θα είναι μακρόχρονη και πολύπλοκη λόγω των δυσκολιών που κληρονομεί στη νέα κοινωνία ο ελληνικός καπιταλισμός και η συμμετοχή του στους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς.

Η Ελλάδα δεν είναι τόσο "φτωχή" όσο την παρουσιάζει η αστική ιδεολογία και ο οπορτουνισμός. Διαθέτει αξιόλογες πηγές ενέργειας, πρώτων υλών, επιδεξιότητα παραγωγικών δυνάμεων σε σημαντικούς κλάδους. Το ΚΚΕ πάλεψε και πολεμά τις παλιές και σύγχρονες θεωρίες της "ψωροκώσταινας".

Οι δυσκολίες θα αντιμετωπίζονται από την επαναστατική δράση των ίδιων των λαϊκών μαζών, με την προωθούμενη κοινωνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής, την επέκταση των σοσιαλιστικών παραγωγικών σχέσεων στο εμπόριο, τις υπηρεσίες και στη μικρή παραγωγή.

39. Κεντρικό πεδίο στο οποίο κρίνεται η σοσιαλιστική οικοδόμηση είναι η σχεδιασμένη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και η τελειοποίηση των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής, ώστε να εξασφαλίζεται η ικανοποίηση ανθρωπίνων αναγκών σε συνεχώς ανώτερο επίπεδο. Στο κέντρο της προσοχής πρέπει να βρίσκεται η αξιοποίηση της ΕΤΕ σε πλατιά κλίμακα στην παραγωγή και στις υπηρεσίες, με σκοπό την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Η σχεδιασμένη και ορθολογική χρησιμοποίηση των υλικών, χρηματικών και εργασιακών πόρων. Ο κρατικός και εργατικός έλεγχος αντιμετωπίζει την κερδοσκοπία, το χρηματισμό, τη μαύρη αγορά.

Η σοσιαλιστική οικονομία αξιοποιεί τις εμπορευματοχρηματικές σχέσεις, το νόμο της αξίας, στα πλαίσια της σχεδιασμένης παραγωγής. Ανάλογα με τις συνθήκες και τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει, επιτρέπει, κάτω από όρους, τη δράση ενός μέρους κεφαλαίου, του μη μονοπωλιακού. Επίσης συνάπτει διακρατικές συμφωνίες ή κλείνει συμφωνίες με το ιδιωτικό κεφάλαιο ξένης χώρας στη βάση του αμοιβαίου οφέλους.

Ανάλογα με τις διεθνείς συνθήκες και τον περίγυρο της χώρας, θα αναπτυχθούν διακρατικές, οικονομικές σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες, με αμοιβαίο όφελος. Ιδιαίτερα με χώρες που το επίπεδο ανάπτυξής τους, η φύση των προβλημάτων και των άμεσων ενδιαφερόντων τους μπορεί να εξασφαλίσει μια τέτοια ωφέλιμη συνεργασία. Η Ελλάδα που βρίσκεται στο μεταίχμιο τριών ηπείρων ανήκει σε γεωγραφικό - στρατηγικό χώρο στον οποίο αντικειμενικά υπάρχουν κράτη, λαοί που έχουν άμεσο συμφέρον ν' αναπτύσσουν αντιστάσεις στα οικονομικά, πολιτικά, στρατιωτικά κέντρα του ιμπεριαλισμού.

40. Η σοσιαλιστική πολιτιστική πολιτική έχει στόχο, τόσο στην εκπαιδευτική όσο και στην πολιτιστική της πλευρά, την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου. Συνδέει, τη γενική μορφωτική ανάπτυξη με την απόκτηση επαγγελματικής και επιστημονικής ειδίκευσης. Τη γενική πολιτιστική ανάπτυξη, με τη διαμόρφωση σοσιαλιστικής συνείδησης η οποία εκφράζεται στη στάση απέναντι στην εργασία και την κοινωνική ιδιοκτησία.

41. Με τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης, αρχίζει η μεταβατική περίοδος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, που αποτελεί την αρχική φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας. Δε σταματά η ταξική πάλη, αλλάζουν οι μορφές εκδήλωσής της. Οι επιβιώσεις και συνέπειες από τα κατάλοιπα του καπιταλισμού, παραμένουν για σχετικά μεγάλο διάστημα και ανάλογα με τις συγκεκριμένες συνθήκες της κάθε χώρας. Η νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης δεν εξαλείφει αυτά τα αποτυπώματα αυτόματα, αλλά σε μια πορεία ανάλογα με τις εσωτερικές συνθήκες και την επίδραση των διεθνών εξελίξεων. Ακόμα και μετά την οικοδόμηση των βάσεων του σοσιαλισμού και την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, υπάρχει αντικειμενική, υλική βάση, για την όξυνση παλιών και την εμφάνιση νέων αντιθέσεων.

Οπως έδειξε η πείρα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης του 20ού αιώνα, η υποτίμηση των αντιθέσεων μπορεί να οδηγήσει στη μετεξέλιξή τους σε σοβαρούς ανταγωνισμούς, στην υπόσκαψη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, στην ενίσχυση των στοιχείων της αντεπανάστασης.

42. Ο σοσιαλισμός, ως κατώτερη βαθμίδα του κομμουνισμού, αποτελεί κοινωνία που η γέννηση και η ανάπτυξή της είναι αδιάρρηκτα δεμένη με την καθοδηγητική δράση του Κομμουνιστικού Κόμματος, ως προμαχώνα της κοινωνικής προόδου.

Ο πρωτοποριακός καθοδηγητικός ρόλος του Κόμματος αναπτύσσεται, επιβεβαιώνεται, κατοχυρώνεται στη δράση, στη ζωή.

Βασική προϋπόθεση αποτελεί η σωστή σχέση Κόμματος - εξουσίας - μαζών, η ζωντανή του σύνδεση με τις εργατικές και τις άλλες λαϊκές οργανώσεις. Η σοσιαλιστική οικοδόμηση δεν είναι υπόθεση μιας επαναστατικής πρωτοπορίας που ασκεί εξουσία. Είναι υπόθεση της εργατικής τάξης, του λαού.

Αποφασιστικό επίσης ρόλο, παίζει η κοινωνική σύνθεση του Κόμματος, η πολιτική ανάδειξης εργατικών στελεχών, η ανάπτυξη της θεωρητικής και ιδεολογικής δουλιάς.

Ο πρωτοποριακός του ρόλος, συνδέεται και με την ικανότητά του να αναπτύσσει και να εμπλουτίζει την επαναστατική θεωρία, με τη συνεχή μελέτη θεωρητικών και επιστημονικών ζητημάτων για τη γενίκευση της πείρας από νέα προβλήματα που πρέπει να λύνει η οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Η ικανότητα του σοσιαλισμού να υπερασπίζεται τον εαυτό του, δε σταματά μόνο στην προσπάθεια για την πρόοδο και ανάπτυξη της σοσιαλιστικής οικονομίας, την αμυντική θωράκισή της. Εξαρτάται και από τη συνεχή προσπάθεια να αναπτύσσεται η ιδεολογική θωράκιση της εργατικής τάξης, γενικότερα του λαού, με την επίγνωση ότι ο ιμπεριαλισμός δεν παραιτείται από την προσπάθεια υπονόμευσης της νέας κοινωνίας.

Η σοσιαλιστική εξουσία, πρέπει να παίρνει υπόψη τις δυσκολίες, αλλά και τις δυνατότητες που προκύπτουν από το διεθνή συσχετισμό και τον περίγυρο.

Η πρόοδος στη σοσιαλιστική οικοδόμηση εξαρτάται από τη διαπαιδαγώγηση του νέου τύπου ανθρώπου, που, μέσα σε σύνθετες και αντίξοες συνθήκες, συμμετέχει ενεργά και υπεύθυνα στη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Από τη συνεχή προσπάθεια της επαγρύπνησης και καταδίκης παραβιάσεων αρχών.

43. Το Κόμμα αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα του λαού, ως κόμμα - πρωτοπορία της εργατικής τάξης, της τάξης δηλαδή που είναι σε θέση να εκφράσει και να υπερασπίσει τα συνολικά συμφέροντα της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Το Κόμμα επιβεβαιώνει τον πρωτοπόρο και καθοδηγητικό του ρόλο συνδυάζοντας τα καθήκοντα εξουσίας με το καθήκον της ιδεολογικής καθοδήγησης των λαϊκών μαζών για την ενεργητική συμμετοχή τους στην οικοδόμηση και στη διεύθυνση των κοινωνικών και πολιτικών υποθέσεων.

Η λαϊκή συμμετοχή και ο κοινωνικός έλεγχος, η προσέλκυση των εργαζομένων στην άσκηση των λειτουργιών της εξουσίας, δεν είναι ούτε αυθόρμητη διαδικασία ούτε εύκολη υπόθεση. Η σοσιαλιστική οικοδόμηση δε γίνεται στο έδαφος μιας ταξικά ομοιογενούς κοινωνίας. Η ζωντανή, καθοδηγητική σχέση του Κόμματος με τους εργαζόμενους και τις μαζικές τους οργανώσεις, εξαρτάται από τη διατήρηση και ανάπτυξη των επαναστατικών χαρακτηριστικών του Κόμματος στις πιο διαφορετικές ιστορικές συνθήκες.

Το Κόμμα, θα έχει στο κέντρο της προσοχής του την ανάπτυξη της λαϊκής πρωτοβουλίας, με αφετηρία την αξιοποίηση του ρόλου των εργατικών ομάδων και των έμπειρων και ειδικευμένων στελεχών, μέσα από τη ζωντανή δημοκρατική λειτουργία της κατώτερης βαθμίδας οργάνων διοίκησης και εξουσίας.

Θα αναπτύσσει ολόπλευρη συστηματική ιδεολογικο-πολιτική, διαπαιδαγωγητική δουλιά, ώστε η σχέση των εργαζομένων με τη σοσιαλιστική ιδιοκτησία να μη μετατραπεί σε υπαλληλική σχέση. Να μην αμβλυνθεί η εργασιακή πειθαρχία και η συνυπευθυνότητα, ακόμα και στο μέρος των εργαζομένων που τις απόκτησαν στις συνθήκες του ενθουσιασμού της επαναστατικής περιόδου.

Θα επαγρυπνά ώστε να αποτρέπονται φαινόμενα αυθαιρεσίας, διακρίσεων και προνομίων.

Θα φροντίζει για την καλλιέργεια της σοσιαλιστικής συνείδησης και τη διαπαιδαγώγηση που θα στηρίζεται στο ζωντανό παράδειγμα των στελεχών του Κόμματος.

Οι αρνητικές επιδράσεις αντικειμενικών παραγόντων, όσον αφορά τη σοσιαλιστική συνείδηση και τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, πάνω στην εργατική τάξη, το λαό γενικότερα, μπορεί να μετριάζονται, να αμβλύνονται, να ανατρέπονται, ανάλογα με το βαθμό γνώσης, ετοιμότητας, επαγρύπνησης, δράσης του Κόμματος, του σοσιαλιστικού κράτους.

Η εσωκομματική δημοκρατία και συλλογικότητα στη λειτουργία του Κόμματος, η συνεπής τήρηση των αρχών και κανόνων στη λειτουργία του, είναι σημαντικές προϋποθέσεις για την προφύλαξη από παρεκκλίσεις και παραβιάσεις.

Το ΚΚΕ, σε συνθήκες εξουσίας, πρέπει να κατοχυρώνει στον προσανατολισμό και στη δράση του: Τη σταθερή φροντίδα για την ανάπτυξη και κατάκτηση της συλλογικότητας, της δημοκρατικής εσωκομματικής ζωής. Την καλλιέργεια και αξιοποίηση της πρωτοβουλίας των εξωκομματικών οργανώσεων. Την αποτελεσματικότητα στον έλεγχο, από πάνω προς τα κάτω και κυρίως από κάτω προς τα πάνω. Την κριτική και αυτοκριτική εξέταση της δουλιάς των στελεχών. Την ανάκλησή τους, όταν η δράση τους δεν είναι θετική.

Η αυστηρότητα απέναντι στα στελέχη που παραβιάζουν τις αρχές και τους κανόνες λειτουργίας του Κόμματος, της κομμουνιστικής ηθικής, είναι αδήριτη ανάγκη, αποφασιστικής σημασίας πρόβλημα, ιδιαίτερα για τα κόμματα εξουσίας που οικοδομούν το σοσιαλισμό.

44. Παρά τις μεγάλες σημερινές δυσκολίες, οι κομμουνιστές διατηρούμε την αισιοδοξία μας. Η ανθρωπότητα θα προχωρήσει μπροστά. Στη χώρα μας θα ξημερώσουν καλύτερες μέρες. Η εργατική τάξη θα πάρει τις τύχες της στα δικά της χέρια, σε κοινή δράση με τα άλλα καταπιεζόμενα λαϊκά στρώματα. Με αυτή τη βεβαιότητα, το ΚΚΕ εκθέτει ανοιχτά το Πρόγραμμά του, φιλοδοξώντας να γίνουν οι ιδέες του, υλική δύναμη για τη ριζική κοινωνική αλλαγή. Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού, θα ανοίξει μια νέα εποχή στην ιστορία του ελληνικού λαού και της χώρας μας.

Η Κεντρική Επιτροπή του

Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας

28 Γενάρη 1996